- •1. Гісторыя Беларусі, як вучэбная дысцыпліна, яе прадмет, метады і задачы курса.
- •2. Віды крыніц па гісторыі Беларусі. Знакамітыя беларускія гісторыкі.
- •3. Праблемы перыядызацыі гісторыі Беларусі.
- •4. Старажытныя цывілізацыі. Першабытнае насельніцтва Беларусі.
- •5. Паходжанне беларусаў.Канцэпцыі беларускага этнагенэзу.
- •6. Этнічныя адметнасці беларусаў, іх антрапалагічны склад, асаблівасці характару, імены і прозвішчы.
- •7. Этнічныя меншасці і міжнацыянальныя адносіны ў Беларусі.
- •8. Вытокі беларускай дзяржаўнасці. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы.
- •9. Сацыяльна-эканамічнае становішча і грамадска-палітычны лад першых дзяржаўных утварэнняў на тэрыторыі Беларусі.
- •10. Культура Беларусі, як частка сусветнай культуры, яе паняцце, сутнасць і структура.
- •11. Асаблівасці культуры старажытнай Беларусі.
- •12. Пісьменнасць, кніжная асвета і літаратура ў х – хііі ст.Ст. Духоўная і асветніцкая дзейнасць е. Полацкай і к. Тураўскага.
- •13. Прадумовы ўзнікнення Вялікага княства Літоўскага. Фарміраванне тэрыторыі дзяржавы ў хііі – хv ст.Ст.
- •1 Перыяд - Наваградскі
- •2 Перыяд – Віленскі
- •14. Грамадска-палітычны лад Вялікага княства Літоўскага. Федэратыўная структура вкл.
- •15. Сацыяльна-эканамічнае развіцце Вялікага княства Літоўскага. Аграрная рэформа хvі ст. І яе наступствы.
- •16. Знешняя палітыка Вялікага княства Літоўскага (хііі– хvі ст.Ст.)
- •17. Вядучая роля беларускай культуры ў Вялікім княстве Літоўскім.
- •18. Адраджэнне і Рэфармацыя на Беларусі, іх асаблівасці.
- •19. Палітычная і прававая культура беларускага народа. Статуты вкл – выдатныя помнікі прававой і палітычнай культуры.
- •20. Пачатак беларускага кнігадрукавання. Грамадская думка, асвета, адукацыя. Дзейнасць ф. Скарыны, с. Буднага і іншых асветнікаў.
- •21. Утварэнне Рэчы Паспалітай. Дзяржаўна-прававое становішча Вялікага княства Літоўскага ў Рэчы Паспалітай.
- •22. Эканамічнае і сацыяльнае становішча насельніцтва Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай.
- •23. Знешняя палітыка Рэчы Паспалітай.
- •24. Палітычны крызіс Рэчы Паспалітай і яе падзел паміж Аўстрыяй, Прусіяй і Расіяй.
- •25. Люблінская ўнія і яе наступствы для культуры беларусаў. Контррэфармацыя на Беларусі, яе змест, мэты і вынікі.
- •26. Асветніцтва на Беларусі. Дзейнасць Адукацыйнай камісіі і яе значэнне.
- •27. Беларуская літаратура і мастацтва ў XVII–XVIII ст.Ст. С. Полацкі і і. Капіевіч – праваднікі беларускай культуры ў Маскве.
- •28. Пачатак індустрыяльнай цывілізацыі і палітычная мадэрнізацыя ў краінах Заходняй Еўропы і Беларусі.
- •29. Палітыка царскай Расіі на Беларусі з канца XVIII– пачатку XX ст.Ст.
- •30. Сацыяльна-эканамічнае развіцце беларускіх зямель у хіх– пачатку хх ст.Ст. Аграрныя рэформы хіх ст.
- •31. Грамадска-палітычнае становішча і нацыянальна-вызваленчы рух на Беларусі з канца xvііі– пачатку хх ст.Ст.
- •32. Кастусь Каліноўскі – нацыянальны герой беларускага народа.
- •33. Асаблівасці культурнага развіцця Беларусі з канца xvііі-пачатку хх ст.Ст.
- •34. Стан адукацыі на Беларусі з канца хvііі ст., яе развіцце і рэформы.
- •35. Архітэктура, скульптура і мастацтва на Беларусі. Мастацкія стылі х1х-пачатку хх стагоддзя.
- •36. Музычна-тэатральнае жыцце Беларусі (канец хvііі–пачатак хх ст.Ст.).
- •37. Станаўленне беларускай нацыянальнай літаратуры і мовы (хіх–пач.Хх ст.Ст.).
- •38. Змены ў грамадска-палітычным жыцці Беларусі ў 1917 годзе. Прадумовы беларускага дзяржаўнага аднаўлення.
- •39. Бнр, яе дзейнасць, лёс і значэнне.
- •40. Утварэнне і развіцце бсср – дзяржавы з абмежаваным суверэнітэтам.
- •41. Новая эканамічная палітыка і яе асаблівасці ў Беларусі.
- •42. Індустрыялізацыя і калектывізацыя ў Беларусі ў 20-30 гады хх ст.
- •43. Фарміраванне сталінскага таталітарнага рэжыму ў 20-30 гады хх ст.
- •44. Асаблівасці культурнага развіцця беларускага народа ў паслякастрычнінскі перыяд і перабудова адукацыі.
- •45. Беларусізацыя 20-30-х гг., яе сутнасць і змест. Моўная палітыка.
- •46. Развіцце архітэктуры, скульптуры і жывапісу на Беларусі ў 20-30-х гады хх ст.
- •47. Развіцце літаратуры, тэатра і музыкі беларускага народа (20-30-я гг. Хх ст.).
- •48. Культурнае развіцце ў Заходняй Беларусі. Далучэнне Заходняй Беларусі да бсср.
- •49. Масавыя рэпрэсіі дзеячаў беларускай культуры (20-30-я гг. Хх ст.).
- •50. Міжнароднае становішча напярэдадні Другой сусветнай вайны. Дагавор паміж фашыцкай Германіяй і Савецкім Саюзам аб ненападзе.
- •51. Пачатак Другой сусветнай вайны і палітыка Савецкага Саюза. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср.
- •52. Вялікая Айчынная вайна, яе характар і асаблівасці.
- •53. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны і баявыя дзеянні на тэрыторыі Беларусі. Прычыны паражэння Чырвонай Арміі ў пачатковы перыяд вайны.
- •54. Усталяванне і дзейнасць акупацыйнага рэжыму на тэрыторыі Беларусі. Эканамічная, сацыяльная і ідэялагічная палітыка фашыстаў. Беларускія калабаранты.
- •55. Партызанскі і падпольны рух на тэрыторыі Беларусі ў гады Вялікай Айчыннай вайны. Армія Краёва.
- •56. Стратэгічная аперацыя “Баграціён” і вызваленне Беларусі ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў.
- •57. Вызваленне еўрапейскіх краін ад нямецка-фашысцкіх захопнікаў. Заканчэнне Другой сусветнай вайны і яе вынікі.
- •58. Культурнае жыцце беларускага народа ў гады Вялікай Айчыннай вайны.
- •59. Адлюстраванне Вялікай Айчыннай вайны 1941-45 гг. У пасляваенным жыцці і ў сучаснай культуры Беларусі.
- •60. Беларусь ў пасляваенныя гады. Аднаўленне і развіцце народнай гаспадаркі.
- •61. Грамадска-палітычнае жыццё бсср ва ўмовах хрушчоўскай адлігі і адыходу ад яе, бсср у гады т.Зв.Застоя.
- •62. Сацыяльна-эканамічнае развіццё бсср у 50-80-я гг.Хх ст. Спробы рэфармавання эканомікі ў 50-80-я гг.
- •63. Развіцце культуры Беларусі з другой паловы 40-х–80-я гады хх ст.
- •64. Абвяшчэнне незалежнасці Беларусі і канстытуцыйнае замацаванне яе суверэнітэту.
- •65. Змены ў грамадска-палітычным і сацыяльна-эканамічным жыцці Рэспублікі Беларусь у 90-я гады хх ст.
- •66. Стратэгія сацыяльна-эканамічнага развіцця Беларусі на 2011-2015 годы.
- •67. Знешняя палітыка суверэннай Беларусі.
- •68. Беларускае замежжа ў сістэме міжнародных адносін Рэспублікі Беларусь.
- •69. Фарміраванне беларускай дыяспары за мяжой і асноўныя этапы яе фарміравання.
- •70. Дахрысціянскія вераванні нашых продкаў. Язычніцтва на Беларусі.
- •71. Хрысціянства, яго сутнасць і прычыны ўзнікнення. Далучэнне да хрысціянства беларускіх зямель.
- •72. Асноўныя плыні хрысціянства і іх асаблівасці ва ўмовах Беларусі (праваслаўе, каталіцызм, пратэстантызм, уніяцтва).
- •73. Дзейнасць нехрысціянскіх канфесій на Беларусі (іўдаізм, іслам, рэлігійнае сектанцтва).
- •74. Сучасная культура Беларусі. Пашырэнне “масавай культуры”. Праблемы захавання беларускай мовы і нацыянальнай культуры.
- •75. Славутасці Беларусі: грамадска-палітычныя і вайсковыя дзеячы ( х – хх ст.Ст.).
- •76. Славутасці Беларусі:сусветна вядомыя навукоўцы і вынаходнікі Беларусі.
- •77. Славутасці Беларусі: сусветна вядомыя літаратары і філосафы беларускага паходжання.
- •78. Славутасці Беларусі: мастакі і музыканты.
39. Бнр, яе дзейнасць, лёс і значэнне.
Працэс нацыянальнага адраджэння пачаўся пасля рэвалюцыі 1917 года. Часовы ўрад на чале з Керенскім быў звергнуты і да ўлады прыйшлі бальшавікі. Ленін вяртаецца ў Расію. 2 лістапада 1917 года бальшавікі накіравалі ў Мінск бронепоезд для ўстанаўлення ўлады бальшавікоў у Мінску. З 18 па 25 лістапада бальшавікі правялі 3 з'езды: рабочых, сялянскіх і салдацкіх дэпутатаў(РССД), а адпаведны Савет РССД стаў вышэйшым органам бальшавіцкай улады. Створаны выканаўчы камітэт саветаў дэпутатаў заходняй вобласці і фронту (Аблвыкамзах). Яго прадстаўнікі жылі на Беларусі каля аднаго года, але істотна для Беларусі не зрабілі. Беларуская рада прызнала ўладу бальшавікоў у Пецярбугу, але адмовілася прызнаць законным аблвыкамзах.
5-17 снежня 1917 г. Цэнтральная беларуская рада і Цэнтральная беларуская вялікая рада склікалі ў Мінску Ўсебеларускі з'езд, на які прыехалі 1872 дэлегаты. Мэта з'езда – вырашыць далейшы лёс Беларусі. У Пецярбургу Ленін выдаў дэкларацыю аб самавызначэнні народаў, якую выкарыстала Польшча, Фінляндыя і стварылі свае краіны.
Аблвыкамзах быў супраць гэтага з'езда, але ў Петраградзе падтрымалі яго з надзеяй на тое, што бальшавіцкую ўладу прымуць на Беларусі.
Беларускі нацыянальна-вызваленчы рух падзяліўся на:
Нацыяналістычны рух (падтрымліваліся бальшавікі, за сацыялістычны шлях развіцця, за аўтаномію Беларусі ў складзе Расіі)
Правы накірунак (нацыянал-дэмакратычны) (Аддзяленне Беларусі ад Расіі, поўнае нацыянальнае самавызначэнне. Падтрымлівала нац. інтэлігенцыя – В.Ластоўускі, Лёсік, Варонка).
На з'ездзе выявілася гэтае супрацьстаянне, быў выказаны недавер аблвыкамзаху. Абвясцілі абраную раду (Усебеларускі савет дэпутатаў вышэйшым органам улады на Беларусі на чале з Язэпам Пушчай). Іх лозунгам стаў "Няхай жыве Беларусь". 17 снежня з'езд прыняў рэзалюцыю: "Статус Беларусі павінен выбраць беларускі устаноўчы сход".
У Брэсце ішлі перамовы аб міры. 18 лютага 1918 года спынены перамовы і немцы пачалі наступаць на расійскія войскі. Была ўтворана камендатура і белполк. Адноўлена дзейнасць дзярждумы. Бальшавікі вярнуліся з падполля.
21 лютага 1918 г.выканкам рады выдаў першую ўстаўную грамату да народа Беларусі. Згодна з ёй:
трэба правесці выбары для склікання ўсебеларускага дзяржаўнага сходу
да часу яго склікання выканкам абвясціў сябе вышэйшай уладай Беларусі, яго ўзначаліў Язэп Варонка
25 лютага 1918 года Мінск захапілі немцы, разагналі кіраўніцтва БНР, забралі касу, скінулі бел-чырвона-белы сцяг. Папярэдзілі пра тое, каб на захопленай тэрыторыі не распачынаць ніякай палітычнай дзейнасці. 3 дні ішлі перамовы і немцы дазволілі неафіцыйна аднавіць працу ўраду БНР.
3 сакавіка 1918 года Германія і Расія заключылі Брэст-Літоўскі мір. Беларусь прызнавалася за Расіяй. А большая частка была акупавана да выплаты немцам 6 млрд кантрыбуцый (246 т. золата). За гэта па дагавору немцы не дазвалялі ствараць нацыянальную дзяржаву.
9 сакавіка 1918 года выканкам рады прыняў другую ўстаўную грамату. У адказ на Брэсцкі мір выканкам рады аб'явіў стварэнне БНР на аснове прыныпаў канстытуцыйнага ладу:
выбары на ўстаноўчы з'езд, які павінен вызначыць галоўныя законы БНР, павінны быць роўныя, тайныя, усеагульныя
скасаванне прыватнай уласнасці на зямлю, якая без выкупу аддавалася сялянам
свабода слова, друку, сходу, стварэнне палітычных арганізацый
недатыкальнасць асобы і жылля
8-гадзінны рабочы дзень
свабода сумлення, любыя веравызнанні
правы нац.меншасцей на аўтаномію
усе мовы ў БНР – раўнапраўныя.
25 сакавіка 1918 года выдана трэцяя ўстаўная грамата да народаў Беларусі. БНР абвяшчалася незалежнай ад Расіі і вольнай дзяржавай, не прызнала Брэсцкага міру.
Рада працавала ў цяжкіх умовах, а ў студзені пачнецца вайна з Польшчай, урад пачаў асветніцкую дзейнасць, у Мінску адчынены пед.інстытут (1914 г.), у якім лекцыі чыталі Я.Карскі, У.Ігнатоўскі, Тарашкевіч. Створана камісія па адкрыцці БДУ, створаны БДТ (імя Я.Купалы), больш 150 беларускіх пачатковых школ, больш за 5 гімназій, 9 газет і часопісаў на беларускай мове. У чэрвені 1918 года на Беларусі былі аб'яўлены недзейнічаючымі дэкрэты савецкай улады, а 11 кастрычніка 1918 года ўрад БНР зацвердзіў часовую канстытуцыю.
З 1919 па 1920 гг. БНР прызналі больш за 10 краін свету (Аўстрыя, Балгарыя, Фінляндыя, Турцыя, Чэхаславакія, Грузія, Арменія,Літва,Латвія,Эстонія,Украіна).
Незалежнасць БНР не адпавядала інтарэсам суседзяў:
Савецкая Расія бачыла Беларусь у складзе сваёй краіны
Польшча бачыла яе ў сваім складзе
Свае прэтэнзіі былі ў Украіны і Літвы
Германія па Брэсцкаму міру (3 сакавіка 1918 г.) успрымала Беларусь як акупаваную частку Расіі
Бел. яўрэі былі супраць суверэннай Беларусі.
На тэрыторыі Беларусі БНР існавала да канца 1918 года. Урад БНР з'ехаў у Вільню, які быў пад Польшчай. Урад БНР аднаўляў краіну пасля вайны. Пасля выгнання Германіі на гэту тэрыторыю прыйшлі бальшавікі. Першая спроба аднаўлення дзяржаўнасці была няўдалай:
не змаглі стварыць дзярж. структуры кіравання
не стварылі эканамічныя атрыбуты (нац. банкі)
не стварылі сілавыя структуры (армію, войска), бо большая частка загінула на фронце
нізкая самасвядомасць большай часткі народа, ідэя незалежнай дзяржавы не "паспела"
пасля зыходаў немцаў, на Беларусь вярнулася бальшавіцкая улада
Значэнне БНР:
БНР распачала нацыянальна-культурнае адраджэннне (адкрыццё школ)
фарміраванне нацыянальнай самасвядомасці
бачачы цягу беларусаў да незалежнасці, расійскія бальшавікі вымушаны былі пайсці на стварэнне БССР.