- •Baylıq penen aqıl Tekseriw diktantı
- •Jazlawda Kóshirip jazıw diktantı
- •Qasharmannıń qızıgı Kóshirip jazıw diktantı
- •Qarlıǵash Tallaw diktantı Almasıqtı tabıw
- •Kesirtkeler Tallaw diktantı Sanlıq sózlerdi tabıń.
- •Poshsha torǵay Saylanba diktantı
- •Aǵashlı-putalı ósimlikler Saylanba diktantı
- •Baǵman hám balalar Dóretiwshilik diktantı
- •Ilimli elge nur jawar Erkin diktantı
- •Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Aq terek Túsindiriw diktantı Kelbetlik sózlerdi tabıw
- •Súwretli diktant
- •Shıraq Yadtan jazıw diktantı
- •Miyrigúl
- •Yadtan jazıw diktantı
- •Bóz kóylek Tekseriw diktantı
- •Tábiyat biziń dostımız Kóshirip jazıw diktantı
- •Jolbarıs penen ayqastım Kóshirip jazıw diktantı
- •Ata jurtı Túrkistan Tallaw diktantı Menshikli atlıqlardı tabıw
- •Kishipeyil insan Tallaw diktantı Almasıqtı tabıw
- •Jıl qayırıw Saylanba diktantı
- •Balıqlar qalay qıslaydı Saylanba diktantı
- •Ullı mámleketlik isker, alım hám shayır Dóretiwshilik diktantı
- •Jiyren túege bas qayǵı Erkin diktantı Almasıq sózlerdi tabıw
- •Qaraqalpaq hayal-qızlarınıń kiyimi haqqında Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı Eki sestiń qatara keliwi
- •Sózlik diktantı
- •Ǵamxorlıq Túsindiriw diktantı Almasıq sózlerdi tabıń
- •Oqıǵan bala Túsindiriw diktantı Teksttegi irkilis belgilerin tabıń
- •Súysinip kettim Yadtan jazıw diktantı
- •Isti usılay basladım Tekseriw diktantı
- •Adasıp qalǵan qız Kóshirip jazıw diktantı
- •Sútilmek Kóshirip jazıw diktantı
- •Zergerlik óneri Tallaw diktantı Kelbetliklerdi tabıw
- •Tallaw diktantı Morfologiya. Sanlıq teması boyınsha Sanlıq sózlerdiń naqıl-maqallarda qollanılıwı
- •Awırıw qız hám táwip Saylanba diktantı
- •Mıńlardıń biri Saylanba diktantı
- •Densawlıq – tereń baylıq Dóretiwshilik diktantı
- •Ernazar Alakóz – xalıq batırı Dóretiwshilik diktantı
- •Taza hawa – tánge dawa Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Tábiyat hám adam Túsindiriw diktanti Qosımtalardıń qosılıwı menen qosarlı hám eki sestiń dizbeklesip keliwi hám jup sózlerdiń qollanılıwı
- •Súwretli diktant
- •Adam ózin qay jerde qalay uslap tutıwı kerek Yadtan jazıw diktantı
- •Kiyiktiń hújimi Yadtan jazıw diktantı
- •Tekseriw diktantı
- •Ádeplilik-aǵla pazıylet Kóshirip jazıw diktantı
- •Tók tawı Kóshirip jazıw diktantı
- •Ótmishtegi qara úyler Tallaw diktantı Baslawısh hám bayanlawısh gáp aǵzaların tabıń
- •Qaraqalpaq qara úyi Tallaw diktantı Almasıq sózlerdi tabıń
- •Sinonimlerden damitant tabıw
- •Ustaz-atańday ullı Dóretiwshilik diktantı
- •Haqıyqat dos haqqında Dóretiwshilik diktantı
- •Ádiraspan Erkin diktantı Kómekshi sózlerdiń qollanılıwı
- •Nawrız – báhár bayramı Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı Sózlerdi buwınǵa bóliw
- •Qúdiretli kúsh Túsindiriw diktantı Menshikli atlıqlardıń jazılıwına itibar beriń.
- •Súwretli diktant
- •Yadtan jazıw diktantı
- •Úlkemizde Nawrız bayramı Yadtan jazıw diktantı
- •Internatta
- •Tekseriw diktantı
- •Qaraqalpaqnama (Roman-esse) Tekseriw diktantı
- •Qaraqalpaq awılları Tekseriw diktantı
- •Quslar qaytqan kún (Povest) Kóshirip jazıw diktantı
- •Qaraqalpaq qızı (Roman) Kóshirip jazıw diktantı
- •Tallaw diktantı Dánekerlerdi tabıw
- •Jolbarıstıń balasın ólimnen qutqardım
- •Saylanba diktantı
- •Shınqobız
- •Saylanba diktantı
- •Qarlıǵash haqqında ápsana hám haqıyqatlıq Dóretiwshilik diktantı
- •Bolarsań Dóretiwshilik diktantı
- •Jaqsılıq etseń ózińe… Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Kóp sóziniń qollanılıwına mısallar jazıw
- •Til haqqında naqıl-maqal hám danalıq sózler jazıw
- •Qaraqalpaq qızı (Romannan úzindi) Túsindiriw diktantı
- •Aqıllı iyt Túsindiriw diktantı Astı sızılǵan sózlerge itibar beriń
- •Súwretli diktant
- •Nawrız-báhár hám miynet bayramı Yadtan jazıw diktantı
- •Bayanlar
- •Kúshik penen bala (gúrrin‘)
- •Jesir (povest)
- •Anamnıń aq súti
- •Túlki menen gúze
- •Nápsiqaw jılan (Qısqa gúrriń)
- •Eshek hám ógiz (Ertek)
- •Qara qozı
- •Arıslan hám adam (Ertek)
- •Aqıllı bala
- •Qaraqalpaqnama (Roman-esse)
- •Qara qus (Hújjetli gúrriń)
- •Nannıń qádiri yamasa qarǵa aylanǵan un (Anam aytqan ápsana)
- •Bantigiń qayda, sińlim?!
- •Quslar patshası (Ápsana)
- •Arıslan menen qoyan
- •Úyrektiń uyası
- •Qayır-saqawatlı is
- •Jılan hám hákke
- •Qaytıp kel, búlbúllerim
- •(Ertek)
- •Bir etek alma
- •Uya sırı
- •Qutlıayaq
- •Arıslan, bóri hám túlki (Ertek)
- •Abonement
- •(Ertek)
- •Qasqırlar menen betpe-bet
- •Qawınnıń shiresi
- •Túye, qoyan hám shıbın. (Ertek)
- •Ǵarrınıń kóz jasları
- •Poshsha torǵay
- •Mútájlik úyretedi (Ertek)
- •Bay hám eshek (Ertek)
- •Qus haqqında ertek (Ertek)
- •Áshkaralanǵan jin
- •Jılqımannıń gápi
- •Tóbesi tesilgen shápki
- •Shıǵarma
- •Tabılmas doslıq (Ertek)
- •Hákim-Ulıqpan (Ertek)
- •Adamnıń ómiri Ertek
- •Shıǵarma jumısı ushın temalar
- •I variant
- •II variant
- •III variant
Poshsha torǵay
(Gúrriń)
Áne qaray ǵoy! Eki poshsha torǵay biri ekinshisinen ozǵısı kelgen sázendedey jarısa tınbastan shırıldaydı. Sharshawdı bilmeytuǵın bul “eki sázende”niń hawazında qus atawlınıń eń bir quwanıshlı názik sezimleri táriyplenip atırǵanday.
…Qurdıń ortasında qaraqalpaqtıń eki baqsısı duwtar shertip, qosıq aytıp atır. Olardıń shertken sazları biri ekinshisinen aǵla. Aytqan qosıqları bolsa adamgershilik haqqında, adamlardıń barlıq sezimtallıǵı menen elge-mákanǵa bolǵan mehir-muhabbatı haqqında sóz etedi…
Bizler Eleke ekewimiz poshsha torǵaylarǵa tamashalap qarap turmız.
-Qaysısı seniki?-dep soraydı bir waqıtları elikken Eleke.
-Anaw-w, bálenttegisi.
-Yaq, bálenttegisi meniki.
-Men burın aytıp qoydım…
Eleke, ilajsız kelisiwge májbúr boldı.
…Shır-r-ru, shır-r-r-uw!-Ekewi sayrawın ele dawam etip tur.
Torǵaylar hár bir ırǵaqtıń sonıń bir jaǵımlı “ısqırıq” penen juwmaqlaydı da, taǵı da shırıldıǵa túsedi.
-Qara! Qara! Biziń torǵay bálentke shıǵıp ketti,-deydi Eleke birden quwanıp.
Shınında da Eleke “ielegen” poshsha torǵay kókke raketaday zımırap kóterilip, dawısın túrlishe qubıltıp shırıldawǵa kirisken edi.
-Toqtay tur, házir biziń torǵaydı da kóreseń ele…
Aytıp awzımdı jumbay-aq “biziń” torǵay tómenge quldıraw menen qalıń shópliktiń arasına súńgip ketti.
-Ur-r-a-a! Bizler jeńdik!
Eleke qolların shappatlap sekirip-túsip atır. Usını sezip “ızalandı ma”, áytewir jerdegi torǵay birden kókke atlıǵıp ushtı da ekinshi torǵaydan da bálentke kóterildi hám “endi qalaysań” degendey quwanıshlı ashıq hawaz benen shırıldap qoya berdi. Biraq onıń bul jeńisi uzaqqa sozılǵan joq. Ol taǵı da quldırap jerge tústi. Bul kórinis bir neshe sapar qaytalandı. Poshsha torǵay hár saparı jerden joqarıǵa kóterilgen sayın adam aytqısız inta menen kókke zımırap shıǵa alar edi, biraq belgisiz bir sırlı kúsh onı qaytadan jerge tartıp alıp atırǵanday bola berdi. Aqırında ol qaytıp kóterile almadı.
Bul jaǵday maǵan, hátte, quwanıshı qoynına sıymay turǵan Elekege de tásir eteyin dedi. –Júr, izlep kóreyik?- dedim men Elekege qarap.
Sóytip bizler shım-shıtırıq shóplerdiń arasınan poshsha torǵaydı izlewge kiristik.
-Áne, ol, ánekey,-dep sıbırladı Eleke meniń iynimnen tartıp qalıp.
Shınında da bizlerden on bes qádemdey jerde poshsha torǵay jorǵalap ketip baratırǵan edi. Men onıń bir qanatınıń jerge biliner-bilinbes súyretilip baratırǵanın kórdim. Tek sonda ǵana bizler onıń qanatınan jaraqatlanǵanlıǵın bildik. (Gúrriń, 315 sóz).
Bayan jobası:
Poshsha torǵaylar hám baqsınıń naması.
2. Balalardıń poshsha torǵaydıń ústinde básekilesiwi.
3. Poshsha torǵaydıń joqarıǵa shıǵıwı hám tómen qaray quldırawı.
4. Poshsha torǵaydıń jaraqatlanıwı.
Evropa xalıq ertekleri. Nókis, “Qaraqalpaqstan” baspası, 1993, 12-13-betler. “Mútájlik úyretedi” (Bolgar xalıq ertegi).