- •I бөлім. Экономикалық теорияның пайда болуы мен дамуы
- •Мазмұны
- •Меркантилизм
- •Маржинализм
- •Неоклассикалық
- •Институционализм
- •Экономикалық теория құрылымы
- •Экономика бөлінуі
- •Экономикалық теория мақсаттары
- •Өндірістік мүмкіндіктер қисығы
- •Жекешелендірудің негізгі мақсаттары:
- •Жекешелендірудің жағымсыз салдары
- •Кәсіпкерлік
- •Кәсіпкерліктің негізгі түрлерінің артықшылықтары мен кемшіліктері
- •Қазақстан Республикасындағы шағын кәсіпкерлікті қолдайтын Заңдар
- •Табиғи өндіріс сипаттамалары
- •Тауар өндірісінің пайда болу себептері
- •Тауар шаруашылығына тән қасиеттер
- •Тауардың бірнеше анықтамасы бар.
- •Ақша жүйесінің элементтері
- •Баға масштабы
- •Эмиссиялық жүйе
- •Ақша айналымының жылдамдығы
- •Айналымдағы ақша мөлшері
- •Жеке меншік
- •Нарықтық экономика
- •Мемлекеттің кірісуі шектеулі
- •Командалық-әкімшіліктік экономикаға өтудің алғы шарттары
- •Нарықтық экономикаға өту кезінде елдердің топтастырылуы
- •Нарықтық экономикаға өту жолдары
- •«Шок терапиясының»
- •«Шок терапиясынан» шығу үшін қажетті шаралар
- •Нарықтық жүйенің сипатталуы:
- •Нарықтық жүйенің негізделуі
- •Нарықтың бірнеше анықтамасы бар:
- •Нарықтың негізгі белгілері
- •Нарықтар жүйесі
- •Еңбектің қоғамдық бөлінуі Өндіруші дербестігі, еркіндік Экономикалық оқшаулану
- •Нарықтың әлеуметтік институттары
- •Нарық құрылымының жіктелуі
- •Салалар бойынша
- •Сатылымдар сипаттамасы бойынша
- •Фирмалар түрлері
- •Фирма мүліктерінің түрлері
- •Фирмалардың құқықтық мәртебесі бойынша бөлінуі:
- •Нарықтық экономика жағдайындағы мемлекет ролі
- •Пайдалылықты максимизациялау ережесі
- •Талғамсыздық қисығы
- •Бюджеттік сызыққа әсер ететін факторлар
- •Сұраныс графиктерінің түрлері
- •Тепе-теңдік нүктесі үшін мыналар тән:
- •III бөлім. Жеке ұдайы өндіріс мәні мен заңдылықтары
- •Капитал айналымдылығы мен айналымы
- •Капитал айналымының саны
- •Құрал-жабдық -- 59,6 %
- •Негізгі және айналымдағы капиталды тиімді қолдану көрсеткіштері
- •Мамандандыруды қолданып, басқарушылық шығындарды қысқарту мүмкіндігі,
- •Аграрлық қатынастар
- •Бәсекелестік және монополия
- •Бағалардағы басымдылық – жетекші компания өз бағаларын белгілейді, басқалары соған ілеседі.
- •Жіө құнына есептелмейді:
- •Номинал жіө
- •Іұеж. Нарықтық шаруашылық субъектілері
- •Нарықтық экономикада операциялар номенклатурасының бөлінуі:
- •Есепке алуда қолданылатын шоттар:
- •Негізгі шоттар:
- •Активтер - бұл
- •Пассив – бұл кәсіпорынның басқа жеке және заңды тұлғалар алдындағы берешегі.
- •Кейнсиандық теория әдіснамасы
- •Ад қисығының ығысуына (оңға немесе солға) әсер ететін бағадан тыс факторлар
- •Аs жиынтық ұсыныс өсуінің салдары
- •Ад жиынтық сұраныстың учаскілерде
- •Тұтыну және қор жинау графиктері
- •200 В шығыны табыстан басым болады (қарыздар), оң жағында – оң қор жинаулар.
- •Халық тұтынуы - экономиканы анықтайтын басты
- •Оукен заңы
- •Филипс қисығы
- •Инфляцияны өлшеу
- •Инфляцияға қарсы саясат
- •Қр инфляция деңгейі
- •Экономикалық цикл кезеңдері және олардың сипаттары
- •Дағдарысқа қарсы саясат
- •Мемлекетпен ұсынылатын циклге қарсы реттеу
- •Циклдің негізгі түрлері
- •Дағдарыстан шығу екі жолмен жүзеге асырылуы мүмкін
- •Созылмалы депрессия себептері деп мыналарды атайды:
- •Экономикалық өсу тиімділігі
- •Экономикалық өсу сапасы
- •Экономикалық өсудің тікелей факторлары
- •Экономикалық өсудің жанама факторлары
- •Экономикалық өсу үлгілері
- •Неоклассикалықүлгісі
- •Кейнсиандық үлгі
- •Кобб – Дуглас үлгісі
- •Қр экономика өсуінің ауқымды мәселелері
- •Грэ тәсілдері, әдістері, құралдары
- •Ақша жүйесі және оның элементтері
- •Ақша жүйесінің элементтері
- •Несиелік-банк жүйесі
- •Ынталандырушы – экономикадағы ақша айналымын жылдамдату арқасында экономикалық процестерді жылдамдату.
- •Несие беру сипаты бойынша - банктік,
- •Несие жүйесі – бұл несие беру нысандары мен әдістерінің несиелік қатынастарының жиынтығы
- •Несие институттары
- •Банк жүйесі
- •Қр ұлттық банкі
- •Орталық (ұлттық) банк қызметі
- •Қаржы – қаржы жүйесі
- •Қаржы жүйесінің құрылымы
- •Мемлекеттік қаржылар
- •Мемлекеттік бюджет
- •Мемлекеттік несие
- •Мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың қаржылары
- •Салық салудың негізгі қағидалары (а.Смит) қазіргі уақытқа дейін өз мәнін жоғалтқан жоқ
- •Лаффер қисығы
- •Салық элементтері
- •Қр салық түрлері
- •Мемлекеттің қаржы саясатының екі аспектісі бар:
- •Қазынагерлік саясат түрлері
- •Нарықтық экономикадағы табыстар
- •Еңбек табысының шамасы
- •Әлеуметтік қорғау қағидалары
- •Нысандары - сағаттық,
- •Түрлері - номинал,
- •Еңбекақы мөлшерлемелерін саралау критерийлері
- •Табыстарды бөлудегі теңсіздік дәрежесі
- •Джинни коэффициентімен (индексімен) анықталады
- •Халықаралық сауданың негізгі сипаттамалары
200 В шығыны табыстан басым болады (қарыздар), оң жағында – оң қор жинаулар.
Қор жинау мен тұтыну графиктері – бұл, Самуэльсон айтуы
100 бойынша «сиам егіздері». Қор жинау графигі ОА сызығының
мәнінен сәйкес Cl мәндерін алу көмегімен пайда болады
(айналы бейнелеу).
100 200 300 табыс
Халық тұтынуы - экономиканы анықтайтын басты
құраушыларының бірі. Тұтынушылық шығындарға ЖІӨ-нің
SS 2/3 - 3/4 бөлігі келеді.
В1 Олар экономиканың циклдік дамуының өз түріндегі
индикаторы болып табылатын тұтынушылық мінез-
200 300 табыс құлықты қалыптастырады.
- 100
Тұтыну және қор жинау
Топ |
Салық төлегенге дейінгі отбасының бір мүшесіне келетін жылдық табыс, шартты ақша бірлігінде (У) |
Тұтыну шығындары, шартты ақша бірлігінде (С) |
МРС = |
Қор жинау, шартты ақша бірлігінде (S) |
MPS = |
А Б В Г Д Е |
600 900 1200 1800 2400 3000
|
-650 900 1140 1670 2205 2607 |
|
-50 0 60 130 195 393 |
|
Экономикалық жағдай тұрақсыз болған жағдайда халық тұтынуды ұлғайтады, әсіресе ұзақ мерзім пайдаланатын тауарларды. Осындай жағдайда қор жинаудың бір түрі халықтың зергерлік бұйымдар, тері, машина сияқты тауарларды тұтынуы болып табылады. Бұл факторлардан басқа тұтыну мен қор жинауға мыналар әсер етеді: - салық өсуі,
- әлеуметтік сақтандыру төлемдерінің өсуі,
- дүрлікпе сұраныс,
- нарықтағы ұсыныс өсуі,
- табыс өсуі.
Жұмыссыздық – бұл еңбекке қабілетті халықтың еңбекпен қамтылмауы. Еңбекке қабілетті халық (жұмыс күші) – бұл еңбекпен қамтылған және қамтылмаған жұмысшылардың жалпы саны.
Жұмыссыздар саны
Жұмыссыздық деңгейі - *100 %
Жұмыс күші
Жұмыссыздық ұзақтығы
Еңбек қызметін еркін таңдау,
Өнімділік,
Жұмыссыздықтан қорғау
Экономикалық белсенді халық (ҚР 7,0 млн. адам) (49 %)
Бұл тауарлар мен қызметтерді өндіруге жұмыс күшін ұсынатын еңбекке қабілетті азаматтар бөлігі.
Еңбекпен қамтылғандар – 16 және одан жоғары жастағы жалданып жұмыс істейтін тұлғалар.
Жұмыссыздар – 16 және одан жоғары жастағы жұмыссыз, жұмыс іздеп жүрген, жұмыс істеуге
кірісуге дайын тұлғалар.
- Бұл елдің жұмыс күшіне жатпайтын тұрғындары.
Күндізгі оқу орындарында оқитын оқушылар, студенттер,
Зейнеткерлер,
Үй шаруашылығын жүргізетін тұлғалар (оның ішінде баланы, науқасты күту)
Жұмыс табудан үміт үзгендер,
Жұмыс істеуге қажеттілігі жоқ тұлғалар.
Технологиялық (ҒТП, ҒТЖ байланысты).
Құрылымдық (экономика құрылымының өзгеруіне байланысты).
Циклдік (экономикалық құлдырау нәтижесінде пайда болады).
Фрикциялық (үйкелу) (жұмыс іздеумен байланысты).
Табиғи (құрылымдық және фрикциялық жұмыссыздық сомасы).
Жұмыссыздықтың табиғи деңгейі – бұл толық еңбекпен қамтылу жағдайындағы жұмыссыздық деңгейі (яғни циклдік жұмыссыздықтың жоқ болуы).
Қоғамның экономикалық потенциалын толық пайдаланбау,
Біліктілікті жоғалту,
Халықтың түрлі әлеуметтік топтары арасында жұмыссыздықтың біркелкі бөлінбеуі,
Ұлттың психикалық саулығына зиян келтіру,
Қылмыскерлікке қолайлы жағдайлар туғызу.