Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Фадеев Т.П.doc
Скачиваний:
78
Добавлен:
02.05.2015
Размер:
6.88 Mб
Скачать

Лягушкалöн тöвйöм

Сибöтчис ар. Садын важын ни воисö да вöлiсö öктöмöсь ягöддэз: öмидз, сэтöр да крыжовник. Дзир барбарис кусттэз вылын öнöдз эшö гöрд видзис öктытöм ягöд, кöда воö быдöннысся сёрöнжык да вермас öшавны сiдз лым усьтöдз.

Жагвыв, шытöг да гажтöма, кыдз бытьтö охотатöг, киссис кусттэз вылiсь вежöтöм лист. Кельдöтiс да водiс межаэз пасьта ытшкытöм турун. Шоччисисö лук увтiсь просмöм да кушамöм гряддэз да картовка увтiсь гарйöм-бергöтöм му. Но тшыксьынытö погоддяыс öддьöнсö кытчöдз эз ешты. Луннэс сулалiсö кöсöсь да мичаöсь. Луншöр гöгöр тöдчöмöн эшö шонтiс шондi, кöть быд асыв кежö и усьлiс ни му вылö кöдзыт да дзор пуж.

Тшöтш сэтшöм кадö, рытъявыв, ме дзимляси садын: куртi да чукöртi сэтöр кусттэз вылiсь киссьöм лист. Öтiклаын кусттэс коласын куртыштöм бöрсянь кураныс увтын оссис неыджыт нора, кöда пытшкын, кыдз мыччассис меным, топ кинкö вöрзьöтчис. «Шыр, натьтö», — думайтыштi ме ас кежам, сувтчи. Но оссьöм нораись некин не эз пет, не бокö эз чеччöвт. Сэк ме жагвыв мышкыртчыштi матöжык сы весьтö, дзар керыштi бытшöмжыка и сэтöн вöлись вежöртi, мыйын делоыс. Некытшöм нора, кöда мыччассис меным одзжык, эз вöв. Вöлi дзир пятка пасьтышта гöпок, кöдаын, кыдз кöвдöм, зэв-зэв му бердас ляпкисьöмöн, пукалiс неыджыт лягушка. Öнi сiя кваркышавтöг видзöтiс ме вылö паныт не ас сьöртöт гырись, а батi, повзьöмувья ни ыждöм синнэзöн и дзик корис-кеймисис: «Эн ни сидзöт менö. Эн вашöт адззöм позiсь. Öтöрас кöдзыт ни. И эта гöпокын ме лöсьöтча тöвйыны».

«Вот тэныт и на», — думайтыштi ме ас кежам. Эд мымда бы меным эз усьлы лыддьöтны эта вотöдз лягушкаэз тöвйöм йылiсь, быдлаын гижсис, что тöвйöны нiя нораэзын, кöднö то ли адззöны, то ли гарйöны асьныс. Эта жö гöпокыс, кытöн лягушка лöсьöтчис чулöтны кöдзыт да кузь тöв, некытшöм нора вылö нельки эз и вачкись.

«Но мый жö... Сiдз дак сiдз. Лöсьöтчин тöвйыны, дак и тöвйы. Вашöтны аслат позiсь ме тэнö ог понды. Терпитан я тэ эта абутöм позын кузь да кöдзыт тöвсö?» — думайтi ме ас кежам да жагвыв вешшыштi бокö. Лягушка куйлiс вöрöтчытöг. Сы поз весьтiсь куртыштöм листсö кураннас жö ме жагвыв вештi бöр одзза местаас, чукöртi эшö одззася кызжыка да сiдз сэтчö тöвбыт кежö и коли.

Сёрöнжык кöдздöтiс, кынтiс да усис му вылö лым. А сэтöр кусттэс весьтö, кöдна быдса лёдзöн вöлiсö садитöмöсь забор пöлöн, тöв кежас пуксьöтiс джуджытся-джуджыт стола.

Тöлыс чулалiс кöдзыта. Сiйöн гырись мороззэз коста, кöр тшыгсянь да кöдзытсянь норöн пиксышалiсö садын кöрымкайез, меным тöдвылам быд коста усьлiс лягушкалöн умöля лöсьöтöм-шонтöм поз. И сэк неöтпырись думайтсис: «Сiдз и тöд, кынмас, швачкас оча кок кöдзытсяняс».

Тöлыс жагвыв чулалiс. Мартнас ни пондöтчис сывны лым. Жагвыв пуксис и забор бердiсь стола. А межа пасьта кык лёдзöн садитöм сэтöр кусттэз коласын мыччисис ни лымöн нырыштöм туёк, кöда кузя, эшö кыныс кузя, позис ни ветлöтны. Сэк ме и юалi витгодся Вовалiсь:

— Тöдан он, Вовик, кыдз садас лягушкаэс тöвйöны?

— Ог, — шыасис паныт Вова. — А тэ тöдан?

— Тöда. Лок видзöтам. Сэк тожö пондан тöдны. Сэтöн жö ми öтлаын иньдöтчим садö. Колана кусттэс весьтын ме сувтi, видзöтчи.

Муыс вöлi кушöтчöм лым увтсис дзир туёк весьтöт. Кусттэс коласын сiя куйлiс эшö чунь сувдöн. Но сiя местаын, кытöн колiс лоны лягушкаыс позлö, лым пырйöт вöлi писькöтöм чуньтöрик осьта. «Сёрмим эд, тыдалö», — думайтi ме ас кежам. Но кöр мышкыртчи матöжык осьтаокыс весьтö, сэтчин кинкö вуджöртчис. Сiдзкö вöлi эшö гортын.

— Кытöн, пап, лягушкаыс тöвйö?

— А видзöт вот, — висьталi ме Вовалö да мыччалi чуньнам неыджыт осьтаок вылö.

Зэв матö мышкыртчöмöн Вова вель дыр видзöтiс нора пытшкас, а сэсся вöлись висьталiс:

— Адзза, адзза, вöрöтчö!

— Эз кынмы, сiдзкö, ловья.

Лун кыным сьöрна эта бöрсянь, кытчöдз эз сыв нора весьтiсь быдсöн лым, Вова кадiсь кадö котрасис садö, а бöр бертöм бöртi юöртлiс:

— Сё эшö гортас вöрöтчö.

А кытшöмкö кымöра лунö, рытъявыв, кöр пондiс вотясьны, Вова бертiс сэтчинсянь да эшö порог вывсянь юöртiс:

— Абу ни талун гортас лягушкаыс. Петöм да мунöм.

— Но мый жö... Вермис чулöтны кöдзыт тöвсö и бур. А öнi ась чеччалö.