Qaraqalpaq hayal-qızlarınıń kiyimi haqqında Erkin diktantı

Qaraqalpaq hayal-qızlarınıń kiyim-kenshegi oǵada bay túrge ie bolǵan. Olar hár túrli altın, gúmis zatları menen bezelgen.

Hayallar basına taqıya kiygen, sırtınan aydınlı yamasa jupqa menen oraǵan. Hámmesi de sırtınan oraypek tartqan. Jasları qızıl, sarı, kók túrinen, al káywanıları aqtan tartqan.

Toy-merekege shıǵarda, bir jaqqa qıdırǵanda bulardıń hámmesiniń ústine jegde jamılǵan. Jegde menen bir qatarda hayal-qızlardıń kiymeshek degen kiyimi de bolǵan. Qızlar kietuǵın kóylek, kóbinese, shatırash etip naǵıslanıp toqılǵan. Bunı “Shatırash kóylek” dep ataǵan. Hayal-qızlardıń ayırıqsha kiyimleriniń bir túri-sáwkele. Sáwkele-naǵıs penen kestelep tigilgen hám túrli altın-gúmis penen bezelgen hayal-qızlardıń bas kiyimi. Bul batır qızlar kiyimi retinde “Qırıq qız”, “Alpamıs” usaǵan xalıq dástanlarında gezlesedi. (110 sóz) (Qaraqalpaq tariyxınan)

Sózlik diktantı Eki sestiń qatara keliwi

Kolledj grammatika Muxammed

Massa birikken kilogramm

Klass jıllıq parallel

Metall shaqqan zoologiya

Ǵarrı zootexnik tákabbir

Hákke haqqında ǵálle

Áyemgi ıssı qıssa

Muhaddes sanaat peshshe

Hámme saat Abbaz

Ázzi aqıllı mákkar

Qattagar izzet qolla

Birikken ıǵallı bekkem

Mákke appaq qullıq

Gózzal ashshı shaqqan

Ullı qollanba átteń

Lázzet pille jetti

Zúráát Allambergen million

Qáddi millet milliard

Múǵallim jilli shıqqan

Dawıssız bárqulla assalawma aleykum!

Qollaw gúrriń gramm

Milliy muhabbat hárre

Gúllan hadallıq

Sózlik diktantı

Sózlerdi sepleń, birlik hám kóplik sanlarda: dápter, qálem, shıpaker, múǵallim, oqıwshı, bilim, kitap, mektep, diyqan.

Birlik Kóplik

Ataw: dápter dápterler

Ielik: dápterdiń dápterlerdiń

Barıs: dápterge dápterlerge

Tabıs: dápterdi dápterlerdi

Shıǵıs: dápterden dápterlerden

Orın: dápterde dápterlerde

Ǵamxorlıq Túsindiriw diktantı Almasıq sózlerdi tabıń

Abat penen Turdımurattıń úyleri mektepke 2 km. dey qashıqlıqta turadı. Olar mudamı oqıwǵa birge kelip, birge qaytatuǵın edi. Mektepten 1 km. dey qashıqlaǵannan keyin joldıń eki boyında qalıń toǵay baslanıp ketedi. Báhár bolsa olarǵa toǵay arasında júriw oǵada qolaylı. Azanǵı waqıtta toǵaydaǵı túrli quslardıń hár túrli namaǵa salǵan dawısları olardı kóp jerge shekem shıǵarıp qalar edi. Qıs aylarında qanday úrgin bolsa da, usı toǵaydan shıqqansha malaqaylarınıń qulaǵın hasla túsirgen emes. Keshegi dem alıstan sońǵı kúni oqıwdan qaytıp kiyatırǵanda toǵaydıń ishinde bir nárseniń ayanıshlı sesti shıqtı. Ekewi de irkilip qulaq aldı: tım-tırıs. Taǵı da turdı. Jańaǵı dawıs anıqlana tústi. Mańıraǵanday-ma?-dedi Turdımurat shep qulaǵına qolın túrip, olar kishkene soqpaqqa talasıp, bir-biriniń aldına túsiwge asıǵıp, joldıń batıs tárepine burıldı. (120 sóz) (T. Qayıpbergenov)