Білімді бала білімді ұстаздан, мінезді бала мінезді ұстаздан. Мамандықтар

185-тапсырма. Сұхбатты аяқтаңыз.

- Менің ағам мектепте жұмыс істейді.

- Менің ағамның мамандығы кім?

- Менің апам тігін шеберханасында жұмыс істейді.

- Оның мамандығы кім?

- Менің әкем пайдалы қазбалар өндіреді.

- Оның мамандығы кім?

- Менің әжем кітаптар дүкенінде жұмыс жасайды.

- Оның мамандығы кім?

186-тапсырма. Жауап беріңіз.

- Асан сенің әкең кенші ме?

- Иә, менің әкем кенші.

- Жоқ, менің әкем кенші емес, саяхатшы.

Құрылысшы, Мұнайшы, Жүргізуші, Зерттеуші.

187-тапсырма. Мәтінді оқып, өзіңіз таңдаған мамандығыңыз туралы айтып беріңіз.

Әсия мен Нұралының қызы бар. Оның аты - Нұрай. Ол тәй-тәй басып жүр. Анасы қызының әнші болғанын қалайды. Ал Нұралы қызының әнші болғанына қарсы. Ол Нұрайдың дәрігер болғанын көргісі келеді. Ал Нұрай болса әлі кішкентай.

188-тапсырма. Әкелер не туралы армандайтынын айтыңыз.

Мұғалім - әке өзінің баласы мұғалім болса деп армандайды.

Әнші - әке......

Футболшы - әке..........

Құрылысшы - әке.............

Кенші - әке.............

Дәрігер - әке............

189-тапсырма. Тағы қандай басқа мамандық түрлерін білесіз? Баяндап беріңіз.

Менің атам мен әжем - зейнеткерлер. Олар қазір жұмыс істемейді. Атам өрт сөндіруші болған. Ал әжем тіс дәрігері болған. Әкем – кенші. Анам - заңгер. Әпкем университеттте оқиды. Ол болашақ - дәрігер. Ағам металлург боламын дейді. Мен әлі мектепте оқимын. Әлі мамандық таңдаған жоқпын. Әке-шешем маған инженер бол дейді. Мен болсам ел қорғайтын әскер болғым келеді.

... ... ... .

Қосымша (аффикс)

1. Жалғау (окончание) - сөздерді бір-бірімен байланыстырып, оларға грамматикалық мағына үстейтін қосымшаны жалғау дейміз.

• Көптік жалғау – зат есімге жалғанып заттың көптігін білдіреді. Олар :

лар, -лер, -дар, -дер, -тар, -тер.

• Тәуелдік жалғау - бір заттың екінші затқа немесе біреуге (адамға) тәуелді, меншікті екенін білдіреді.

Жақ	Дауыстыдан соң		мысалы		дауыссыздан соң		мысалы
	жуан	жіңішке			жуан	жіңішке	жуан	жіңішке
І ІІ ІІІ	-м мыз -ң -ыңыз -сы	-м міз -ң іңіз -сі	атам атамыз атаң атаңыз атасы	әжем әжеміз әжең әжеңіз әжесі	-ым ымыз -ың -ыңыз -ы	-ім іміз -ің -іңіз -і	қолым қолымыз қолың қолыңыз қолы	көзім көзіміз көзің көзіңіз көзі

• Жіктік жалғау - сөзге жіктік жалғауының жалғанып түрленуі және сөздің жіктелуі болып табылады.

-бын(бін), -мын(мін), -пын(пін), -сың(сің),

-быз(біз), -мыз(міз), -пыз(піз), -сыз(сіз).

Мыс: Мен студент-пін (я студент).