17. Сутнасць Адраджэння як з’явы глабальнага характару.

Адраджэ́нне, Рэнеса́нс — гісторыка-культурная эпоха паміж Сярэднявеччам і Новым Часам (14–першая палова 17 ст.) у краінах Заходняй і Цэнтральнай Еўропы. Назва «Адраджэнне» звязана з сапраўдным адраджэннем інтарэсу да культурных здабыткаў і каштоўнасцяў Старажытнай Грэцыі і Рыма, якое пачалося ў паўночнай Італіі і пазней распаўсюдзілася на іншыя еўрапейскія краіны. У эпоху Адраджэння былі зроблены важныя адкрыцці і вынаходкі ў розных галінах навукі і тэхнікі, створаны выдатныя ўзоры рэалістычнага мастацтва. Для культуры Адраджэння былі ўласцівыя антыфеадальная і антыклерыкальная накіраванасць, адмаўленне дагматызму і схаластыкі, узрастанне асобаснага пачатку, індывідуалізму, пашырэнне вольнадумства, свабодалюбных, патрыятычных настрояў. Адной з найбольш важных адметных рыс рэнесансавай культуры з'яўляецца гуманізм. Характэрнай асаблівасцю эпохі Адраджэння быў зварот да культуры антычнасці як зыходнага пункта для фармавання новай, пераважна свецкай культуры, апорай якой станавіліся гарады, двары і маёнткі феадалаў, багатых мяшчан, а галоўнымі выразнікамі — прадстаўнікі новай інтэлігенцыі, перадавыя грамадскія і палітычныя дзеячы. Рэнесансныя ідэі і матывы найбольш яскрава выявіліся ў творчасці выдатных мастакоў, скульптараў (Мікеланджэла, Леанарда да Вінчы, Рафаэль, А. Дзюрэр, Тыцыян, Данатэла), архітэктараў (Ф. Брунелескі, Д. Брамантэ), літаратараў (У. Шэкспір, М. дэ Сервантэс, Ф. Рабле, Лопэ дэ Вега, Ф. Петрарка), вучоных (Г. Галілей, М. Капернік, Дж. Бруна), мысліцеляў (Т. Мор, М. Лютэр, Э. Ратэрдамскі, М. Мантэнь) і інш. У эпоху Адраджэння культура выйшла з-пад поўнай апекі царквы, што прывяло да хуткага развіцця свецкага мастацтва; найбольшыя поспехі былі дасягнутыя ў галіне выяўленчага мастацтва. Рэнесансная культура 15 — пачатку 17 ст. еўрапейскіх краін (Германія, Нідэрланды, Англія, Францыя, Іспанія, Швецыя і інш.), размешчаных на поўнач ад Італіі і Альпаў, традыцыйна называецца Паўночным Адраджэннем. Яго асаблівасцямі былі кампраміс з сярэднявечнымі традыцыямі, моцная сувязь з рэлігійнымі і нацыянальна-культурнымі рухамі (напр., з Рэфармацыяй).

18. Рэгіянальныя асаблівасці Адраджэння.

Эпоха Адраджэння ў Італіі прайшла некалькі этапаў: ранняе Адраджэнне, высокае Адраджэнне, позняе Адраджэнне. Радзімай Адраджэння стала Фларэнцыя. Асновы новага мастацтва распрацоўвалі жывапісец Мазаччо, скульптар Донателло, архітэктар Ф. Брунеллески. Італьянскі жывапіс XV ст. у асноўным манументальны (фрэскі). Жывапіс займае вядучае месца сярод відаў выяўленчага мастацтва. У архітэктуры уваскрашаюць прынцыпы антычнай ордэрнай сістэмы, падымаецца значэнне прапорцый, складаюцца новыя тыпы будынкаў (гарадскі палац, загарадная віла і інш), распрацоўваюцца тэорыя архітэктуры і канцэпцыя ідэальнага горада.

Італьянскае Адраджэнне аказала велізарны ўплыў на мастацтва Францыі, Іспаніі, Германіі, Англіі, Расіі. Пад'ём у развіцці мастацтва Нідэрландаў, Францыі і Германіі (XV-XVI стст.) Называюць паўночным Адраджэннем. Творчасць жывапісцаў Ян ван Эйка, П. Брэйгеля Старэйшага - вяршыні гэтага перыяду развіцця мастацтва. У Нямеччыне найвялікшым мастаком нямецкага Адраджэння быў ​​А. Дзюрэр. Адкрыцці, учыненыя ў эпоху Адраджэння ў галіне духоўнай культуры і мастацтва, мелі велізарнае гістарычнае значэнне для развіцця еўрапейскага мастацтва наступных стагоддзяў. Цікавасць да іх захоўваецца і ў наш час.