- •1. Сялянская рэформа 1861 і асаблівасці яе здзяйснення ў Беларусі.
- •2. Архітэктура першых беларускіх княстваў. Полацкая і гародзенская школа дойлідства.
- •3. Асноўныя этапы першабытнаабшчыннага ладу.
- •4. Паняцце “цывілізацыя”. Лакальная і сусветная цывілізацыя.
- •5. Стан эканомікі Рэспублікі Беларусь на сучасным этапе.
- •6. Пачатак 1-ай сусветная вайны і акупацыя бел. Тэрыторыі.
- •7. Змены у палітычнай сістэме рб у 90-я гады XX ст.- пачатку xxIст
- •8. Саюз Беларусі і Расіі. Да пытання аб яго жыццяздольнасці.
- •9. Навуковыя гіпотэзы паходжання чалавека.
- •10. Асноўныя этапы станаўлення і развіцця першых цывілізацый.
- •11. Параўнайце “антычнае рабства” і “азіяцкі спосаб вытворчасці”.
- •12. Прыняцце хрысціанства на беларускіх землях, яго ўплыў на культурныя працэсы.
- •13. Помнікі мастацтва, пісьменніцтва. Рукапісныя кнігі. (Старажытная Беларусь, IX-xiiIст).
- •14. Культурна-асветніцкая дзейнасць е. Полацкай, к. Тураўскага, Клімента і Аўраамія з Смаленска.
- •15. Рэлігійныя вераванні старажытных беларусаў. Іх адлюстраванне ў міфалагічных вобразах.
- •16. Вялікае перасяленне народаў, роля ў ім германскіх і славянскіх плямёнаў.
- •17. Сутнасць Адраджэння як з’явы глабальнага характару.
- •18. Рэгіянальныя асаблівасці Адраджэння.
- •19. Рэфармацыйны рух ў Еўропе: яго прычыны і значэнне.
- •20. Рэфармацыя на Беларусі, контррэфармацыя. Берасцейская унія 1596г.
- •21. Кнігадрукаванне і асвета ў вкл.
- •22. Станаўленне і развіццё феадальнай эканомікі.
- •23. Эканамічнае становішча беларускіх зямель у часы позняга феадалізму.
- •24. Умовы развіцця беларускай культуры ў XIII-xvIстст. Асноўныя дасягненні беларускай культуры падчас вкл.
- •25. Культура контррэфармацыі і барока.
- •26. Культура эпохі Асветніцтва.
- •27. Эвалюцыя вытворчай формы гаспадаркі ў эканоміцы першабытнай Беларусі.
- •28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель ў першай палове xiXст.
- •29. Сутнасць рэформы п.Кісялёва, яе роля ў сацыяльна-эканамічным развіцці беларускіх зямель.
- •31. Станаўленне і развіццё капіталістычных адносін ў сельскай гаспадарцы Беларусі ў парэформены перыяд.
- •32. Рост капіталістычнай эканомікі ў прамысловасці парэформенай Беларусі.
- •33. Перадумовы рассялення і гаспадарчай дзейнасці на тэрыторыі першабытнай Беларусі.
- •34. Асноўныя тэндэнцыі развіцця сусветнай капіталістычнай гаспадаркі на мяжы XIX-xXстст.
- •35. Асаблівасці эканамічнага развіцця Беларусі ў перыяд манапалістычнага капіталізму.
- •37. Палітыка “ваеннага камунізму” і асаблівасці яе праяўлення на Беларусі.
- •38. Асноўныя этапы этнічнай гісторыі Беларусі.
- •39. Беларускае пытанне ў кантэксце ленінскай тэорыі сусветнай сацыялістычнай рэвалюцыі.
- •40. Утварэнне ссрб, яе дзяржаўна-прававы статус.
- •41. Эксперымент с Літбелам і яго крах.
- •42. Вайна Літоўска-Беларускай сср з Польшчай і яе вынікі.
- •43. Чаму спатрэбілася другое абвяшчэнне бсср? Калі і пры якіх абставінах яно адбылося?
- •44. Прычыны і асаблівасці пераходу да феадалізму на тэррыторыі Беларусі.
- •46. Удзел бсср ў стварэнні Саюза сср.
- •47. Першае і другое ўзбуйненні бсср.
- •48. Канстытуцыя бсср 1927г.
- •49. Узмацненне ролі партыйна-дзяржаўнага апарату ў другой палове 20-ых гадоў.
- •50. Балты, славяне, і іх роля ў этнагенезе беларусаў.
- •51. Эканамічнае становішча Беларусі пасля заканчэння замежнай ваеннай інтэрвенцыі і грамадзянскай вайны. Перадумовы нэПа.
- •52 Новая эканамічная палітыка, яе сутнасць і значэнне.
- •53. Развіццё сельскай гаспадаркі Беларусі на аснове нэПа. Асноўныя формы землеўладкавання.
- •54. Прамысловасць бсср ў 1921-1927. Грашовая рэформа ў ссср 1924г.
- •55. Асаблівасці правядзення нэПа ў бсср.
- •56. Свет ў канцы 20-х—пачатку 30-х гг, станаўленне сістэм рэгулюемай эканомікі.
- •57. Эканамічнае становішча Беларусі ў сярэдзіне 1920-х г. Аб’ектыўная неабходнасць індустрыялізацыі.
- •58. Прыняцце ў ссср курса на фарсіраваную індустрыялізацыю. Фарміраванне камандна-адміністрацыйнай сістэмы кіравання гаспадаркай.
- •59. Асаблівасці здзяйснення індустрыялізацыі бсср.
- •60. Сацыяльна-эканамічныя вынікі індустрыялізацыі ў Беларусі.
- •61. Аграрны сектар эканомікі Беларусі ў канцы 1920-х г.
- •62. Фарсіраваная калектывізацыя ў бсср. Насільныя метады стварэння калгасаў.
- •63. Прымусовая калектывізацыя ў заходніх абласцях Беларусі.
- •65. Развіццё культуры нацыянальных меншасцей у бсср у 1920-я.
- •66. Беларусізацыя, яе сутнасць і змест.
- •67. Становішча прамысловасці заходнебеларускіх зямель 1921-1939 гг.
- •68. Бсср (1970-першая палова 1980): развіццё прамысловасці, курс на інтэнсіфікацыю вытворчасці, прычыны яго нерэалізаванасці; складванне механізма тармажэння.
- •70. Сельская гаспадарка Заходняй Беларусі 1921-1939. Аграрная рэформа пачатку 1920-х і яе вынікі.
- •71. Асвета ў Заходняй Беларусі (1920-1930 гг).
- •72. Заходнебеларуская літаратура і друк, музычнае мастацтва 1921-1939 гг.
- •73. Нацыянальна-вызваленчы рух у Заходняй Беларусі ў 1921-1939. Антыбеларуская палітыка польскага урада 1921-1939.
- •76. Страты народнай гаспадаркі Беларусі ў выніку вав і германскай акупацыі.
- •77. Аднаўленне і далейшае развіццё прамысловасці і транспарту ў бсср (1943-1950).
- •78 Цяжкасці аднаўлення сельскай гаспадаркі ў бсср (1943-1950), прычыны яе адставання.
- •79. Матэрыяльнае становішча насельніцтва ў бсср (1943-1950).
- •82. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): становішча ў сельскай гаспадарцы, абвастрэнне харчовай праблемы і спосабы яе вырашэння.
- •83. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): узмацненне цяжкасцяў у вырашэнні сацыяльных задач, неабходнасць радыкальных перамен.
- •84. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): русіфікатарскія тэндэнцыі ў культурным развіцці.
- •85. Бсср (1970-першая палова 1980 гг.): новыя імёны і творы ў літаратуры, мастацтве.
- •87. Разлажэнне першабытнаабшчыннага ладу і зараджэнне феадальных адносін.
- •88. Абранне а. Лукашэнка першым прэзідэнтам рб, яго роля ў гісторыі постсавецкай Беларусі.
- •89. Дзяржаўная праграма пераходу рб да рынку і альтэрнатыўныя праграмы асобных палітычных партый і рухаў. Іх адпаведнасць аб’ектыўным эканамічным законам.
- •90. Стан эканомікі рб на сучасным этапе.
- •91. Супярэчнасці ў культурным развіцці постсавецкай Беларусі.
- •94. Гаспадарчае развіццё Беларусі ў 1950-я гады. Спосабы сацыяльнай перыарыентацыі эканомікі.
- •96. Утварэнне нато.
- •97. Рост дабрабыту народа і развіццё сацыяльнай сферы ў бсср (1950-1960гг).
- •98. Народная адукацыя ў бсср (1950-1960): непаслядоўнасць у правядзенні рэформаў.
- •99. Бсср (1950-1960): тэатральнае і музычнае жыццё, культурна-асветніцкая работа.
- •100. Утварэнне Арганізацыі Варшаўскага Дагавору.
- •101. Прычыны народна-дэмакратычных рэвалюцый у Цэнтральнай і Усходняй Еўропе 1989-1990гг.
- •102. Фарміраванне нацыянальнай беларускай культуры. Калі адбываецца беларускае нацыянальнае адраджэнне?
- •103. Абвяшчэнне бнр, яе гістарычнае месца.
- •104. Крызісы нэПа, прычыны яго згортвання. Вынікі нэПа.
- •105. Сацыяльна-эканамічныя вынікі калектывізацыі. Матэрыяльнае становішча насельніцтва бсср ў 1930-х г.
- •106. Матэрыяльнае становішча насельніцтва Заходняй Беларусі (1921-1939).
- •107. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •108. На якія перыяды можна падзяліць палітычнае развіццё Польшчы ў 1921-1939?
- •109. Вялікае княства Літоўскае, Рускае, Жамойцкае: беларуская ці літоўская дзяржава.
- •110. Часовая частатковая стабілізацыя капіталізма (1924-1929) і яе гістарычныя ўрокі.
- •111. Нацыянальная ідэя. Яе месца і роля ў беларускай гісторыі.
- •112. Ці можна было лічыць Дагавор і Дэкларацыю аб утварэнні ссср юрыдычным грунтам для сапраўднага феадалізму?
- •114. Сацыяльна-эканамічныя рэформы ў краінах Цэнтральнай і Ўсходняй Еўропы ў 1989-2008 гг.: сутнасць, асноўныя напрамкі, вынікі.
- •115. Развіццё і зацвярджэнне капіталістычнага ўкладу ў Еўропе і Амерыцы.
- •116. Дапаможныя гістарычныя дысцыпліны і іх роля ў гістарычным пазнанні.
- •118. Як суадносяцца лакальная і сусветная цывілізацыі?
- •119. Утварэнне снд.
- •120. Ці можна было пазбегнуць кабальных умоў Рыжскага міру 1921г?
- •121. У чым заключаецца сэнс і прызначэнне гісторыі?
- •122. Сутнасць фармацыйнага падыхода да вывучэння гістарычнага працэсса.
- •123. Сутнасць цывілізацыйнага падыхода да вывучэння гістарычнага працэсса.
- •126. Ес і яго роля у сучасных міжнародных адносінах.
- •127. Фарміраванне перадіндустрыяльнай цывілізацыі.
- •128 Другое выданне прыгонніцтва.
- •129. Беларуская дыяспара.
- •130. Дайце ацэнку дзейнасці бсср у аан ў 1945-1985 гг.
- •131. Месца снд у сістэме сучасных міжнародных адносінах.
- •132. Сутнасць неалітычнай рэвалюцыі.
- •133. Фарміраванне сярэднявечнай цывілізацыі.
- •134. Як вы ацэньваеце санацыйны рэжым, які існаваў у Польшчы з 1926 па 1939?
- •136 Сацыяльна-эканамічныя наступствы Вялікіх геаграфічных адкрыццяў.
- •137. Якія асноўныя рысы феадальнага спосабу вытворчасці?
- •138. Ці мелі поспех спробы сацыяльнай пераарыентацыі эканомікі бсср ў 1950-ыя ?
- •139. Сталінскія рэпрэсіі ў бсср.
- •140. Канстытуцыя бсср 1919 г.
- •141. Постмаастрыхцкі этап гісторыі ес.
- •142. Рб і нато: асноўныя накірункі супрацоўніцтва.
- •142. Узаемадачыненні паміж рб і ес: дасягненні і праблемы.
- •144. Трэці Ўсебеларускі Народны Сход.
- •145. Палітычныя партыі рб.
- •147. Ці можна лічыць Полацкае, Турава-Пінскае і Смаленскае княствы першым вопытам беларускай дзяржаўнасці?
- •148. Брэсцкі мір 1918 года.
- •149. Эканоміка бсср у часы гарбачоўскай перабудовы.
- •150. Канстытуцыя бсср 1978 года.
- •151. Другі Ўсебеларускі Народны Сход.
- •152. Савет Эканамічнай Узаемадапамогі.
- •153. Што прынцыпова новага з‘явілася ў эканоміцы краін Захаду ў 1950-ыя-1960-ыя гг.?
- •154. Канстытуцыя бсср 1937 года.
- •155. Першы Ўсебеларускі Народны Сход.
- •157. Сутнасць дактрыны Брэжнева.
- •158. Што прынцыпова новага з‘явілася ў эканоміцы краін Захаду ў 1970-ыя-1980-ыя гг.?
- •159. Назавіце вызначальныя тэндэнцыі ў развіцці сусветнай культуры ў пачатку XXI ст.
27. Эвалюцыя вытворчай формы гаспадаркі ў эканоміцы першабытнай Беларусі.
На Беларусі пачатак пераходу да формаў вытворчай гаспадаркі адбыўся ў перыяд неаліту (5 тыс. год да н.э. – 3 тыс. год да н.э.). Адначасова дасягнулі росквіту прысвойвальныя формы гаспадарання. Вытворчая гаспадарка – гэта гаспадарка, заснаваная на вытворчасці чалавекам матэрыяльных даброт, неабходных для яго жыцця і дзейнасці. Жывелагадоўля гістарычна развілася з палявання. Прыкладна ў пачатку 3 тысячагоддзя да н.э. жывёлаводства было вядома сярод жыхароў палескага рэгіену. Да канца неаліту жывелагадоўля – занятак насельніцтва на ўсіх беларускіх землях. Земляробства – гэта апрацоўка зямлі з мэтай атрымання прадуктаў харчавання і сыравіны для дамашніх промыслаў. Звесткі аб спарадычным земляробстве датычацца 5 тысячагоддзя да н.э., але толькі пад канец неаліту – на пачатак бронзавага веку яно стала адной з асноўных галін гаспадаркі. На Беларусі існавала ў двух формах – “падсечна-агнявой” ці ляднай і матычнай. Асноўныя сельскагаспадарчыя культуры таго часу – пшаніца, лён, проса. З^яўленне новых формаў гаспадарання мела вынікам значнае расшырэнне спісу прылад працы. Толькі земляробства прынесла з сабой матыкі, сярпы, зернацёркі, паспрыяла ўдасканаленню сякеры і г.д. Далейшае развіцце ў неаліце атрымала рыбалоўства. Гэта было звязана з вынаходніцтвам лодкі. Лодка (човен) – не толькі сродак больш дасканалага рыбалоўства, але яшчэ і першы транспартны сродак. У неаліце узнікла вытворчасць першага штучнага матэрыялу – абпаленай гліны. З гліны выраблялі ляпны посуд. У неаліце з^явілася адзенне з тканіны, што атрымлівалі ад хатняга промыслу – ткацтва. Сыравіна выкарыстоўвалася як прыродная (крапіва, канопля), так і вырошчвалася на палетках (лён). У неаліце на Беларусі ўзнікла вытворчасць прылад працы з крэмню з мэтай абмену. Такім чынам, перыяд неаліту на Беларусі характарызаваўся кардынальнымі зменамі у гаспадарцы, у вытворчасці. У гэты час адбыўся першы вялікі грамадскі падзел працы – на земляробства і жывёлагадоўлю. Усе гэтыя змены ёмка называюць “неалітычная рэвалюцыя”, і хоць яна цягнулася некалькі тысячагоддзяў, вынікі яе былі вызначальнымі для больш позніх перыядаў існавання чалавечага грамадства.
28. Сацыяльна-эканамічнае развіццё беларускіх зямель ў першай палове xiXст.
Першая палова XIX ст. адзначана працэсам разлажэння феадальна-прыгонніцкай сістэмы гаспадарання на Беларусі, для якой былі уласцівы наступныя асаблівасці: 1. Манапольнымі ўласнікамі капіталаў на Беларусі заставаліся памешчыкі. 2. Панавала буйное дваранскае землеўладанне. 3. Асновай сялянскай гаспадаркі з'яўлялася земляробства. 4. На тэрыторыі Беларусі існавала спецыялізацыя сельскай гаспадаркі. 5. Для павелічэння сваёй вытворчасці памешчыкі выпісвалі з Англіі сельскагаспадарчыя машыны, уводзілі шматпольныя севазвароты, паляпшалі пароды жывёлы. Асновай гаспадаркі селяніна з'яўляўся зямельны надзел, які ён атрымліваў у карыстанне ад землеўладальніка-памешчыка або дзяржавы пры ўмове адбывання на іх карысць пэўных павіннасцей. У сувязі з гэтым сяляне дзяліліся на дзве асноўныя катэгорыі - памешчыцкіх і дзяржаўных (казённых). Сялянскія павіннасці падзяляліся на галоўныя і дадатковыя. Галоўныя - паншчына, чынш, згоны (талокі, гвалты), дадатковыя - удзел у будаўніцтве гаспадарчых пабудоў у панскіх дварах, рамонт і будоўля дарог, мастоў, перавозка грузаў. З пачатку XIX ст. ішоў працэс пераводу сялян з чыншу на паншчыну, амаль усе памешчыцкія сяляне Беларусі (97 %) знаходзіліся на паншчыне. Норма паншчыны павялічылася ўдвая. Крызіс феадальна-прыгонной сістэмы, які пачаўся ў 40-я гг. XIX ст., праявіўся ў: 1) скарачэнні прыросту сельскага насельніцтва; 2) рэзкім зніжэнні прыбытковасці памешчыцкай і дзяржаўнай вёскі, немагчымасці спагнання з іх дзяржаўных падаткаў; 3) абеззямельванні і збядненні сялянства; 4) росце канфліктаў паміж сялянамі і памешчыкамі. Усё гэта прымусіла царскі ўрад прыняць меры для выхаду з крызісу. Ініцыятарам рэформаў выступіў граф Пётр Кісялёў - міністр дзяржаўных маёмасцей. У 1839 - 1845 гг. ён здзейсніў рэформу кіравання дзяржаўнымі сялянамі. Мэтай рэформы з'яўлялася павышэнне дзяржаўных даходаў. Эканамічны патэнцыял беларускіх гарадоў быў слабым. Гарадская прамысловасць у першай палове XIX ст. знаходзілася на стадыі дробнатаварнай рамеснай вытворчасці. Па звестках, у 1828 г. на Беларусі было ўсяго 104 мануфактуры. Пачатак фабрычнай вытворчасці быў пакладзены ўсталяваннем у 1825 - 1827 гг. паравых рухавікоў на суконных прадпрыемствах у мястэчках Косава Слонімскага і Хомск Кобрынскага паветаў.