Лексикалық материал бойынша сұрақтар

1-тапсырма. Берілген сөздер мен сөз тіркестерін орыс тіліне аударыңыз.

Аспаптарды қолдану, иммунды жасушаларды зақымдау, лентивирустар бөлігіне жату, жүйелі бақылау, медициналық көмек корсету, науқастарды емдеу, халықтың денсаулығы, аурухананың құрамына қабылдау, тұрмыс жағдайын жақсарту.

2-тапсырма. Берілген сұрақтарды қазақ тіліне аударып, жауап беріңіз.

- Что вас беспокоит?

- У вас давно головные боли?

- Когда чаще болит голова?

- Какая часть головы болит?

- Вы чувствуете пульсирующую боль в голове?

- Когда у вас появилась слабость в ноге (ногах), руке (руках)?

- Головная боль у вас усиливается при повышении кровяного давления?

- Страдаете ли вы бессоницей?

- Вам приходится принимать снотворные лекарства?

3-тапсырма. Құлақ аурулары бойынша сұхбат құраңыз. Науқасқа дәрігердің қоятын сұрақтарын жазыңыз.

4-тапсырма. Берілген мәтінді қазақ тіліне аударыңыз.

Иммунитет

Все знают, что нас окружают многочисленные микрооргнаизмы, однако болезни они вызывают не всегда. Дело в том, что в процессе эволюции в организме человека сформировалась система защиты против микробов – иммунитет.

Иммунитет – совокупность защитных приспособлений организма, направленных на уничтожение и удаление паразитов, чужеродных клеток, в том числе опухолевых, и веществ. В реакциях иммунитета участвуют костный мозг, вилочковая железа, селезенка, клетки крови – макрофаги, Т- и В-лимфоциты и др. Регулируется иммунный ответ организма нервной и эндокринной системой с помощью сложных биохимических реакций.

Миллиарды микроорганизмов живут на коже и слизистых оболочках ротовой полости, кишечника, дыхательных путей. Они участвуют в процессе пищеварения и даже защищают наш организм от вторжения в него патогенных, т.е. способных вызывать болезнь, бактерий и вирусов. Но многие из них готовы превратиться в паразитов, использующих ткани человека в качестве питательной среды. Обязательное условие для этого – ослабленность, беззащитность организма. Или, как говорят ученые, должна развиться иммунная недостаточность (иммунодефицит).

Тестілер:

1. Сабақтас құрмалас сөйлем жасамайтын сыңарды көрсетіңіз.

..., ауруы күшейіп кетеді.

а) Науқас шалқасынан жатса

ә) Тамақты көп ішкеннен

б) Науқастың жүрегі айнып

в) Сыздап ауырады

г) Ұйқы безінің қызметі бұзылғандықтан

2. Шартты бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем жасайтын сыңарды көрсетіңіз.

..., жүйке жүйесі зақымданады.

а) Дұрыс өмір сүру қалпын қалыптастырмаса

ә) Темекі көп тартқандықтан

б) Жүрек ауруымен жиі ауырып

в) Қан қысымы артуы салдарынан

г) Тамақты көп жесе де

3. Көп нүктенің орнына тиісті сөзді қойып, себеп бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем жасаңыз.

Ол тазалықты дұрыс ..., іш ауруымен жиі ауырады.

а) сақтамағандықтан

ә) орындаса

б) орындамай

в) сақтаса да

г) білгенмен

4. Мақсат бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем жасайтын сыңарды көрсетіңіз.

..., анасы баласына вакцина ектірді.

а) Қызылша ауруымен ауырмасын деп

ә) Күл жұқпалы ауру болғандықтан

б) Жұқпалы аурумен ауырмаса

в) Аурудың алдын алу

г) Жеміс-жидектерді көп беріп

5. Мезгіл бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетеңіз.

а) Қазақ тілін үйрену үшін, қазақша көбірек сөйлесу керек.

ә) Адам тез жазылсын деп, тағайындаған емді дұрыс қабылдайды.

б) Жақсы дәрігер болсаң, адамдар сені құрметтейді.

в) Жүрек ауруын алдын алу үшін, көп ашуланбау керек.

г) Емтихан тапсырғаннан кейін, үйге барамыз.

6. Мақсат бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемнің сұрағын көрсетіңіз.

а) қалай?

ә) қашан?

б) не үшін?

в) нешеде?

г) қайда?

7. Мақсат бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлемді көрсетіңіз.

а) Мешел ауруынан айығу үшін, сұлы сабанынан ванна жасап ем қабылдау керек.

ә) Аяқ шаршағанда салқын суға салу керек.

б) Құрғақ сұлыны қыздырып басу- өт қабынғанда тастың түсуіне, іш ауруларының жазылуына көмектеседі.

в) Асқа тәбетті арттыратын дәрі ретінде пайдалануға болады.

г) Таңертең ерте тұрып, мен дене шыңықтыру жасаймын.

8.Сөйлемді аяқтайтын екінші сыңарды көрсетіңіз.

Дәріханаға бармақ болып, ... .

а) далаға шықты

ә) үйде отыр

б) қонаққа келді

в) дүкенге барды

г) үйде демалды

9. Мақсат бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем жасайтын сыңарын көрсетіңіз.

... ,науқас дәрі ішті.

а) Тез жазылу үшін

ә) Дене қызуы көтерілмесе

б) Науқас уақытысымен емделсе

в) Қан қысымы бірқалыпты

г) Басын шайқады

10. Мақсат бағыныңқы сабақтас құрмалас сөйлем қандай шылау арқылы жасалады?

а) үшін

ә) сонда да

б) да

в) немесе

г) және

11.Негізгі әдебиеттер:

1. Дәрменқұлова Р.Н. Қазақ тілі. А., 2001. 135-136-бб.

2. Доскеева Б.Ж. Қазақ тілі медициналық оқу орындарына арналған. А., 2002. 113-115-бб.

3. Бектұров Ш., Бектұрова А. Қазақ тілі для начинающих. Алматы. «Рауан», 1994. 325-326- бб.

Қосымша әдебиеттер:

1. Бектаев Қ. Үлкен қазақша-орысша, орысша-қазақша сөздік. Алматы, 2001.

2. Құлмағамбетова Қ., Елемисова Ж., Қазақ тілін үйренушілерге көмек. Алматы, 1990.133-134-бб.

3. Қожахметова Х. 40 уроков казахского языка. Алматы, 1989.173-174-бб.