Nawrız – báhár bayramı Erkin diktantı

Nawrız-tábiyattıń hám insaniyattıń oyanıw paslı. Mehir-múriwbet, qayır-saqawatlıq nıshanı, jaqsılıq tımsalı.

Nawrız-Orta Aziya xalıqlarınıń uzaq zamanlardan berli belgilep kiyatırǵan tariyxıy, milliy hám diyqanshılıq bayramı. Báhár bayramı-Nawrızdıń kiriwin belgilewdiń de ózine tán salt-dástúrleri bar. Ǵalaba xalıqlıq seyiller, gúl bayramları, súmelek pisiriw sıyaqlı dástúrler, mine usılarǵa jatadı.

Nawrız-xalıq seyili bolǵanlıǵı sebepli, onda qosıq aytıw da áyemnen ádet esaplanǵan. Duwtar tarlarınan qulaqtıń qurıshın qandırıp taralǵan namalar deysiz be, kewilli aytıslardı atqarıw ma, yamasa názik qosıqlarımızdıń atqarılıwı ma-qullası bunday shadlı kúnlerde aytılatuǵın qosıq túrleri oǵada kóp bolǵan. Qosıq aytıwǵa oǵada sheshen, ziyrek, dilwar, adamlar tańlap alınǵan.

Elimizde Nawrız bayramınıń tikleniwi ǵárezsizligimizdiń sharapatı. Nawrız bayramınıń keliwin hámme asıǵa kútedi. Sebebi, respublikamız ǵárezsizlikke eriskennen soń, bul bayramdı jıldan-jılǵa úlken saltanat penen belgilep kelmekte.

Nawrız-tatıwlıq tımsalı. Bul kúni barlıq shańaraqlardıń qazanlarında súmelek, nawrızliq góje hám taǵı basqa da milliy taǵamlar pisirilip, tuwısqanlar, qońsı-qobalar bir jerge jıynalıp, oyın-zawıqlar quradı. (143 sóz)

Sózlik diktantı Sózlerdi buwınǵa bóliw

Qaraqalpaqstan, Shımbay, Nókis, qala, dala, mektep, klass, oqıwshı, kompyuter, ayna, qapı, bult, aspan, jer, mekeme, zavod, awıl, jigirma, on bes, jaqın-juwıq, ana, apa, oyın, eger, qara, aq, otırdı, qız, bala, qant, shógirme, shapan, shopan, qazan, Moynaq, Ámiwdárya, Erkin Qaraqalpaqstan, watan, bilim, ilim, aspaz, shofyor, shkaf, gilem, tósek, aqsha, qaǵaz, dápter, sıya, áynek, joqarı, tómen, júdá, olar, mına, kitap, taw, tas, mazalı, ashshı, egin, tamır, alma, júzim, qarabaraq, ayǵabaǵar, Ózbekstanlı, Qońıratlı, zeyinli, átirap, asfalt, bándirgi, stilistika, fonetika, morfologiya, atlıq, baslawısh, bayanlawısh, búgin, gózzallıq, áziz, húrmetli, pazıylet, millet, kewil, shuǵıllanadı hám t.b.

Sózlik diktantı

Eki háripten ibarat sózler alınıp, sózdiń aldı beti máni sóz payda etetuǵın bir hárip tańlap qoyıladı. Sonıń tiykarında sózdi bayıtıp, kóbeytip barıw kerek.

1. ol-qol, bol, sol, bol, jol.

2. as-bas, qas, jas, tas, ras.

3. ur-bur, qur, sur, tur, júr.

4. al, ala, lal, qal.

5. ay, ayt, say, may.

6. aq, qaq, saq.

7. az, saz, qaz, naz.

Altın gúz

Túsindiriw diktantı

Ataw gáplerdi tabıw.

Gúz. Jasıl japıraqlarǵa malınıp nárwan-nárwan tereklerdiń shaqaları sıydamlanıp, dalalarda qońır samallar ese basladı. Qay tárepke qarasańda, átirap ǵayrı naǵıs túske enip, kewilge sulıw sezim uyalaydı. Suwları tartılǵan say boyındaǵı túlki quyrıq qamıslar áste basların ekshep, gúz samalı menen “sıbızǵı” nama shalıp, gúz kelgenin xabarlap turǵanday.

Altın gúz. Qanday ájayıp. Ásirese uzınnan-uzaq sozılıp jatırǵan paxtashılıqlarda aq xanalar shaǵırayısıp atır.

Gúz tańı. Átirap jım-jırt. Dala ele túngi uyqısınan jańa oyanǵanday mawjırap tur. Al shıǵıs tárepten lalaptay qızarǵan quyash uyasınan kóterilip kiyatır.

Altın gúz! Jazı boy mańlay ter tókken diyqanlarımızdıń qolları qızılǵa tietuǵın máháli, jarıqlıq! Saqıy tábiyattıń gózzallıǵın qoya ber sirá!

Qullası úlkemizdiń qaysı awılına barsań da usınday sulıw kórinisler kóz aldıńa keledi. Álbette, bul diyqanlarımızdıń táshwishke tolı máwsimi. Yaǵnıy jıl boyı tókken mańlay ter durdanaların jiynaytuǵın máhál. Gúz óziniń mol jemisleri menen dasturxanlarımızdı toltırıp atır.

Awa, altın gúz tańı hár kúni usılayınsha tákirarlana beredi. (145 sóz) (“Jetkinshek” gazetası)