Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Фадеев Т.П.doc
Скачиваний:
78
Добавлен:
02.05.2015
Размер:
6.88 Mб
Скачать

Миритчöм Öтiк акта трагедия

ОРСIССЕЗ

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ ВАУЛИН

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА — сылöн инь

НАДЯ — нылöн ныв

ОЛЕГ — Надялöн жöник

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ ЗУДОВ — милицияись начальник

КЫНКУРÖГОВ — милицияись капитан

Действиеыс мунö миян кадö городскöй благоустроеннöй квартираын рытъявыв, гожумнас.

Пыранiн дынсянь тумбочка да телефон. Стена бердын богатöй сервант фарфоровöй да хрустальнöй посудаöн. Сы бердсянь узьлан жырö ыбöс. Ылынжык угöлас цветнöй телевизор. Пыранiн дынсянь веськытлань эшö öтiк жырö ыбöс. Ыбöс боксянь вöрмöслöн сюррез, кöдна увтын öшалöны патронташ да пишаль. Одзланьын омöн стена пасьта öшалö ыджыт ковёр, кöда вевдöрöт шöрас везтöм ош кучик. Стена бердын диван да кык кресло, кöдна одзын газетаэзöн журнальнöй пызанок. Одзланись стенаын кык паськыт öшын, везтöмöсь тюлевöй занавескаэзöн. Потолок шöрын вит лампочкаа люстра. Сы весьтын джоджас, кöда пасьта ольсалöм тожö ыджыт ковёр, гöгрöса пызан да стуллэз. ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ гортся пижамнöй параын, очкиэза, пукалö креслоын, журнальнöй пызанок сайын, видзöтö газетаэз. Узьлан жырсянь кизявтöм халатöн тэрмасьöмöн мыччисьö РОЗА ДЕМЬЯНОВНА, сувтö жыр шöрас.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (негорöн). Ваня! Ваня, мыся!(Босьтö кисис тырппес коласö юрси бердö кышавтöм заколкаэз, пондö кизявны халат бердiсь киззез.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (мынöтö ныр вывсис очкиэз). Мый лоис?

Роза Демьяновна некыдз оз вермы кизявны халат подув бердiсь кизь, тшöканас öвтыштöмöн мыччалö öшын ладорö.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Мый сэтчин сэтшöмыс?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (вöлись кизясьö, простайтö öмсö шпилькаэз увья, пондö кышавны, нiйö юр бердас). А тэ дзар керышт öшынас, ачыт казялан.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (жагвыв лэбтiсьö креслоись, оськöвтö öшын ладорö, вештыштö дорсяняс занавеска, вель дыр видзöтö öтöрö, бергöтчö иньыс ладорö). Эта эшö мый сэтшöмыс?

Роза Демьяновна жмитыштö пельпоннэзнас.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (горöнжыка). Ме эд тэнчит, Роза, юала, мый эта сэтшöмыс?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (обидитчöмöн). Но мый жö тэ, Ваня, ме вылö сiдз?.. Кысь нö ме тöда? Тэ жö ачыт адззан...(Оськöвтö диван бердöдз, пуксьö.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (шупкö очкиэсö журнальнöй пызанок вылö, тэчö мышкас киэсö, пондö ветлыны öтмöдöрö жыр пасьта). Ме жö сылö сизимись, дассизимись морт кылöн баитi, мед эта трубочисткöт ме син одзö некöр и мыччасьны эз лысьт! Эшö мöйму, одззынö! Эшö сэсьодззынö! Куим год сьöрна эд! Куим год сьöрна öтiксö тоти, что сiя сылö не пара и некöр ме этакöт ог согласитчы! А сылö, вельмöмыслö, кöть майöг юр вылас лöсйы, оз вежöрт. Неужто куим годыс эз тырмы, мед менчим висьталöмсö вежöртны?!

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Ме и ачым пыр сiдз жö думайтi — не пара. Но мый эд керан, оз кö сiя ачыс сымдасö вежöрт? Ассит ылöстö он сет.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Дак мый сэки? (Сувтчыштö иньыс одзö.) Согласитчыны ли мый ли?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (юрнас öвтышавтöн). Ме, Ваня, нем и нем ог тöд.(Öшöтöм юрöн, чöлыштöм бöртi.) Сылö эд овнытö — не миянлö. Ась. Кыдз керас...

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (дивуйтчöмöн). Роза?.. Тэ мый этö?.. Мый тэкöт сэтшöмыс? Думайтан-он, мый баитан? Сылö, шуан, овнытö? Кыдз керас, сiдз и ладно? Но эд сiя жö миян! Ми-ия-ан! Или тэ сымдасö он вежöрт? И дзир öтнас? Вöзабыдтöм!

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Мыля жö ог вежöрт?..

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Кыдз нö сэк сы йылiсь сiдз лысьтан думайтны да горöтчыны? (Ветлöтö.)

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. А мый ме, Ваня, сэтöн кера, мы-ый? Абу ни эд сiя том. Ась думайтö, кыдз буржык.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (вились сувтчыштö иньыс одзö). Да кытшöм эшö сэтöн юр? Кытшöм думайтöм? Мый эшö сiя адззылiс? Мый тöдö-ылöстö? Год ли, джын ли олас да и вежöртас. А сэсся мый?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Ась сэк ачыс и думайтö.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Да но тэнö, Роза, баснинат! (Зэркыта öвтыштö иньыс вылö кинас, вились öдззöтчö местасис.) Эн бызды, кöдö оз ков — «ачыс тöдас». Мынас öтпыр поводдэс вылiсь, дак сэсся он ни сувтöт. А стыдыс, позорыс миянлö эта увья! Кытчö сэк отирыс син одзись пондам воштiсьны?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Да но тэныт, Ваня, аслат ныв йылiсь сiдз... Эз на кытчöдз сымдаыс ло да...

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (вились сувтчис иньыс одзö). Эз на ло, шуан? Да? А что кытшöмкö деревенскöй тракторист-трубочист бердö лякасьö, дак эта мый сэтшöмыс? Эшö разь сiя не позор?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Сiдз, батi, Ваня. Но да мый нö ме сэтöн кера? (Кутчисьö киэзнас юр бердас.) Думайта ме, думайта и некыдз думанам ог тырмöтчы.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (зэркыта). Падтыны колö! Падтыны и сэсся нем! Мый бы сэтчин эз вöв.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. А кыдз эшö сэтöн?.. Ачыт часöт баитан — куим год сьöрна ни падтан, а прокыс эта падтöмись сё сымда.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Кысь сылö лонытö, оз кö баснисö вежöрт? Но тырмас! Не басниöн, тыдалö, а мöднёж пондывны ковсяс.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Ог тöд... Умöльжык бы эта падтöмсянь эз ло. Абу ни сiя талун челядёк.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Ас ныв понда умöльсö ме эшö некöр эг кер.

Прихожöйын кылö звонитöм.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (жмитыштö морос бердас киэсö, видзöтöв-керö мужикыс вылö). Локтiсö кылö. Осьт мун ыбöссö.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (лöга, дивуйтчöмöн). Мый, кыкöн ли мый ли? Гортöдз вайöтiс? Но не-е! Этö ме сысянь ог терпит! Вöлi менам висьталöмыс, мед ме син одзö эта трубочисткöт сiя некöр эз и мыччась. И кыв ме ассим ог веж, эстöн вот и сулала. Мед оз и видзчись!(Легöтö чуньнас ыбöс ладорö.)

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (киэсö паськöтыштöмöн). О-ёй-ёй Веня! Кытчö вот öнi воштiсьнытö? Мун осьт. Не сулöтны жö ыбöс саяс. Мый соседдэс думайтасö?

Звонитöмыс кылö мöдöтпырись.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (зэркыта öвтыштö кинас). Соседдэс - меным не указ! Ась кöть мый думайтöны. Висьталi, нем сылö эстöн керны и дöс сэтöн!(Бергöтчö, сувтö мышкнас иньыслань.)

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Ме, Ваня, вежöрта — нем. Но эд не век кежö жö... Пыралас, батi, дзир да и петас.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (бöрлань кинас öвтыштöмöн). Висьтав, ась мунас. Видзöтны сы вылö ме ог вермы. И ыбöс сылö ог осьт. Осьт ачыт, колö дак. А ме гортын абу. Сiдз и висьталан.(Сайöвтчö узьлан жырö.)

Дыр кылö куимöтпырись звонитöм.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (чепöссьыштö мужикыс сьöрö, порог дынсяняс ни керö бöр, öшöм кодь сувтö жыр шöрас, кутчисьö киэзнас юр бердас). Мый жö бы?.. Мый этö ме?.. Вот оланыс петiс. Кыдз жö мый?.. Уж буржык бы петляö...(Öвтыштö кинас.) Ась. Кöть мый.(Сайöвтчö ыбöс сайын.)

НАДЯ (прихожöйсянь, гажа голосöн). Здорово, мамунька! А вот и ми! Звöнням, звöнням — шы не тöв. Дзик некин оз и кыв. Или кыкöн миянöс и порог дорöдз ни одö бы лэдзö? Пыр, пыр, Олега, эн пов. Репöтасö, дак эстi жö бöр и петам. Ми эд не век кежö. Мунам залас.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Да мыля жö бöра?.. Пырö уж, локтiт дак... Эг ешты перво жö... Пасьтася вот...

Залö пырöны НАДЯ да ОЛЕГ. Нывкаыс вылын чочком платье, голя бердас каттьыштöм кокнитик алöй шарф, киас чочком да бордовöй рöма гладиолуссэзiсь ыджыт букет. Зонка вылын интеллигентнöй сьöд костюм увтын чочком йöрнöс да сьöд галстук, кöдна увья сылö, тöдчö, дзескытöв.

НАДЯ. Кытчö бы, мамунька, этнö?.. (Мыччалö кисис цветтэз.)

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. А часöт ужо... (Осьтö сервант, кыскö хрустальнöй ваза, петö кухняö.)

НАДЯ. Пуксьы, Олежка. Тэ мый, кыдз нероднöй ме «патераын» кок йылат сулалан?

ОЛЕГ шыасьтöг мыччыштö бöрлань керöм киэсö, кöднаын кыкнанас видзö коньяк бутылкаэз.

НАДЯ. Ах, да... Часöт мамö локтас. (Пуксьыштö диван дорыш вылö, мыччалö синнэзнас жыр пасьта.)

ОЛЕГ видзöтöв-керö гöгöр нывкаыс сьöрö, вежöртöмöн гогинялыштö юрнас.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (бертö ваöн тыртöм вазаöн, сувтöтö сiйö пызан шöрас). Сувтöт вот.

НАДЯ. Спасибо, мамунька. (Сувтöтö вазаö цветтэз.)

ОЛЕГ чöлöмöн оськöвтö пызан бердöдз, сувтöтö кисис бутылкаэсö сэтчö жö пызан вылас, ордчöн вазакöт, зыртыштö öтамöд бердö пымалöм киэсö, тожö керыштö бöр.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (полöмöн да дивуйтчöмöн). Эта эшö мый сэтшöмыс? Мый вылö тi сымдасö?..

НАДЯ (оськöвтö зэв Олег бердöдз, сувтö ордчöн, кутыштö сiйö кипöлöт, пöрöтыштö сы пельпон бердö юрсö). Видзöтышт вот, мамунька, кыдз ми сыкöт?..

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (жмитыштö пельпоннэзнас). Тэ висьтав медперво, кытöн — мый сы дырна керин? Баитiн лунысöн ветлыны, а куим ой бöртi гортö бертiн. Мый эта бöрсянь тэ йылiсь колö думайтнытö?

НАДЯ. Вöлi ме, мамунька... гортын...

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (повзьöмöн да дивуйтчöмöн). Кытшöм эшö гортын? Öшин я мый я баснисит?

НАДЯ. Кыдз кытшöмын? Сы ордын вот. (Юрнас öвтыштöмöн мыччалö зонкаыс вылö.) Тi жö тöдат, что направленнё менам сэтчин, удж сэтчин, жöник сэтчин... сiдзкö и гортыслö колö лоны сэтчин жö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (одззамоз дивуйтчöмöн). Наденька! Надюша! Тэ мый сымдасö?..(Киэзнас плеснитöмöн керö бöрлань оськöв, мöдiкö, лэдзчисьö диван вылö, гогинялö юрнас). Вийин эд! Вийин!

НАДЯ. Да чöв тэ, мамунька. Кывзы, юалiн дак. Тэ разь эшö нем эн и казяв?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Мый эшö колö казявнытö? (Вель дыр видзöтö нылыс вылö юрсянь кок увтöдз.)

НАДЯ. Талун ми сыкöт загсын вöлiм, вот! А тiян ордö, кыдз адззан, миритчыны локтiм. Вермат поздравитны миянöс законнöй бракöн. Вот и свидетельство ни кианым сетiсö. Мыччав, Олега.

ОЛЕГ кыскö пи карманiсь свидетельство, сетö иньыслö.

НАДЯ. Вот, пожалуйста, мамунька, вермат видзöтны. (Пуктö свидетельствосö пызан вылö.)

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (повзьöмувья пукавтöнняс киэзнас боккес кузя хлопöттöн). Наденька! Надюшка! Вöзабыдтöм менам нылiньöй! Да мый жö нö тэ, кывзы, сымдасö?.. Кыдз тэ сiдз юасьтöг-висьтасьтöг?..

НАДЯ. Но мыля жö, мамунька, юасьтöг-висьтасьтöг? Ассим дружитöмсö ме тiян шогья эг сайöвт. Эта

Йылiсь тi и одзжык тöдiт, но пыр только падтiт. Сы увья ме тiян нёж, юасьöм-висьтасьöмöн, керны некыдз эг вермы. Одзлань ни тöдi, что сiдз тi менö некöр од вежöртö да ме дор од сувтö. И кери ме сiдз не тiян понда, а ас понда. Меным эд овнытö, не тiянлö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Сiдз, батi... Но тэ думайтан — он, мый тэныт эта понда папыт висьталас?

НАДЯ. А кöть мый, мамунька. Öнi тi меным кöть мый висьталö, но ми Олежкаыскöт öтлаын ни... (Нюжöтчö да кутчисьö киэзнас Олеглö голя бердас.) ...и миянöс нем оз ни янсöт. Сiдз эд, Олега?

ОЛЕГ. Сiдз, конешно. (Пуктыштö кисö иньыс пельпон вылö.)

НАДЯ (торжествуйтöмöн). Вот сiдз вот, мамунька. И бöр öнi нем он ни бергöт.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (öшöм кодь, юрнас öтмöдöрö öвтышавтöн). Ог тöд, ог тöд... Ме нем этаись ог вежöрт. Мыйлö тэныт сiдз?.. Мыйлö этмымдасö колiс?..

Узьлан жырсянь кылö негорöн курзыктöм. Порог весьтын мыччисьö ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ.

НАДЯ (перыта лэдзö киэсö мужикыс голя бердiсь, вешшыштö тэрмасьöмöн). Здравствуй, пап!

ОЛЕГ. Здравствуйте, Иван Поликарпович!

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (Олег вылö дзар кертöг да ны здоровайтчöм вылö паныт шыасьтöг, нылыслö). Кин тэныт сымдасö висьталiс, что öнi нем он ни бергöт? И кинлö тэ сiйö эстöн висьталiн?

НАДЯ. Тiянлö, пап, мамöкöт. Тi жö шуч менö падтiт, эд лэдзö Олегаыскöт дружитны. А öнi мый? Öнi ми сыкöт бракын ни. Инь да мужик, позьö шуны. Видзöт вот, он верит дак. (Босьтö пызан вылiсь свидетельство, нюжöтö сiйö папыслö.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (оськöвтö нылыслö паныт, босьтö сы киись свидетельство, дзар кертöг косялö поснит торрез вылö, чапкö джоджö, кынымиськö тальччö коккезнас). Вот тэнат бракыт кытöн.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (негорöн, корöмöн). Но мыля тэ, Ваня, нылiсь свидетельствосö?.. Сiя жö документ...

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (иньсö кывзытöг, мыччалö тшöканас пызан вылö). Эта эшö мый сэтшöмыс?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Мый жö тэ, кöдö оз ков да юасян? Адззан жö, натьтö, мый пызан вылас сулалö. Кылiн нылыслiсь баснисö — миритчыны локтöмась.

НАДЯ. Да, пап. Простит миянöс, пожалуйста. (Кутыштö мужиксö киöттяс, öтдруг оськöвтöны Иван Поликарпович одзö, лэдзчисьöны пидзöссэз вылö, мышкыртöны сы одзын юррезнысö.)

ОЛЕГ. Проститö, пожалуйста, Иван Поликарпович.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (ны вылö дзар кертöг оськöвтö бокö, иньыслö горöн да лöгвевйöн). Дзимляв öнi жö пызан вывсис!

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (чеччö диван вылiсь, оськöвтö пызан ладорö, жмитыштö пельпоннэзнас). Кыдз ме?.. Не менам босьтöмыс да?.. Нiя жö зятьыслöн.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Шедтытöм эшö нылöн.

НАДЯ да ОЛЕГ сувтöны бöр коккез вылö.

ОЛЕГ. Мыля жö, Иван Поликарпович? Этö ме ас деньга вылö. Ас киöн шедтöм вылö. Некинлiсь эг одзöсась.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (зятьсö кывзытöг). Дзимлялö, висьталiсö, пызан вывсис!

НАДЯ (корöмöн). Пап. Но ми жö сiйö юны босьтiм. Тiянкöт миритчöм понда. Кыдз бытьтö тэ сымдасö он вежöрт.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Тэ менчим юасин, мый керин? Кытшöм эшö сэтöн миритчöм? Ме вот тiянлö часöт мыччала миритчöмсö! (Оськöвтö зэв пызан бердöдз, кутö сiйö увтсяняс, дорвывтö зятьыс да нылыс ладорö. Бутылкаэс öтлаын цветочнöй вазакöт горöн пöрöны, киссьöны да пазалöны томмес кок увтын.)

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (повзьöмувья киэзнас плеснитöмöн). Ой, Ваня, ой! Тэ мый сымдасö?.. Мыйлö шумсö лэбтан? Оз разь отир моз позь?(Уськöтчö кухняö, росöн, бонöн да ведраöн бертö бöр, пондö чышкисьны.)

Надя да Олег вешшыштöны угöлö, сувтöны öтамöдкöт ордчöн. Олег чöлöмöн видзöтö аслыс кок увтас. Надя видзсьö öтiк кинас сы пельпон бердын, мöднас чышьянок дорöн чышкö синваэз.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (бокöнмоз сулавтöн, нылыслö). Тэ мый, вунöтiн, мый ме тэныт баитлi?

НАДЯ (дыр мыйись лэдзö синнэс бердiсь кисö, веськöтчыштö, дзар керыштö папыс ладорö). Мый?

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Мед тэ аслат тракторист-трубочисткöт ме син одзö некöр нельки эн мыччась.

НАДЯ. Мый жö тэ, пап, кöдö оз ков?.. Не тракторист ни öнi сiя, колö кö тэныт тöдны дак, а механик.

Олегаыс эшö мöйму институт заочнöя кончитiс. Год сьöрна ни механикöн колхозас уджалö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (чышкисьöмыс бöрсянь кежыштö недырик кежö нылыс ладорö, гусьöн). Эн ни тэ, дитя, папытлö поперег баит.(Сайöвтчö кухняö.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (нылыслö). Ме тэнчит сiйö ог юась. Тэ меным висьтав — баитлi или эг?

НАДЯ. Но баитлiн.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Кыдз сэк лысьтiн сiйö ме син одзö, горт шöрöдз вайöтны?

НАДЯ. Сiдз и лысьтi. Мыля бы и не? Эд ме тiян ныв, а сiя менам мужик. Сэтшöм жö тай морт. Ми сыкöт öтлаасим, мед овны сiдз жö, кыдз и тi мамöкöт. Локтiм вот медодззаись, миритчöм понда и, тыдалö, медбöрьяись. Оз кö сiя тiянлö гленитчы, дак кыв верма ассяням сетны, что эта бöрсянь тiян порог дорö и дукнымöс некöр ог вайö.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Но этö ми эшö видзöтам. А öнi петкöт, пожалуйста, сiйö ме син одзись. Меным тэкöт баитны колö.

НАДЯ (дивуйтчöмöн). Кыдз этö?..

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Сiдз жö, кыдз пыртiн.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (бертö кухняись, ыбöс колассяняс). Ваня! Нач я мый я ладсит öшин? Мыля тэ мортсö керкусис тшöктан петкöтны?

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (иньыслö). А тэ чöв!

НАДЯ (одззамоз дивуйтчöмöн). Тэ мый, пап, былись этö баитан?

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Петкöт син одзись!

НАДЯ (öшöмöнмоз). Но мый жö сэк... Спасибо, пап... Сэк ми öтлаын сыкöт... Мунам, Олега... Нем миянлö эстöн...(Кутö мужиксö кипöлöт, кыкöн оськöвтöны ыбöслань, ыбöс коласас лэдзö мужиксö одзлань.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (оськöвтö сьöрсяняс, кутö нывсö киöттяс). А тэ некытчö он мун! Висьталiсö баитны колö!(Тойыштö сiйö, сувтö ыбöс коласас.)

ОЛЕГ (перыта бергöтчö бöр). Ме öтнам тожö некытчö ог мун!

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Мунан! Нем тэныт эстöн кернытö! И некин тэнö татчö эз кор.

ОЛЕГ. Ог! Ми сыкöт талун гижсьöмöсь ни. Сiя менам инь. И öтнасö этчö ме сiйö ог коль!

НАДЯ (уськöтчö Иван Поликарпович дынö.) Лэдз менö, пап. Некытчö сiя метöг оз мун. Эта жö смех!

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Ме тэныт, тютялö, мыччала «оз мун»! (Вынöн татшкö нылыслö моросас.)

Надя кутыштö киэзнас мороссö, гатш-гатш турйöвтö диван бердöдз, сы вылö усьö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Думайт жö, Ваня, мый керан! Тэ мый киэтö нюжлалан? Стрöйдан эд сiдз нывтö! (Уськöтчö нылыс дынö, пуксьö, кутö, лöньсьöтö.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (зятьыслö). Дак тэ петан-он эстiсь?

ОЛЕГ. Некытчö ме иньöтöг ог пет!

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Видзчисян, кöр петкöтасö?

ОЛЕГ. Некин менö сытöг оз петкöт.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (грöзитöмöн). Но этö ми часöт видзöтам.(Нюжöтчö тумбочка бердöдз, босьтö киас телефоннöй аппарат, лэбтö трубка, öктö номер, вайöтö трубкасö пель дынас.) Гурий Прокопьевич? Да ме, Ваулин. Делоöн звонита. Мый сэтшöмыс? Да вежöртан-он, хулиган кытшöмкö эстöн нылö сьöрö вöтчöм. Код, тыдалö. Квартираöдз вот пырис. Кора мортöс моз, мед петiс бöр, а сiя оз и думайт.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (дивуйтчöмсяняс боккес кузя киэзнас хлопöтöтöн). То тай вöлись кытöн стыдыс...

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (горöн иньыслö). Дугды, висьталiсö тэныт, герьявнытö!(Трубкаас.) Да, быдöннысö эстöн повзьöтiс! Сiдз бы, натьтö, да киэзöс нятьöсьтны охота абу. А мый сысянь видзчисян. Пурталас и дöс сэтöн. Нем сылiсь он босьт. Колiс бы, да. Öнi жö, конешно.(Пуктö трубкасö бöр, лэдзö кисис аппаратсö тумбочка вылö, зятьыслö, ошшасьöмöнмоз.) Видзчись вот, он кö добром висьталöмсö вежöрт.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (горзытöн). Стыдыс! Ой-ёй...

НАДЯ. Дугды, мама, горзынытö. Чöв. Сё ни сiя тэнчит горзöмтö нем туйö оз пукты. (Мужикыслö.) Адззылiн, Олега, тестьыт тэнат кытшöм бур. Первуись сы ордö пырин и сэтöн хулиганö пöртiсö. Милицияö норасис. Стыдтöг и совестьтöг син одзын бöбöтiс, бытьтö тэ сiйö бытшкавны мöдан. А эшö коммунист. Депутат. Окружнöй начальство. Власть сё жö. Вот уж воистину отирас баитöны: кин киын власть — нылö ылöсыс оз ков. Да мый ылöсыс, кöр не стыд, не совесть некытшöм абу. Сiдз и тöд, часöт милиция локтас. Нельки юасьны оз пондö, мый тэ сэтшöмсö керин. Йöртасö... Мун, Олега, кытчöдз абу сёр.

ОЛЕГ. Кыдз нö ме тэтöг, Надюша?.. Ми жö гижсьöмöсь. Тэ жö менам инь. Некытчö ме öтнам ог мун.

НАДЯ (вились сибöтчö Иван Поликарпович дынö.) Лэдз менö, пап. Нем миянлö эстöн сэсся кернытö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (мужикыслö). Лэдз добром, раз нiя гижсьöмöсь. Нылö оланнысö овнытö, не миянлö.

Надя кутчисьыштö кинас ыбöс косяк бердö, пондылö бы сюрöтчыны сы пöлöн мужикыс ладорö.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (лöгöн). Пукав, пуксьы да!(Зэркыта татшкö диванлань, видзöтö часыэз вылö.)

НАДЯ (вились сибöтчö ыбöс дынö). Олега менам, дона ёрт! Кывзы, пожалуйста, менö. Мун эстiсь, кытчöдз абу сёр. Мун öнi жö, нето умöльжык лоас. Ме понда эн пов. Сёрöнжык ачым тэ дынö локта.

ОЛЕГ. Ась кöть мый лоö. Öтнам ме некытчö ог мун.

НАДЯ. Мун, Олега, мун тэныт шуöны. Он мун, дак сiдз и тöд, пуксьöтасö нiя тэнö.

ОЛЕГ. Нем понда менö пуксьöтнытö. Нем ме сэтшöмсö эг кер.

НАДЯ (синваэз сорöн ни). Весь эд, весь, Олега, тэ менö он кывзы. Тэ эшö нiйö он тöд. Нiя и нем понда пуксьöтасö, вот адззылан.

Öтöрсянь кылö звонитöм. ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ оськöвтö ыбöс дынö, осьтö. Пырö полковник чина милиционер ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ ЗУДОВ. Сы бöрсянь вуджöны порогсö эшö кыка.

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ (перво жö видзöтö-керö Олег вылö). А-а! Да эта жö миян важся тöдса. Ми сiйö, туникöс, ресторан гöгöрись смекайтам, а сiя, нахал, квартираэзöт шныряйтчыны пондöм. Костюм, видзöт тэ, кинкö вылiсь гышкöптöм. Жöникö мöдöтчöм и нывкаэз сьöрын вöравны пондöм. Но и гу-у-усь.

ОЛЕГ. Соралат кинкöткö, ёрт полковник. Абутöмö баитат. Туникнас ме эшö некöр эг вöв. Тi менö нельки эшö вöтöн некöр эд адззылö, кыдз и ме тiянöс, а тöдса туйö примитат. Нюкныт, тыдалö оз тырмы. Ме татчö тесть ордö миритчыны локтi. Вот менам паспорт. Видзöтö, пожалуйста, одö веритö дак. И штамп сэтчин загсын сувтöтiсö, что Надюшаыс талунсянь менам инь. (Кыскö пи карманiсь паспорт, осьтö, мыччалö.)

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ (паспорт вылö дзар кертöг). Но-но-но! Баит эшö менам.(Бöриссеслö) Капитан Кынкурöгов! Машинаö сiйö!

ОЛЕГ. Эта незаконно! Мый понда? Ме нем сэтшöмсö эг кер! Висьтала, тесть ордö... Миритчыны локтiм...

Кык милиционер, баснисö кывзытöг уськöтчöны Олег вылö, кышалöны наручниккез, тучокалöны ыбöс сайö.

НАДЯ (уськöтчö петанiн ладорö). Гурий Прокопьевич! Кывзö жö, Гурий Прокопьевич! Тi мый сымдасö керат? Кытчö менчим мужикöс? Мый понда? Ми жö загссянь сыкöт! Гижсьыны ветлiм! Лэдзö öнi жö бöр!

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ (нарошно дивуйтчöмöн). Надюша! Мый тэкöт сэтшöмыс? Öшин я мый я баснисит? Кытшöм эшö загс? Кытшöм гижсьöм? Кин веритас, мед эта туникыс тэнат жöникöн вöлi?

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА. Кытшöм эшö туник, уджалiсь мортыс? Мый жö тi зонкаыс вылö каттят?

НАДЯ. Лэдзö öнi жö! Лэдзö менö сы дынö! (Вились пондылö бы сюрöтчыны ыбöс сайö.)

Иван Поликарпович да Гурий Прокопьевич панöвтöм могись сувтöны ыбöс коласö.

НАДЯ. Лэдзö менö Олежкаыс дынö! Ми öтлаын мунам! Этчö ме сэсся öтiк лун кежö ог кольччы! (Уськöтчö ны коласö.)

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (вынöн татшкö нывсö диван ладорö). Лöньсьы, висьталiсö! Весь кучиксит петан! Некин тэнö сы дынö сэсся оз лэдз. Сiдз и тöд. И некытчö сэсся гортiсь он мун! Эн и думайт!

НАДЯ (папыс татшкöмсянь пöрö диван вылö гатш, бергöтчö кыминь, пондö вартны киöн и кокöн, брякöтчыны вывтырнас мымда вын, летö вывсис паськöмсö да юрсисö, мымда горш горöтлö). Сёйит ловья вывтi! Вийит! Джагöтiт!

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (повзьöмöн уськöтчö нылыс дынö). Наденька! Надюшка! Мый тэкöт лоис? Лöньсьы жö. Чöв... Тэ мый сымдасö?.. Некин тэнö оз...

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ (дивуйтчöмöн). Мый сыкöт?

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (кинас öвтыштöмöн). А-а, истеричкасö эшö сiйö кывзыны. Сiя миян тово...(Бергöтыштлö чуньнас аслас кöсича бердын.)

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ (одззамоз дивуйтчöмöн). Да-а? Дак психиатрияö сэк колö.

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Ковсяс, оз лöньсьы дак...

НАДЯ (мамыс киэз коласын одззамоз пессьытöн). Вийит! Ловья вывтi сёйит! Ловья вывтi дарсалiт!

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ (горöн). Тэ дугдан, он шумсö лэбтыны?(Чепöссьö диван дынö, горöн вачкö нылыслö кидолоньнас рожабан кузя.)

Сы коста жö öтöрсянь кылö автомашиналöн нюжвылöн пикöстöм. Надялöн горöтлöмыс лöньсьö.

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ. Но кад меным, Иван Поликарпович. Видзчисьöны сэтчин. (Юрнас öвтыштöмöн мыччалö ыбöс ладорö.) Кыдз тшöктат сыкöт?..

ИВАН ПОЛИКАРПОВИЧ. Колö, мед сэсся эз пантасьлö.

ГУРИЙ ПРОКОПЬЕВИЧ. Но мый жö?.. Вежöртi. Думайтыштам. Вермат не повны. (Лэбтыштö кисö козырёк бердö, оськöвтö петанiнлань.)

Иван Поликарпович кольлалöм могись иньдöтчö сы сьöрö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (уськöтчö сьöрсяняс). Гурий Прокопьевич! Ваня! Кывзö жö!.. Лэдзö зятьсö бöр! Эд нуöтö, пожалуйста. Весь эд тэ, Ваня, этö ве-есь. Нач нем понда мортсö сёян. Думайтышт жö кöть нылыт йылiсь. Кытчöдз тэ сiйö этöн вайöтан? Нем эд сыись бурыс оз пет. Кылö менам сьöлöмö. Бедаöдз локтас. Эд керö, пожалуйста...(Горзытöн-кортöн сайöвтчö.)

Öтöрсянь кылö кабина ыбöсоклöн пöднассьöм. НАДЯ уськöтчö öшын дынö, вештыштö занавеска, видзöтö увлань. Кылö автомашиналöн вöрзьöм, мунöм.

НАДЯ (лэдзö кисис занавеска, лэдзчисьö кресло дорыш вылö). Эз лэдзö Олежкасö менчим. Нуöтiсö. Медодзза жö лунсянь бöр янсöтiсö. Медбöрья гажсö олансис мырддисö. Пыр кежö. А мый понда? Мый понда-а? Сы понда дзир, что аймамлö эз гленитчы. Что не чиновник кытшöмкö, а простöй деревенскöй морт. Но эд не нылö сыкöт овнытö, а меным, мены-ым! Ми жö радейтiм öтамöднымöс. Колiм öтамöдлö! Ми жö не йöз понда, ас понда öтлаасим. Отир моз уджавны да овны мöдiм. Челядьöс быдтыны думайтiм! А мый сэтöн умöльыс? Да эта жö смех! Сме-е-ех! Эд кык кö юр, дак öтiкыс сэтöн жö и у-усь! А мый меным эта бöрсянь кольччö кернытö? Кыдз сымдасö терпитнытö, кöр ловья вывтi пöдтiсö? Эд ловья вывтi шойö пöртiсö.(Лэбтö вывлань синнэсö, жагвыв видзöтö ас гöгöр, зэгöтыштö пельпоннэзнас.) Ы-гы-гы-гы. Кö-дзы-ы-ыт. Кытчö жö бы?.. Кытчö жö эта олан увья воштiсьнытö?..(Сувтö, оськöвтö öтöрö, оськöвтö мöдöрö, дзик öшöм, осьтышалö öмсö.) Пöда! Пöда ме эстöн! Ловзисьнытö немöн! Руыс, руыс оз тырмы! Не олан! Не олан! Не олан! Оз ков меным сэтшöмыс, оз, оз, оз!(Öтмöдöрö чепсасьтöн, кытшöмкö кадö сувтö синнэзнас пишаль вылö, лöньсьö, нёджжасьöв-керö öтмöдöрö да пыранiн ладорö, оськöвтö матöжык пишаль дынö, судзöтчö сы бердö киэзнас, кынымиськö малыштö, мынöтö тув вылiсь, чегö, судзöтö патронташись патрон, зарядитö, лэдзö пишальсö прикладнас джоджö, иньдöтö стволнас морос весьтас.) Оз меным сэсся ков сэтшöм оланыс. Оз, оз, оз! Прощай, Олега! Прощай, менам гаж! Öтiк тэ ме оланын вöлiн, но и тэнö мырддисö. А тэтöг меным пемыт и кöдзыт, ловтöм и гажтöм. Сэтшöмыс меным öтнасöлö оз ков!

Öтöрсянь кылöны оськöввез. Оссьö ыбöс. Мыччисьöны аймамыс. Эта коста жö кылö лыйöм. Öтлаын пишалькöт Надя жагвыв лэдзчисьö ковёр вылö.

РОЗА ДЕМЬЯНОВНА (быд горшись). Наденька! Тэ мый сымдасö-ö-ö!(Уськöтчö нылыс дынö, пондö брякöтчыны сы морос вылын.)

Залоын недырик кежö куслö би. Лöз-югыт асывнас. Пöднассьöм синнэза ни Надя куйлö простыня увтын, диван вылын. Сы весьтын лажмыта мышкыртчöмöн пукалö Роза Демьяновна. Иван Поликарпович киас щёткаöн весöтö ассис параднöй костюм, кöда лацкан вылын югьялыштлöны гöрд биöн депутатскöй значок да кынымкö орденскöй колодка.

Занавес