Тауар, оның қасиеттері және функционалдық формалары

Адамзат қоғамы өндіріс-еңбек әрекеттерін, еңбек бөлінісі, мамандану, кооперация және айырбас арқылы ұйымдастырудың негізінде, өзінің материалдық, рухани жағдайының жақсартуында жақсы жетістіктерге ие болды.

Экономиканы ұйымдастырудың элементарлық формасында - шаруашылықта - байлықтың табиғи формасының көрінісі натуралдық өнім түрінде болады. Бұл өнімге, біріншіден, тұтыну бағалылығы, екіншіден, еңбек нәтижесі деген қасиеттер тән болады,

Заттың пайдалылығы, оның өзіне тән белгілі физикалық, немесе, басқа да қасиетгерінің арқасында адамдардың белгілі бір қажеттерін қамтамасыз ететін қабілеті, өнімнің тұтыну бағалылығын құрайды.

Тауар өндірісі жағдайында еңбек өнімі оны тауарға айналдыратын жаңа ерекше қасиеттерге ие болады. Бұл өнімнің бағалылығы өндіріс үшін емес, басқа адамдар үшін болады - басқаша айтсақ, бүл өнім қоғамдық қасиетке ие болады. Қоғамдық тұтыну бағалылығының өлшемі болу қызметін сұраныстың көлемі аткарады. Өнімнің өндірісі ұсыныс көлемін белгілейді. Егер ұсыныс сұранысты қанағаттандырған болса, онда заттарға қоғамдық тұтыну бағалылығы тән болғаны. Кез келген зат тауар бола ала ма? Жоқ, тек адамның еңбек жұмсап, жасаған заты тауар болады. Мысалы, өзендегі балық оны ұстап алғаннан соң тауар бола алады. Өйткені оны ұстауға еңбек жұмсалады.

2-тапсырма. Сөздікпен жұмыс.

Өндіріс-еңбек әрекеттері, еңбек бөлінісі, мамандану, айырбас арқылы, ұйымдастыру, материалдық, рухани жағдайы, жақсарту, жетістік.

3-тапсырма. Жаңа сөз тіркестерін құрастырыңыздар.

1. Жақсы / экономика / жетістік/ шаруашылық /байлық / өнім /нәтиже / зат /пайда/ көрініс/ қабілет/ жетістік

2. ұйымдастыру /қажет /қамтамасыз ету/тұтыну

4-тапсырма. Мына сөз тіркестері мәтінде кездесті ме?

Еңбек өнімі, материалдық жағдайын жақсартуы, адамның жасаған заты, экономиканы ұйымдастыру, қажеттерін қамтамасыз ету, сұраныстың көлемі.

5-тапсырма. Мына сұрақтарға жауап беріңіздер.

1. Ұсыныс көлемін не белгілейді? 2. Қашан заттарға қоғамдық тұтыну бағалылығы тән болады? 3. Кез келген зат тауар бола ала ма? Мысал келтіріңіз.

6-тапсырма. Мына сөйлемдерді түрлендіріп, оларға сұрақ қойыңыздар.

1.Тауар өндірісі жағдайында еңбек өнімі оны тауарға айналдыратын жаңа ерекше қасиеттерге ие болады. 2. Қоғамдық тұтыну бағалылығының өлшемі болу қызметін сұраныстың көлемі аткарады. Өнімнің өндірісі ұсыныс көлемін белгілейді. 3. Егер ұсыныс сұранысты қанағаттандырған болса, онда заттарға қоғамдық тұтыну бағалылығы тән болғаны. Кез келген зат тауар бола ала ма? Жоқ, тек адамның еңбек жұмсап, жасаған заты тауар болады. Мысалы, өзендегі балық оны ұстап алғаннан соң тауар бола алады. Өйткені оны ұстауға еңбек жұмсалады.

7-тапсырма. Аударыңыздар.

1.Как же возникло товарное хозяйство? Оно возникло в период разложения первобытного строя. Товарное про­изводство получило значительное распространение в ра­бовладельческом обществе, при феодализме и приобре­ло всеобщий характер при капитализме. 2. Под товарным производством разумеется такая орга­низация общественного хозяйства, когда продукты про­изводятся отдельными, обособленными производителя­ми, причем каждый специализируется на выработке одного какого-либо продукта. Так что для удов­летворения общественных потребностей необходима купля-продажа продуктов (становящихся в силу этого товарами) на рынке. 3. В условиях товарного производства продукты труда выступают как товары.

Әдістемелік ұсыныстар: Жаңа тақырып бойынша лексикалық материалды қайталаңыздар, жазбаша тілдің дағдысын қалыптастырыңыздар.

Ұсынылатын әдебиеттер: 2.Нег.[57-60]

Бақылау сұрақтары:

1.Экономиканы ұйымдастырудың элементарлық формасын атап беріңіз. Олар қандай өнім түрінде болады?

2. Бұл өнімдерге қандай қасиеттер тән?

3. Заттың пайдалылығы нені құрайды?

4. Тауар өндірісі жағдайында еңбек өнімі қандай қасиетке ие болады?

5. Сұраныстың көлемі қандай қызмет атқарады?

4-апта. 12-тәжірибелік сабақ

1-тапсырма. Мәтінді мұқият оқып, аударыңыздар және мазмұндаңыздар.