Ад қисығының ығысуына (оңға немесе солға) әсер ететін бағадан тыс факторлар

Тұтыну шығындарының өзгеруі - а) тұтынушылардың әл-ауқаты,

б) тұтынушылардың үміті,

в) тұтынушылар берешегі,

г) салықтар.

Инвестиция шығындарының өзгеруі - а) пайыздық мөлшерлемелер,

б) инвестициялардан күтілетін пайда,

в) кәсіпорындардан алынатын салық,

г) артылған қуаттар.

Мемлекеттік шығындардың өзгеруі.

Экспорттың таза көлеміне жұмсалатын шығындардың өзгеруі

– а) шет елдердегі ұлттық табыс,

б) валюта бағамы.

P АS

AS6 ұсыныс қисығының үлгісі

1 – Кейнсиандық кескін (қысқа мерзімді кезең);

3 2 – Аралық кескін;

3 – Классикалық кескін (ұзақ мерзімді кескін).

2

1

Q

Жиынтық ұсыныс үлгісі графикалық түрде бағалар деңгейі мен ұлттық өндіріс көлемі арасындағы оң тәуелділікті көрсететін қисық түрінде ұсынылған.

Ұзақ мерзімді кезеңде жиынтық ұсыныс қисығы тік болады. Қысқа мерзімді кезеңде ол оң көлбеулі болады.

Классикалық мектеп АS тек тік кескін үйлесімін қабылдайды, ал кейнсиандықтар оған көлденең және өскелең кескіндер енеді деген идеяларын (қатаң еңбекақы теориясы, қатаң бағалар теориясы) жақтайды. Ал бұл АД жиынтық сұранысының ығысуы өндірісті және еңбекпен қамтылуды жанап, тек номинал ғана емес, сонымен қатар нақты ЖҰӨ өзгеруіне әкелетіндігін білдіреді.

Бағадан тыс факторлардың жиынтық ұсыныс динамикасына әсер етуі AS қисығының ығысуымен безендіріледі (солға немесе оңға).

Бағадан тыс факторларға жататындар:

• өндірістік ресурстардың бағалар деңгейі (ішкі және сыртқы)

• нарық құрылымы,

• өнімділік,

• құқықтық нормалар өзгеруі.

AS және АД қисығының ығысуы ұлттық өндірістің тепе-тең көлеміне әсер етеді. Егер АД қисығы АS қисығының көлденең кесіндісінде ығысатын болса, ЖҰӨ тек нақты көлемі өзгереді; егер ол аралық кескінде ығысатын болса, онда номинал және нақты ЖҰӨ өзгереді; АД қисығының тік кескінде ығысуы тек бағаның көтерілуіне әкеледі (сұраныс құнсыздануы), ал нақты ЖҰӨ өзгеріссіз қалады.

Жиынтық сұраныстың ұлғаюы бағалар өсуіне әкеледі (АД қисығы АS қисығының аралық және тік кескіндерінде ығысқанда). Жиынтық сұраныс қысқаруы (АД) олардың белгілі уақыттық алшақтықпен қысқаруына әкеледі (тежегіш тетіктің тиімділігі). Жиынтық сұраныс өзгертілуінде АS қисығының солға ығысуы баға өсуіне мүмкіндік туғызады. Оңға қарай ығысуы – өндірістің нақты көлемі ұлғаяды, бұл экономиканың өндірістік мүмкіндіктерінің өсуін көрсетеді.

Аs жиынтық ұсыныс өсуінің салдары

P

AS қисығының солға ығысуы өндіріс көлемінің

AS2 төмендеуіне және бағалар өсуіне әкеледі. Экономикада

AS1 стагфляция – бір уақытта өндіріс көлемінің төмендеуі

AS3 (стагнация) және инфляция (баға өсуі) байқалады.

AS қисығының оңға ығысуы ұлттық өндірістің нақты

көлемінің өсуіне және баға төмендеуіне әкеледі.

AS

Q2 Q1Q3 Q