56. Свет ў канцы 20-х—пачатку 30-х гг, станаўленне сістэм рэгулюемай эканомікі.

20 - 30-я гг. XX стагоддзя займаюць сваё цалкам пэўнае месца ў сусветнай і айчыннай гісторыі. Менавіта ў гэты час складваецца новая геапалітычная і эканамічная сітуацыя ў Еўропе, адбываецца канчатковы выбар мадэлі грамадскага развіцця СССР. Найбуйнейшы за ўсю гісторыю капіталізму эканамічны крызіс (1929-1933) спарадзіў актыўны тэарэтычны і практычны пошук новых формаў эканамічных і сацыяльных адносін. А ў выніку прыходу да ўлады ў Германіі фашысцкага рэжыму фарміруецца механізм для падрыхтоўкі да новай сусветнай вайне. Палітычную і эканамічную сітуацыю ў Еўропе пасля заканчэння першай сусветнай і грамадзянскай вайны ў Расіі вызначалі такія асноўныя складнікі, як эканамічная разруха ў большасці еўрапейскіх дзяржаў і ўмовы Версальскай мірнай дамовы 1919 г., замацавала вынікі першай сусветнай вайны. У эканамічным плане ў 20-я гады адбываецца стабілізацыя сусветнай эканомікі, якая характарызавалася значным ростам прамысловай вытворчасці. Для свету ў цэлым, другое і трэцяе дзесяцігоддзі апынуліся неспакойным часам. Пэўная стабілізацыя, дасягнутая ў 20-я гг. пасля першай сусветнай вайны, засталася ззаду ўжо ў канцы дзесяцігоддзі. Ва ўвесь рост ўсталі пытанні, якія набылі доўгачасовы характар. Пачаўся пошук аптымальнага рашэння сацыяльных праблем, эфектыўных гаспадарчых механізмаў, фарміравання нацыянальных, ідэй, адэкватных зменлівых умоў і г.д. Кожная краіна выбірала свой ​​шлях, арыентуючыся на дасягнуты ўзровень развіцця, спецыфіку і традыцыі, а таксама на патрабаванні грамадства. У той жа час у 30-я гг. у свеце дзейнічала агульная тэндэнцыя ўзмацнення ролі дзяржавы ва ўсіх сферах жыцця грамадства і станаўленне сістэм рэгулюемай эканомікі. У капіталістычных краінах гэта была рэакцыя на эканамічныя крызісы ў СССР, на складанасць задач пабудовы новага грамадства.

57. Эканамічнае становішча Беларусі ў сярэдзіне 1920-х г. Аб’ектыўная неабходнасць індустрыялізацыі.

На Х з’ездзе РКП(б) у сакавіку 1921 г. пачалося афармленне новай эканамічнай палітыкі (НЭПа). Абвяшчалася свабоды форм землекарыстання. Заахвочвалася кааперацыя. Развіццё атрымалі збытавыя, забеспячэнскія, крэдытныя аб’яднанні. Дазваляўся прыватны гандаль лішкамі сельскагаспадарчай прадукцыяй. З 1922 года пачалася грашовая рэформа. Быў адноўлены Дзяржбанк у 1921 годзе і дазволена стварэнне акцыянерных і камерцыйных банкаў. Развіваўся знешні гандаль, стымуляваўся экспарт. З 1922 года Дзяржбанк пачаў эмісію чырвонцаў. У сваю чаргу, зрухі ў сельскайгаспадарке і гандле, стабілізацыя грашовай сістэмы стымулявалі развіццё прамысловасці. Былі адменены дэкрэты, якія абмяжоўвалі свабоду дзеяння дробных і сярэдніх прадпрыемстваў, аказвалася падтрымка гэтым мерапрыемствам. Эканамічны механізм будаваўся на рыначных прынцыпах. НЭП пачаўся з сельскагаспадарчай палітыкі, затым развіўся ў палітыку заахвочвання гандлю, што патрабавала стабілізацыі валюты, стаў прамысловай палітыкай, што дазволіла павялічыць вытворчасць у прамысловасці. Галоўнымі мэтамі НЭПа лічыліся максімальна хуткае пераадольванне гаспадарчага заняпаду і стварэнне ўмоў для пабудовы аднароднага сацыялістычнага грамадства. Пераход да новай эканамічнай палітыкі дазволіў у сціслыя тэрміны аднавіць дарэвалюцыйны ўзровень эканомікі і нават пераўзысці яго. Аднак нэп не зламаў дарэвалюцыйную структуру эканомікі. БССР заставалася пераважна сялянскай, з перавагай сельскай гаспадаркі, лесаперапрацоўчай і лёгкай прамысловасці. Неразвітасць індустрыі стварала востры таварны дэфіцыт. СССР, на думку камуністаў, павінен быў быць арганізацыйнай і ваенна-тэхнічнай базай сусветнай рэвалюцыі. Таму кампартыя брала курс на індустрыялізацыю. Індустрыялізацыя павінна была ажыцяўляцца за кошт унутраных рэзерваў і назапашванняў, перш за ўсё правядзення "суровага рэжыму эканоміі", коштам максімальнай перакачкі сродкаў са сферы сельскай гаспадаркі ў сферу індустрыі. Індустрыялізацыя ў БССР праходзіла як састаўная частка адзінага працэсу індустрыялізацыі ўсяго СССР.