Елдің де, тілдің де тірегі – жастар. Намыс туын желбіретуге жол ашқан да – жастар

Елдің де, тілдің де тірегі – жастар екенінде дау жоқ. «Тәрбие басы – тіл»,- деп

М. Қашқари тегін айтпаған. Бұл – адамның адамзат болып қалыптасуында тілдің алатын орнын мейлінше терең түсінген ұлы тюркологтың сөзі. «Өнер алды – қызыл тілді» Абайдан асырып айтқан дана жоқ.

Сол тілдің қолданылу аясын арттырып, оны дамытудың жан-жақты қамтылған көптеген шараларын іске асыруға, өрісін кеңейтуге атсалысып, өз үлестерін қосатын да, елін, жерін қорғайтын да, өнер, білім, ғылым мен техниканы дамытатын да – жастар. Жастар – еліміздің болашағы, мемлекетіміздің тұтқасы. Бұл айтылғандарға 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісі де куә бола алады.

XX ғасырдың соңы қазақ халқы үшін тарихи дүрбелеңдермен, қоғамдық өзгерістермен есте қалды. Солардың бірі – желтоқсан жаңғырығы.

XX ғасырдың екінші жартысы қазақ халқының білімі мен мәдениеті жетілген, саны біршама өскен әлемдік аренаға өз үнімен, өз бет-бейнесімен көріне алған кезең болды.

Дәл осы кезде, яғни 1986 жылы желтоқсан айында Кеңес Одағы Коммунистік партиясының Орталық комитеті Қазақстанның жұртшылығымен келіспей, қазақ ұлтымен санаспай, басқа елдің өкілін мемлекет басшысы етіп тағайындады.

Бұл әрекет қазақ халқының жаппай наразылығын туғызды, әсіресе қазақ жастарының ашу-ызасы, ұлттық намысы оянды.

1986 жылы 17 желтоқсан күні ереуілге шыққан жастардың алдыңғы легі Алматыдағы Орталық алаңға қарай шеру тартты. Бұлар Театр және Кино институттарының, Мемлекеттік консерваторияның студенттері мен қаладағы кейбір өндіріс орындарының жұмысшы-жастары еді.

Іле-шала оларға ҚазМУ мен Қыздар педагогикалық институттарының студенттері және басқа да оқу орындарының студенттері мен жұмысшы жастар легі қосылды. Орталық алаңдағы жастардың саны бірнеше мыңнан асты, кейінгі күндері одан да көбейді.

Жастардың басты талабы, әрі басты ұраны – «Әр ұлтқа өз көсемі», «Қазақ ұлтын қазақ басқару керек» деген сөздерді транспоранттарға жазып, ауызша айтып та жатты. Қазақ жастарынан бұндай тосын әрекетті күтпеген Кеңес Одағы басшылығы қатты састы. Бүкіл әлемнің назары Қазақстанға ауды. Еркіндікті сүйгіш қазақ халқының, қазақ жастарының талап-тілегі орынды, әрі заңды екенін шетелдің бұқаралық ақпараттық құралдары жарыса жазып та, айтып та жатты. Әйтсе де өктем саясаттың озбыр күшінен құрбан болғандар мен жазықсыз сотталғандар оқудан, жұмыстан қуылған жастар көп болды.

Бірақ бұдан ұлт жігері жасымады. Осы көтерілістен кейін-ақ іргесі шайқалып тұрған Кеңес Одағы шайқала бастады. Ақыр соңында күйреп, құлап тынды. Бейбітшілікті сүйгіш, азаттықты аңсаған қазақ елі тәуелсіздікке қол жеткізді. Патриот жастар ақталып, қаһармандарын ел таныды.

Осылайша ел тірегі, тіл тірегі – жастар Қазақстанның Тәуелсіздік алуына, Егеменді ел болуына жол ашып берді. Қазақ жастары халқының, елінің намысын қорғау үшін қандарын төкті, бірақ тізе бүкпеді.

Желтоқсан көтерілісінен бастап, бүгінге дейін елімізде елеулі өзгерістер тарих беттеріне еніп келеді. Мемлекетіміз үлкен қомақты жетістіктерге жетуде.

Қазақстанның өнері, білімі, мәдениеті, ғылымы, экономикасы, техникасы шарықтап даму үстінде.

Жастар ғылымның әр саласында жан-жақты әлемдік деңгейде білім алып жатыр, оған «Болашақ» бағдарламасымен оқып жатқан болашақ мамандарды айтуға болады. «Болашақ» бағдарламасы басталғалы, мыңдаған жастар оқу бітіріп келіп, елге қызмет етуде. Индустриялық-инновациялық, әлеуметтік-құқықтық, саяси реформаларды іске асыруда жастарға жүктеліп отырған міндет те зор, жүк те ауыр, үміт те үлкен.

Жастар жоғары лауазымды қызметтер атқарып, «Қазақстан – 2030» даму стратегиясының қалыптасуына, дамуына елеулі еңбектерімен өз үлестерін қосуда, халқымыз бүгінгі жастарымызды мақтан тұтады.

Қазақстан тарихында Алматының Орталық алаңында болған 1986 жылғы Желтоқсан көтерілісі қазақ халқының намыс туының желбіреуіне ұласты. Ереуіл болған жерде «Тәуелсіздік», «Желтоқсан» монументтері бой көтерді.

Сөздік:

жаңғырық – эхо; отзвук; резонанс дүрбелең – паника; смятение

озбыр – наглый; узурпатор; хапуга дүрбелең шығару – взбунтоваться

құрбан – жертва; жертвоприношение

469-тапсырма. Мәтінге сұрақ-жауап (сұхбат) құрастырып, оны рөлге бөліп оқыңыздар.

470-тапсырма. Мәтіннің бірінші жарты бөлігінен үш сөйлемді алып, оның негізгі мағынасын сақтай отырып, себеп бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдер жасаңыздар.

Ү л г і :

Қазақстан жұртшылығымен санаспай, басқа елдің өкілін мемлекет басшысы етіп тағайындаған+дықтан, қазақ жастарының наразылығы туды.

471-тапсырма. Мәтіннің екінші жарты бөлігінен үш сөйлемді алып, оның негізгі мағынасын сақтай отырып, қимыл-сын бағыныңқылы сабақтас құрмалас сөйлемдер жасаңыздар.

Ү л г і :

Жастар жоғары лауазымды қызметтер атқар+ып, «Қазақстан – 2030» даму стратегиясының қалыптасуына, дамуына елеулі еңбектерімен өз үлестерін қосып келеді.

472-тапсырма. Қазақстанның дамуының негізгі жолдары белгіленген ұзақ мерзімдік міндеттерінен мәлімет алып, есте сақтаңыздар.