Aq terek Túsindiriw diktantı Kelbetlik sózlerdi tabıw
Aq terek-egislikte burınnan málim aǵash. Kelip shıǵıwı Gimalay Awǵanıstan bolıwı múmkin. Orta Aziyada, Oraylıq hám Qubla Evropada, Jaqın Shıǵısta erte waqıtlardan beri egilip kelmekte.
Aq terek 30-40 metr biyiklikke shekemgi dúziw ósetuǵın, sulıw uzınlıqqa ósetuǵın turaqlı aǵash. Baǵanasınıń túp jaǵı tegis, surlaw-jasıl yamasa kúl reńde boladı. Japıraqları úsh múeshli yamasa rombi sıyaqlı, túksiz, ústi tárepi jasıl, tómengi tárepi aqshıl reńde. Kók terekten sál keyinlew gúlleydi.
Bul terektiń ortalıq hám analıq ósimligi boladı. Japıraqları shıqqansha gúlleydi.
Aq terek tek ósedi. 10-11 jılda ortasha biyikligi 13-14 metr, ortasha diametri 12-17 santimetr boladı. Biziń jaǵdayda suwıqqa shıdamlı. (110 sóz) (M. Dawletov, E. Berdimuratov, B. Qutlımuratov)
Súwretli diktant
Shıraq Yadtan jazıw diktantı
Erte zamanda Sırdárya boyında kóship júriw menen tirishilik etken Shaq qáwiminiń basına awır awhal tústi. Iran patshası Dara Orta Aziyanıń ónimdar jerlerin basıp alıw ushın ushı-qıyıri joq áskerleri menen Ámiwdáryadan ótti. Shaqtıń ullı jası úlken aqsaqalları Sakspar, Umarg, Tamarisler bir atawǵa jiynalıp dushpandı qalay etip jeńiwdi másláhátlesip otırǵan edi.
Másláhát otawınıń aldına bir adam kelipti de ruxsat sorap ishke kiripti.
Bul Shıraq isimli ápiwayı bir padashı eken. Shıraq qanday maqsette bul jerge kelgenin keńes aǵzalarına aytıp bergende, olardı hayran qaldırıptı. Ol: “Egerde sizler meniń balalarımdı hám aqlıqlarımdı toydırıp jáne kiyindiriwdi óz moyınlarıńızǵa alsańız, men óz janımdı ayamay, hiyle menen Iranlıqlardıń láshkerlerin qırıp taslayman”,-depti.
Aqsaqallar onıń iltimasın qabıl alıp ant ishipti. (110 sóz)
Miyrigúl
(Gúrriń)
Yadtan jazıw diktantı
Biziń apamnıń aytıwınsha hárkimniń atı ózine say boladı eken. Irasında da, bul nárse durıstay. Biziń klastaǵı Tazagúl kir kiyimlerdi appaq etip juwıp, jayıp, keptirip, utyuglegendi unatadı. Partaları da, uslaǵan-tutqan nárseleri de tap-taza. Úyin sıpırıp dárwazasınıń sırtların, kósheni de tap-tuynaqtay etip tazalap qoyadı. Ájiniyaz hár dayım duwtar yaki gitara shertip qosıq aytıp júrgendi unatadı. Maman bolsa, hár dayım ádalatlı tóreshi biy bolıwǵa, hárbir waqıyaǵa sın kóz benen qarap, jası úlkenlik etiwge sheber. Al, endi, Miyrigúl bolsa hámmege tek jaqsılıq ǵana baǵıshlaǵısı keledi.
Bir kúni tánepiste Qalbay menen Sabır uslap alǵan kepterin ákelip klastaǵı shkafqa salıp qoydı. Miyrigúl bolsa kepterlerdi aspanǵa ushırıp bosatıp jiberdi. (102 sóz) (Altıngúl Óteniyazova)
Bóz kóylek Tekseriw diktantı
Qıs oǵırı suwıq eken. Túni menen jawın jawıptı. Onı bizler qalıń kórpeniń astında jatıp sezbeppiz. Dalaǵa shıqsaq túnde jawǵan jawın tońıp, jer betin juqa muz qabatı qaplaǵan eken. Japtıń ırashındaǵı soqpaq penen juwırıp kiyatırman. Qápelimde ayaǵımdaǵı sherim etigim tayıp, taydı da ketti. Qańǵalawım menen japtıń ultanına bılsh ettim. Sońımda kiyatırǵan ájapamlar zordan joqarıǵa shıǵarıp aldı.
Apam jaqında tigip bergen gúpi murnım qanap, qıp-qızıl qanǵa boyalǵanın qáyterseń. Qaltamdaǵı shiyshe dáwetim de sınıp, aq bóz kóylegimniń wayran bolǵanın aytsesh! Ábigerim shıǵıp úyge qaytıp keldim.
Apam kiyimlerimdi sheship aldı da, júkten kishkene kórpesheni alıp peshtiń quwısına otirǵızdı. Ózi meniń kiyimlerimdi juwıwǵa kiristi. Biraq aq kóylekke tiygen sıya daǵı kete qoymadı. Aqır sońında apam bóz kóylegimdi kók sıya túrge boyap berdi. (116 sóz) (A. Sultanov)