5.Порівняльна таблиця відмінювання прикметників і-ііi відмін.

Відміна	Число	Nom.	Gen.	Dat.	Acc.	Abl.	Voc.
І	Sing.	- a	- ae	- ae	- am	- a	- a
І	Plur.	- ae	- ārum	- is	- as	- is	- ae
ІІ	Sing.	-us, - er (m) - um (n)	- i	- o	- um	- o	- e, - er (m) - um (n)
ІІ	Plur.	-i (m) - a (n)	- ōrum	- is	-os (m) - a (n)	- is	- i (m) - a (n)
III	Sing.	1)- er (m), - is (f), - e (n) 2)- is (m,f), - e (n) 3)- s, - r, - x (m, f, n)	- is	- i	- em	- e	= Nom.
III	Plur.	- es (m,f) - a, - ia (n)	- ium - um	- ĭbus	- es (m,f) - a, - ia (n)	- ĭbus	= Nom.

Вправи:

І. Прочитайте та перекладіть рідною мовою:

1.Miscēre utĭle dulci. 2.Vita brevis, ars longa. 3.Longum iter est per praecepta, breve et effĭcax per exempla. 4.Nemo nascĭtur artĭfex. 5.Nomen est omen! 6.Fortes fortūna adĭuvat. 7.Multos timēre debet, quem multi timent. 8.Labor et patientia omnia vincunt. 9.Omnium malōrum stultitia est mater. 10.Non omnis homo felix putātur. 11.Primus inter pares. 12.Sol omnĭbus lucet. 13.Tempŏre felīci multi numerantur amīci. 14.Velox consilium sequĭtur poenitentia. 15.Varium et mutabĭle semper femina. 16.Simplex veritātis oratio est. 17.Omne initium difficĭle est. 18.Simĭlis simĭli gaudet. 19.Mobĭlis in mobĭle (Nemo).

De nummis Romanōrum

In multis Romanōrum nummis una ex parte Minervae caput, ex altĕra – navis imāgo erat. Ităque puĕri Romāni ludum, qui “caput aut navis” nominabātur, agēbant. Pro exemplo Marcus, nummum in terram jacit et: ”Navis! – exclāmat, sed nummus altĕra parte cadit.

Tum Lucius nummum jacit iterumque “Navis!” – clamat; nunc autem mummus ea parte cadit, ubi imāgo navis est. Ob eam rem Lucius victoriam reportat.

Erant etiam alii nummi. In una parte eōrum verbum „Roma” erat, ex adversa parte – Victoriae deae imāgo.

Ordĭnes in Roma

Romae libĕri cives et servi erant. Libĕri cives in negotiis publĭcis totum fere tempus consumēbant et in Foro congregabantur, in servos autem omnes difficĭles labōres imposĭti erant. Tamen etiam cives non omnes inter se pares putabantur. Nam eis, qui claros majōres habēbant, via ad omnes honōres patēbat, nomen eis erat patricii. Relĭqua autem pars, quae nomen plebis habēbat, minus in civitāte valēbat, inter eos multi mercatōres et opifĭces erant.

Erat apud Romānos quoque vetus mos, quo (за яким) homĭnes paupěres sibi inter nobĭles patrōnos sumēbant et eis se commendābant. Patrōnus clientes suos (id autem nomen habēbant) in judiciis defenděre, praeterea cibo aut pecunia adjuvāre debēbat. Grati clientes patrōno multa officia praestābant etiam quotidieque mane domĭnum salutābant et in Forum eum deducēbant. Quo plures clientes patricius habēbat, eo magis inter cives valēbat.

Erat etiam inter liběros cives et servos discrīmen in vestimentis. Nam servi modo tunĭcam, libĕri super tunĭcam togam induēbant. Toga insigne civis Romāni putabātur.

ІІ.Проаналізуйте форми прикметників, визначте відмінок та число:

paupěres, mendāci, felīcem, difficĭles, simplex, vetĕra, commūnis, terribĭles, breve, forti, parĭbus, mobĭlis.

ІІІ. Зробіть морфологічний аналіз дієслівних форм:

induēbant, erant, debēbat, sunt, adjuvāre, crede, congregantur, defenděre, exprĭmunt, putabantur, consumēbant, oppugnābat.