39. Беларускае пытанне ў кантэксце ленінскай тэорыі сусветнай сацыялістычнай рэвалюцыі.

Ленінскія ідэі аб сацыяльнай рэвалюцыі. Як сведчыць гісторыя, сацыяльная рэвалюцыя - адзін з спосабаў пераходу ад адной грамадска-эканамічнай фармацыі да іншай. Абапіраючыся на марксісцкую тэорыю і асэнсоўваючы рэвалюцыйную барацьбу інтэлігентных класаў у першую чаргу ў Расіі, Ленін распрацоўвае вучэнне аб рэвалюцыйнай сітуацыі, якая фарміруецца ў працэсе абвастрэння сацыяльных антаганізмаў да такога стану, калі дазвол процілеглых інтарэсаў становіцца магчымым толькі праз сацыяльны выбух: "Асноўны закон рэвалюцыі, - пісаў Ленін, - пацверджаны усімі рэвалюцыямі і ў прыватнасці усімі трыма рускімі рэвалюцыямі ў XX стагоддзі, складаецца вось у чым: для рэвалюцыі не дастаткова, каб эксплуатаваныя і прыгнечаныя масы ўсвядомілі немагчымасць жыць па-старому, і запатрабавалі змены; для рэвалюцыі неабходна, каб эксплуататоры не маглі жыць і кіраваць па-старому. Толькі тады, калі "нізы" не хочуць старога і калі "вярхі" не могуць па-старому, толькі тады рэвалюцыя можа перамагчы. Інакш гэтая ісціна выяўляецца словамі: рэвалюцыя немагчымая без агульнанацыянальнага (і эксплуатуюцца і эксплуататараў закранае) крызісу ". Такім чынам, па Леніну, неабходнай умовай для ажыццяўлення сацыяльнай рэвалюцыі з'яўляецца наяўнасць у краіне агульнанацыянальнага крызісу. Без яго ні палітычная партыя, ні перадавой клас не могуць заваяваць палітычную ўладу і ажыццявіць рэвалюцыйныя пераўтварэнні. Плённай апынулася ідэя Леніна аб гістарычным суіснаванні дзвюх процілеглых сацыяльна-эканамічных сістэм - сацыялістычнай і капіталістычнай. Ідэя аб мірным суіснаванні была прадстаўлена як дыялектычным супярэчнасць паміж двума процілеглымі сістэмамі.

40. Утварэнне ссрб, яе дзяржаўна-прававы статус.

11 лістапада 1918 г. нямецкае камандаванне капітулявала перад Антантай, у Германіі разгарнулася буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя. У дадзеных умовах РСФСР дэнансавала Брэсцкі мірны дагавор, і савецкія войскі пачалі займаць акупіраваныя тэрыторыі. Да сярэдзіны лютага 1919 г. яны занялі амаль усю тэрыторыю Беларусі. На вызваленых землях ствараліся органы савецкай улады. Яшчэ ў студзені 1918 г. пры Народным камісарыяце па справах нацыянальнасцей РСФСР быў створаны Беларускі нацыянальны камісарыят (Белнацкам) пад кіраўніцтвам А.Чарвякова. Ён заахвочваў савецкія ўлады да вырашэння пытання беларускай дзяржаўнасці на савецкай аснове, праводзіў актыўную дзейнасць сярод бежанцаў-беларусаў па развіццю беларускай адукацыі і культуры. Белнацкам працаваў у цеснай сувязі з Беларускімі секцыямі РКП(б), якія ствараліся ў асяроддзі беларускіх бежанцаў з восені 1918 года і так сама былі арыентаваныя на стварэнне сацыялістычнай беларускай дзяржавы. На канферэнцыі Беларускіх секцый РКП(б) у Маскве 21-23 снежня 1918 года было выбрана Цэнтральнае бюро беларускіх камуністычных арганізацый (Дз.Жылуновіч) і было прынята рашэнне аб неабходнасці сварэння БССР, бо беларуская тэрыторыя цалкам ужо кантралявалася Чырвонай арміяй. 23 снежня адбылася сустрэчы кіраўнікоў Бюро з У.Леніным, які падтрымаў ідэю аб стварэнні БССР. Супраць стварэння асобнай, нават сацыялістычнай Беларусі выступіў Аблвыкамзах, які ўвогуле не лічыў беларусаў асобным народам і не бачыў патрэбы ў вырашэнні нацыянальнага пытання. Аднак супраць прынятага рашэння ЦК партыі ён не пайшоў. 25 і 27 снежня на экстрэнных паседжаннях Белнацкама і Цэнтральнага бюро беларускіх камуністычных арганізацый рыхтаваўся Маніфест аб беларускім урадзе і распрацоўвалася структура ўрада БССР. 2-3 лютага 1919 года ў Мінску адбыўся I з’езд Саветаў Беларусі. На ім быў абраны Цэнтральны выканаўчы камітэт (ЦВК) – галоўны орган улады на Беларусі, пераважна з прадстаўнікоў Аблвыкамзаха. Была прынята першая Канстытуцыя БССР, герб і флаг. Была ўстаноўлена федэратыўная сувязь з РСФСР і аб’яўлена аб стварэнні ЛітБелССР.