109. Вялікае княства Літоўскае, Рускае, Жамойцкае: беларуская ці літоўская дзяржава.

Великое княжество Литовское (Вели́кое кня́жество Лито́вское, Ру́сское, Жемо́йтскоеи) — восточноевропейское государство, существовавшее с середины XIII века по 1795 год на территории современных Белоруссии и Литвы, а также частично Украины, России, Латвии, Польши и Эстонии. С 1385 года находилось в личной унии с Польшей, а с 1569 года — в сеймовой Люблинской унии в составе Речи Посполитой. В XIV—XVI веках Великое княжество Литовское — соперник Московского княжества в борьбе за господство в Восточной Европе. Прекратило своё существование после третьего раздела Речи Посполитой в 1795 году. К 1815 году вся территория бывшего княжества вошла в состав Российской империи.

110. Часовая частатковая стабілізацыя капіталізма (1924-1929) і яе гістарычныя ўрокі.

Паміж Францыяй і Вялікабрытаніяй існавалі сур'ёзныя рознагалоссі па

пытанні германскіх рэпарацый. У выніку ўмяшання ЗША было створана

некалькі міжнародных камітэтаў экспертаў. Цэнтральная праблема фінансавання - крыніцы. Па плане Дауэса імі з'яўляліся: - Ўскосныя падаткі; - Частка прыбыткаў прадпрыемстваў прамысловасці, гандлю;

- Даходы ад ж / д; - Даход ад унутранага аблігацыйнай пазыкі. Усталёўваўся кантроль над германскім бюджэтам, над грашовым абарачэннем і крэдытнай сферай Германіі. У выніку таго, што плацяжы ажыццяўляліся ў замежнай валюце і таварамі, германская валюта стала цвёрдай. Пасля рэалізацыі плана Дауэса Германія атрымала вельмі буйную пазыку – 110 млн. $ ЗША. У выніку плана Дауэса ўзмацнілася знешнегандлёвая экспансія Германіі, павысіліся кошт на германскія тавары, а адсюль неканкурэнтаздольнасць. Мэта плана Дауэса: інвестыцыі ЗША ў Нямеччыну, скупіць акцыі многіх

германскіх банкаў, канцэрнаў. Такім чынам, амерыканскі капітал ўліваецца ў эканоміку Германіі. Іншыя наступствы: план Дауэса прывёў да ўзнікнення сітуацыі, калі германскія манаполіі сутыкнуліся з узроўнем цэн на сусветным рынку і запатрабавалі адмены гэтага плана. План Юнга: 1. Гаворка ішла аб зніжэнні штогадовых выплат да 2 млрд залатых марак. 2. Для выплаты гэтай запазычанасці ўсталёўваўся беспрэцэдэнтна вялікі тэрмін - 59 гадоў. 3. Ліквідаваўся замежны кантроль над эканомікай Германіі. Наступствы: 1. Выснова акупацыйных войскаў з Рэйнскай вобласці. 2. Усплёск рэваншызму і нацыяналізму ў Германіі. План Юнга выконваўся нядоўга.

111. Нацыянальная ідэя. Яе месца і роля ў беларускай гісторыі.

Нацыя – гэта супольнасць людзей, аб'яднаных не толькі тэрыторыяй пражывання, літаратурнай мовай і культурай, але і агульнай ідэяй. Разам з паступовым фарміраваннем беларускай нацыі зараджалася беларуская нацыянальная ідэя – уяўленні, у якіх прадстаўнікі інтэлігенцыі выражалі разумение беларусаў як самастойнай і самабытнай супольнасці людзей і іх жыццёва важныя інтарэсы. У межах нацыянальнай ідэі фармуляваліся мэты і задачы беларускага народа на розных этапах гістарычнага развіцця. Сутнасцю нацыянальнай ідэі з'яўлялася ўтварэнне беларускай дзяржаўнасці. Беларуская нацыянальная ідэя вырасла з літвінскай ідэі аб адраджэнні ВКЛ, якая аформілася ў першай палове XIX ст. Каля яе вытокаў стаялі прафесары Віленскага універсітэта М.Баброўскі і І.Даніловіч. К. Каліноўскі выказаў думку пра стварэнне дэмакратычнай дзяржавы. Ён лічыў, што беларускія і літоўскія землі ў часы існавання ВКЛ мелі сваю самастойную дзяржаўнасць, і марыў аб яе адраджэнні. Тэарэтычнае абгрунтаванне існавання самастойнага беларускага этнасу ўпершыню распрацавалі беларускія народнікі ў Пецярбургу. У часопісе «Гомон» яны пераконвалі, што ў беларускага народа ёсць свае інтарэсы, што Беларусь як краіна мае свае прыкметы: мову, тып мыслення, культуру. Значную ролю ў фарміраванні беларускай ідэі і абуджэнні нацыянальнай свядомасці беларусаў адыграла газета «Наша ніва». Газета выступала супраць афіцыйнай царскай палітыкі, скіраванай на раскол беларускага народа паводле веравызнання на «рускіх» і «палякаў». Рэдактарам «Нашай нівы» з 1914 г. быў Я. Купала. Газета была цэлай эпохай у беларускім адраджэнні пачатку XX ст. Публікацыі «Нашай нівы» пабуджалі мясцовую інтэлігенцыю шукаць адказ на пытанне: дык хто ж такія беларусы? У гэтых пошуках паволі выспявала беларуская нацыянальная ідэя.