- •Висьттэз ловья цветтэз (Гора му, 1963)
- •Медодзза пантасьöм (Иньва, 1964)
- •Семьялöн судьба
- •Асъя югытлö паныт
- •Сьыланкыв (Иньва, 1968)
- •Прошинаын тулыс (Пармаын асыв, 1974)
- •Почкаэз оссьöны (Почкаэз оссьöны, 1970)
- •Аканнез (Почкаэз оссьöны, 1970)
- •Тöдiсь (Иньва, 1976)
- •Сюромка гусялiсö
- •Олöм лун
- •Норма понда (1991)
- •Тупöссез
- •«Прикашайтчис»
- •Повессез гажа грива бур юöр
- •Пос дорын
- •Павжун коста
- •Шаньгаэз
- •Гажа грива
- •Вöрын асыв
- •Шоччисьтöн
- •Пиня жугалiс
- •Прошинаын тулыс (1987)
- •Адззисьлытöдз, марина!
- •Ыджыт ваэз коста
- •Романнэз туйвежжез (часть первöй)
- •Глава I
- •Глава II
- •Глава III
- •Глава IV
- •Глава V
- •Глава VI
- •Глава VII
- •Глава VIII
- •Глава IX
- •Ыбшар (Роман куим частьын)
- •Первöй часть
- •Глава I
- •Глава II
- •Глава III
- •Глава IV
- •Глава V
- •Глава VI
- •Глава VII
- •Глава VIII
- •Мöдiк часть
- •Глава I
- •Глава II
- •Глава III
- •Глава IV
- •Глава V
- •Глава VI
- •Глава VII
- •Глава VIII
- •Глава IX
- •Глава X
- •Глава XI
- •Глава XII
- •Глава XIII
- •Глава XIV
- •Глава XV
- •Глава XVI
- •Глава XVII
- •Куимöт часть
- •Глава I
- •Глава II
- •Глава III
- •Глава IV
- •Глава V
- •Глава VI
- •Глава VII
- •Глава VIII
- •Глава IX
- •Глава X
- •Глава XI
- •Орсöтаннэз горадзуль Сизим картинаа драма
- •Медодзза картина
- •Мöдiк картина
- •Куимöт картина
- •Нёльöт картина
- •Витöт картина
- •Кватьöт картина
- •Сизимöт картина
- •Орöмыс оз йитсьы
- •«Курорт»
- •Репетиция
- •Мöдiк картина
- •Рецепт, или колö вöрöтчыны
- •Первöй картина
- •Мöдiк картина
- •Куимöт картина
- •Перестройка жö
- •Миритчöм Öтiк акта трагедия
- •Кывбуррез мамöлö
- •* Ме тэнö эг пантавлы *
- •Ме любитöмсянь тэ он мун
- •* Кыдз бытьтö тэнат *
- •* Ась увгис тöв *
- •* Кытшöм жö тэныт *
- •* Некин оз тöд *
- •* Сибöтчас ар *
- •* Ме кывза *
- •Челядьлö вашиль
- •Кык кока, а оз оськав
- •Уджыс веськöтö
- •Руч да кöч
- •Бичирок
- •Быдыс ас местын
- •Бабывкöт тöвйöм
- •Вовалöн сьöдкай
- •Колана гаг
- •Вот и чож!
- •Лолалан шор
- •Ме оланiсь Гижисьлöн автобиографияись тор
- •Природалöн явленнёэз лолалан шор
- •Ловья лым
- •Öшалан вöр
- •Диво-ключ
- •Лым да цвет
- •Пелькытша кран
- •Гожум шöрнас
- •Енöж картинаэз
- •Столббез орсöны
- •Тулыслöн следдэз
- •Öмидзрöма говк
- •Шер бöрсянь
- •Пресмыкающöйез весöтчись
- •Лягушкалöн тöвйöм
- •Повтöм дзöдзыв
- •«Смертькöт» пантасьöм
- •Насекомöйез кöдзыв туйез
- •Кöдзыввез
- •Сэтöрлöн кöр
- •Гагпыжьян
- •Сюра бабыв
- •Вынсö не одзöстны
- •Кайез сьöдкай
- •Гоголь-шоголь
- •Чавканнэз
- •Чöсмасиссез
- •Кытшöм миян бадьöг
- •Менам ыбшар
- •Хищник-кай
- •Сöстöм чочком бока
- •Сера гора кай
- •Тöвся купайтчöм
- •Зверрез тшакьялiсь ур
- •Вöрмöссэз
- •Сiдзкö, ловья
- •Вельмöм кöч
- •Пöрись кань
- •Сьöдпель
- •Пияна ош
- •Ягöдалiсь мöссэз
- •Вареннё кöр
- •Тшаккез мыртшаккез
- •Ольтшаккез
- •Горттшак
- •Чöскыт тшак
- •Тшак-пушка
- •Кыдзтшак (битшак)
- •Туруннэз гöнагаг
- •Медчöскыт ягöд
- •Пуэз да кустарниккез кытiсь лоис ирга?
- •Виль ягöд
- •Гöрд льöмпу
- •Монгольскöй гöсь
- •Маньчжурскöй орех
- •Зöртусьпу
- •Лымьягöд
- •Туригум
- •Льöмпу да таг
- •Мыррез городын
- •Медбасöк клён
- •Статьяэз кык поступок йылiсь (Иньва, 1964)
- •«Шапка пожум» повесть йылiсь (Иньва, 1966)
- •Питю öньö да м. Лихачёв йылiсь (а. Зубов, м. Лихачёв. Бöрйöм произведеннёэз. Кудымкар, 1989) составительсянь
- •Андрей никифорович зубов (питю öньö)
- •Михаил павлович лихачёв
- •Öшмöссэз:
Тöвся купайтчöм
Юавны кö бы лыддьöтiссезлiсь, купайтчöны я тöвнас кайез, унажыкыс ны коласiсь, натьтö, висьталiсö бы, что озö. Кытшöм ни сэтöн вермас лоны дума купайтчöм йылiсь, кöр гöгöр, кытчö-кöдöрö бы эн нёджжöвт, куйлö чочком да кöдзыт лым, лун и ой чикöтö бимороз, пуртöн моз вундыштö-орöтö лэчыт тöв, что кайез оз тöдö, кытшöм пельöсокö сайöвтчыны эта увья. А сэтöн эшö и сёяныс нылö оз тырмы. Купайтчöмöдз разь эта тшыг кынöмöн да кöдзыт тöвся кадö? Неважынöдз и ме думайтi сiдз жö. Но вот...
Январь месяцö, а эта, кыдз вежöртö лыддьöтiсь, лоö тшöтш тöвшöрнас, кытшöмкö суббота лунö, кöр öтöрас погоддяыс сулалiс не öддьöн кöдзыт, меным ковсис качайтны отстойникись тыр чукöртчöм ва. Эта понда ме и петкöтi отстойник дынас да включитi электрическöй насос «Кама».
Час кыным сьöрна насослöн уджалöм бöртi отстойникын чукöртчöм ва вöлi качайтöм. А карчйöр бокись аллеяö сiя чукöртчис сымда, что пидзöс сувдöн ни сэк кежö усьöм лым кынымкö метр пасьтöн сылiс му бердöдз. Сiя местын öнi кольччис сулавны вит-квать сантиметр сувдаöн ва.
Керöм удж бöрсянь ме дзимлялi бöр колана местаö насос, пöдналi отстойник, а кöр пыри керкуö, мисси да пукси уджалан пызан сайö. Пызаныс менам сулалö öшын весьтын аслам уджалан кабинетын, а öшын мöдöрас, öтöрсяняс, быдмö сад. Сэтчин сулалöны яблоня да вишня пуэз. Колiс дзир меным пуксьыны пызан сайö, кыдз садас сы коста жö мыччисис рудкай — сiя жö воробей. Но тöдны бы лыддьöтiсьыслö, кытшöм не быдпырсяöн да ас вылас невачкисисьöн сiя мыччассис. Люзь ва, кыдз баитсьö, юрсянь кок увтöдз, сырсмöм да лякасьöм гöна и этасянь дзик умöльтчöм-вöснямöм, сiя вачкисис ылын не сiя кызкодь, небытик да гöгрöса тупылёк вылö, а öддьöнжыксö кольтись неважын петöм пиян вылö. Но дивуйтанаыс вöлi не только сыын. Люзь ва рудкай пукалiс медперво яблоня ув вылас нач шыасьтöг да вöрöтчытöг дзик кольмöм. Кытöн да мый сыкöт вермис лоны сэтшöмыс и мыля сiя тöвшöрнас вöлi люзь ва, кöр гöгöр öтöрас куйлiс лым, казявны да вежöртны перво жö ме некыдз эг вермы. Мый меным думайтчис эта кадö медперво, дак этö сiя, что вадiсьöм ли, вамöм ли люзь рудкай сiдз öнi и тувдас-чорзяс кöдзытсяняс тöв вылас пукавтöн да кокораöн яблоня увтас и таралас.
Минута кыным сьöрна, кытчöдз ме жугдi юрöс рудкай йылiсь быдкодь вопроссэз вылын, умöльыс сыкöт нем эз ло. Мыччассис нельки нач мöднёдж, что этöн каднас сiя дзик садясьыштiс. Öтпыр-мöдöтпыр, а сэсся эшö да эшö рудкай перыта зэгнитыштiс юрнас, горöтчис «чив», мый сы кыв вылын, натьтö, вöлi «жив» пö. Эд городскöй воробейес, кыдз и коми-пермяккес жö, кöдна олöны городас, лыддьöны асьнысö роччезöн и баитöны только роч кыв вылын. Эта бöрсянь рудкай вöлись шевкнитiс борддэзнас öтпыр-мöдöтпыр, а сэсся эшö да эшö.
Эта коста керку пельöс сайсянь мыччисис эшö öтiк, топ и топ сэтшöм жö люзь ва вывтыра, лякасьöм гöна рудкай. Сiя тожö пуксис эта яблоня вылö, неылö аслас ёрт дынсянь и медодзза кадö тожö кыдз мыйсянькö мыдз да кольмыштöмкодь не эз шыась, не эз вöрöтчы — шоччисис.
Недыр мыйись этадз жö керку пельöс сайсянь кыкыс дынö локтiс и куимöт. И колö висьтавны, что и сiя, кыдз сылöн одззася ёрттэс, вöлi сэтшöм жö люзь ва вывтыра, мыдз да кольмöм.
Сэтöн вöлись меным дзик юрам и вачкис, усис тöдвылам отстойникись неважын качайтöм ва, кöдасянь, кыдз вывланьын вöлi висьталöм ни, аллеяын лымыс сылiс му бердöдз. Öнi вöлись ме перыта чеччи аслам пызан сайись, сибöтчи карчйöр ладорö писькöтöм öшын дынö да дзар керыштi сы сайö.
А сэтчин эта кадö керсис то мый. Аллеяас сылöм лым местö чукöртчöм ваын пукалiсö эшö вит-квать рудкай да кынымкö кöрымкай, дженытика да долыта чивзышалiсö öтамöд коласын, пывсисö-купайтчисö, кöда кыдз вермис: öтiккез ны коласiсь перыта вöтьыштлöмöн кöтöтлiсö юррезнысö да сы сорöн жö лэбталiсö васö голя вылöдз. А мöдiккез эта коста, ляпкисьыштöмöсь мороснаныс ваас, и тожö перыта-перыта шевкйисисö борддэзнаныс, что эта шевкйисьöмсянь быд ладорö брызгайтчисö-лэбзисö ва воттез.
Кынымкö минута сьöрна, кытчöдз кайес купайтчисö, ме дышöтчытöг да дивуйтчöмöн нёджжаси ны сьöрын. Но вот нiя, öтiк бöрсянь мöдiк, лэбтiсисö борддэз вылö, сайöвтчисö öтамöд бöрсянь керку пельöс сайö. А кöр ме бертi бöр аслам пызан сайö, быдöннысö нiйö казялi сiя жö яблоня вылiсь. Нiя, кöдна локтiсö сэтчö дзир неважын, пондiсö шевкйисьны-косьтiсьны. Ловзьыштöмöсь да гажмыштöмöсь баняпонсянь, эстöн öтамöд коласын нiя горöн баитiсö.
— Чив? — юалiс ны коласiсь öтiк, тыдалö, одзжык миссьöм-пывсьöм рудкай.
— Чуть чив, чуть чив, — унапöвсöн шыасисö эталö паныт мöдiккез, сы коста жö сё эшö пыркйисисö, кыдз вермисö.
Чожа мый кайезлöн люзь ва да лякасьöм гöныс косьмис да пушитчис бöр, и нiя одззамоз пондiсö вачкисьны ас выланыс. А сэтшöм бытшöма миссьöм-пывсьöм бöрсянь, вежöртана, быдöнныс лоисö одззася сöстöмжыкöсь. Сэтöн жö пöрисьжык рудкайсянь кывсис команда: «Живо марш!» Сiйö жö ас кежаныс горöтлöмöн, рудкай табун нетшкöвтчис öтдруг яблоня вылiсь да чожа мый саясис син одзись.