Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Фадеев Т.П.doc
Скачиваний:
78
Добавлен:
02.05.2015
Размер:
6.88 Mб
Скачать

Руч да кöч

Олöмöсь-вöлöмöсь кöч да руч. Олöмöсь нiя вöрын, а керкуэзныс некöдыслöн абу вöлöмöсь.

Чулалас гожум. Пондас сибöтчыны кöдзыт тöв. Думайтасö-керасö кöч да руч, кутчисясö строитчыны. Кöч тшупас аслыс керкусö пуовöйö, а руч — йыовöйö.

Сибöтчас тулыс. Пондас сывны лым. А öтлаын лымыскöт и ручлöн керкуыс тожö сылас. Овнытö сылö лоас некытöн. Тöждiсьыштас руч, но керны нем. Иньдöтчас сiя кöч ордö.

Локтас руч кöч керку дынö, видзöтчö. А кöчлöн керкуыс сё одззамоз сулалö. Керку пытшкын гор лонтiсьö и трубаöт векнитика тшынок каттисьö. Вишкыштас руч нырнас, кылö: мыйкö чöскытö кöчыс стряпайтö. Сибöтчас руч матöжык ыбöс дынас да и шуö:

— Кöча-соча, он я тэ менö порог дорöдззит недырик кежö шонтiсьны лэдз? Вöлi менам керку йыовöй да сылiс. Овнытö öнi лоис некытöн.

Думайтöв-керис кöч да и шуö паныт:

— Но пыр недырик кежö порог дорöдззис, шонтiсь. Руч пырас, пуксьыштас порог дорас, а шонтiсикас эшö и трубка куритö.

А кöчлöн эта коста пияннэз вöлöмась учöтикöсь, кöдна горвыв сёрдын олöмöсь. Казяласö нiя гöсьсö, сибöтчасö горвыв дорас, видзöтöны, кыдз ручыс трубкасö куритö. Дивуйтчöны кöчпияннэз адззывтöмыслö, пеллезнаныс вöрöтыштлöны. А сэтöн и руч нiйö тожö казялас. Дзар керыштас сiя кöчпияннэс ладорö и дульыс пондас лэдзчыны. Охота лоас ручлö тшыгувья кöчпиянсö öтiкö жегдыштны. Сiя нельки аслас трубка йылiсь вунöтас да öмсис сiйö торс только джоджас уськöтас.

Пöжасикас кöч кылас трубкалiсь торснитöмсö да и юалö:

— Мый тэ сэтчин, руча-соча, торскöтан? А руч сылö паныт и горöтчас:

— Öддьöн ни, кöча-соча, кöдзыт порог дорас пукавнытö. Некыдз менам пöрись коскаэзö эстöн шонавны озö вермö. Оча пинь нельки оз лок. Сiйöн и трубкасö öмсим уськöтi. Лэдзыштiн бы тэ менö приступка дорöдззит пуксьыштны.

— Но пуксьы инö, кынман дак, шонтiсь, — шыасяс паныт кöч.

Руч радся-рад. Каяс сiя приступка вылö, пукалö, ассис трубкасö тшынйö-куритö.

А кöчпияннэз эта коста горвыв дорсяняс сё сы вылö видзöтыштлöны, дивуйтчöны да пеллезнаныс вöрöтыштлöны. И кыдз только казялас нiйö руч, сылöн бöра дульыс лэдзчисьö. Нюжöтчыштас сiя öтпырись лапанас, да оз судз. А кöчпиянсö сёйыштны öддьöн ни охота. Сiя бöра трубкасö ассис öмсис лэдзас. Трубкаыс стук-бряк усяс джоджас.

Кылас кöч трубкалiсь усьöмсö да и юалö:

— Мый тэнат сэтчин, руча-соча, сiдз стукöтö-брякöтö?

А руч сылö паныт и висьталö:

— И приступка дорат тэнат, кöча-соча, кöдзыт. Некыдз ме шонавнытö ог вермы. Пиннез öтамöд бердö оз и сибалö. Сiйöн и трубкаöс öмсим уськöтi. Он я тэ менö кöть недырик кежö горвыв дорöдззит лэдз? Кöдзытсяняс эстöн ме и кувны верма.

— Но кай, пуксьы инö горвыв дорас, только пияннэзöс менчим эн вöрöт.

— Но-но, ог вöрöт, — шыасяс паныт руч, а ачыс каяс горвыв дорас да пуксяс. Пукалö сiя и ассис трубкасö тшынйö-куритö.

Эта коста кöчлöн и блиннэз пöжассясö. Мыччас сiя ручлö öтiк блин, ачыс одзлань стряпайтö. А руч только сiйö и видзчисьöм. Сiя перыта кутас öтiк кöчпиянöс, каттьыштас сiйö блин коласас, сёйö, только коскаоккес ризьöтöны.

Кылас кöч этö ризьöтöмсö, юалö:

— Тэ мый сэтчин, руча-соча, сiдз риззян-сёян? А руч сылö паныт и висьталö:

— Блин дорыс тай жаритчыштöм да сiя пиннез коласын ризьöтö.

— Но, пöтiн ни? — Юалö одзлань кöч, кöр ручлöн блиныс сёйсяс.

— Да эг эшö, — шыасьö паныт руч.

Сэк кöч бöра мыччас ручлö öтiк блин, а ачыс кутчас пöжасьны одзлань.

А эта коста руч каттьыштас блин коласас мöдiк кöчпиянöс и бöра только риззьö-сёйö.

— Тэ мый сэтчин, руча-соча, сiдз риззян-сёян? — вились юалö сылiсь кöч.

А руч сылö паныт и висьталö:

— Блин дорыс тай жаритчыштöм да пиннез коласын кажöтö.

— Но, пöтiн ни? — Юалö кöч, кöр ручлöн блиныс сёйсяс.

— Да эг эшö, — шыасьö паныт руч.

Сэк кöч мыччас ручлö куимöт блин, а ачыс кутчас пöжасьны одзлань.

Руч босьтас блинсö да мöдас каттьыштны сы коласö куимöт кöчпиянсö. А сiя сэтöн быдгоршись кыдз горöтас:

— Мама! Менö ни ручыс мöдö сёйны!

Кöч сэтöн лöгасяс. Босьтас сiя киас гор клюка и кутчас ручлiсь боккесö вурны. Сэтчöдз кöч ручсö песас, что мöдыс öдва коккесö нöбöтас и нельки трубкасö ассис вунöтас.