- •Baylıq penen aqıl Tekseriw diktantı
- •Jazlawda Kóshirip jazıw diktantı
- •Qasharmannıń qızıgı Kóshirip jazıw diktantı
- •Qarlıǵash Tallaw diktantı Almasıqtı tabıw
- •Kesirtkeler Tallaw diktantı Sanlıq sózlerdi tabıń.
- •Poshsha torǵay Saylanba diktantı
- •Aǵashlı-putalı ósimlikler Saylanba diktantı
- •Baǵman hám balalar Dóretiwshilik diktantı
- •Ilimli elge nur jawar Erkin diktantı
- •Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Aq terek Túsindiriw diktantı Kelbetlik sózlerdi tabıw
- •Súwretli diktant
- •Shıraq Yadtan jazıw diktantı
- •Miyrigúl
- •Yadtan jazıw diktantı
- •Bóz kóylek Tekseriw diktantı
- •Tábiyat biziń dostımız Kóshirip jazıw diktantı
- •Jolbarıs penen ayqastım Kóshirip jazıw diktantı
- •Ata jurtı Túrkistan Tallaw diktantı Menshikli atlıqlardı tabıw
- •Kishipeyil insan Tallaw diktantı Almasıqtı tabıw
- •Jıl qayırıw Saylanba diktantı
- •Balıqlar qalay qıslaydı Saylanba diktantı
- •Ullı mámleketlik isker, alım hám shayır Dóretiwshilik diktantı
- •Jiyren túege bas qayǵı Erkin diktantı Almasıq sózlerdi tabıw
- •Qaraqalpaq hayal-qızlarınıń kiyimi haqqında Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı Eki sestiń qatara keliwi
- •Sózlik diktantı
- •Ǵamxorlıq Túsindiriw diktantı Almasıq sózlerdi tabıń
- •Oqıǵan bala Túsindiriw diktantı Teksttegi irkilis belgilerin tabıń
- •Súysinip kettim Yadtan jazıw diktantı
- •Isti usılay basladım Tekseriw diktantı
- •Adasıp qalǵan qız Kóshirip jazıw diktantı
- •Sútilmek Kóshirip jazıw diktantı
- •Zergerlik óneri Tallaw diktantı Kelbetliklerdi tabıw
- •Tallaw diktantı Morfologiya. Sanlıq teması boyınsha Sanlıq sózlerdiń naqıl-maqallarda qollanılıwı
- •Awırıw qız hám táwip Saylanba diktantı
- •Mıńlardıń biri Saylanba diktantı
- •Densawlıq – tereń baylıq Dóretiwshilik diktantı
- •Ernazar Alakóz – xalıq batırı Dóretiwshilik diktantı
- •Taza hawa – tánge dawa Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Tábiyat hám adam Túsindiriw diktanti Qosımtalardıń qosılıwı menen qosarlı hám eki sestiń dizbeklesip keliwi hám jup sózlerdiń qollanılıwı
- •Súwretli diktant
- •Adam ózin qay jerde qalay uslap tutıwı kerek Yadtan jazıw diktantı
- •Kiyiktiń hújimi Yadtan jazıw diktantı
- •Tekseriw diktantı
- •Ádeplilik-aǵla pazıylet Kóshirip jazıw diktantı
- •Tók tawı Kóshirip jazıw diktantı
- •Ótmishtegi qara úyler Tallaw diktantı Baslawısh hám bayanlawısh gáp aǵzaların tabıń
- •Qaraqalpaq qara úyi Tallaw diktantı Almasıq sózlerdi tabıń
- •Sinonimlerden damitant tabıw
- •Ustaz-atańday ullı Dóretiwshilik diktantı
- •Haqıyqat dos haqqında Dóretiwshilik diktantı
- •Ádiraspan Erkin diktantı Kómekshi sózlerdiń qollanılıwı
- •Nawrız – báhár bayramı Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı Sózlerdi buwınǵa bóliw
- •Qúdiretli kúsh Túsindiriw diktantı Menshikli atlıqlardıń jazılıwına itibar beriń.
- •Súwretli diktant
- •Yadtan jazıw diktantı
- •Úlkemizde Nawrız bayramı Yadtan jazıw diktantı
- •Internatta
- •Tekseriw diktantı
- •Qaraqalpaqnama (Roman-esse) Tekseriw diktantı
- •Qaraqalpaq awılları Tekseriw diktantı
- •Quslar qaytqan kún (Povest) Kóshirip jazıw diktantı
- •Qaraqalpaq qızı (Roman) Kóshirip jazıw diktantı
- •Tallaw diktantı Dánekerlerdi tabıw
- •Jolbarıstıń balasın ólimnen qutqardım
- •Saylanba diktantı
- •Shınqobız
- •Saylanba diktantı
- •Qarlıǵash haqqında ápsana hám haqıyqatlıq Dóretiwshilik diktantı
- •Bolarsań Dóretiwshilik diktantı
- •Jaqsılıq etseń ózińe… Erkin diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Sózlik diktantı
- •Kóp sóziniń qollanılıwına mısallar jazıw
- •Til haqqında naqıl-maqal hám danalıq sózler jazıw
- •Qaraqalpaq qızı (Romannan úzindi) Túsindiriw diktantı
- •Aqıllı iyt Túsindiriw diktantı Astı sızılǵan sózlerge itibar beriń
- •Súwretli diktant
- •Nawrız-báhár hám miynet bayramı Yadtan jazıw diktantı
- •Bayanlar
- •Kúshik penen bala (gúrrin‘)
- •Jesir (povest)
- •Anamnıń aq súti
- •Túlki menen gúze
- •Nápsiqaw jılan (Qısqa gúrriń)
- •Eshek hám ógiz (Ertek)
- •Qara qozı
- •Arıslan hám adam (Ertek)
- •Aqıllı bala
- •Qaraqalpaqnama (Roman-esse)
- •Qara qus (Hújjetli gúrriń)
- •Nannıń qádiri yamasa qarǵa aylanǵan un (Anam aytqan ápsana)
- •Bantigiń qayda, sińlim?!
- •Quslar patshası (Ápsana)
- •Arıslan menen qoyan
- •Úyrektiń uyası
- •Qayır-saqawatlı is
- •Jılan hám hákke
- •Qaytıp kel, búlbúllerim
- •(Ertek)
- •Bir etek alma
- •Uya sırı
- •Qutlıayaq
- •Arıslan, bóri hám túlki (Ertek)
- •Abonement
- •(Ertek)
- •Qasqırlar menen betpe-bet
- •Qawınnıń shiresi
- •Túye, qoyan hám shıbın. (Ertek)
- •Ǵarrınıń kóz jasları
- •Poshsha torǵay
- •Mútájlik úyretedi (Ertek)
- •Bay hám eshek (Ertek)
- •Qus haqqında ertek (Ertek)
- •Áshkaralanǵan jin
- •Jılqımannıń gápi
- •Tóbesi tesilgen shápki
- •Shıǵarma
- •Tabılmas doslıq (Ertek)
- •Hákim-Ulıqpan (Ertek)
- •Adamnıń ómiri Ertek
- •Shıǵarma jumısı ushın temalar
- •I variant
- •II variant
- •III variant
Hákim-Ulıqpan (Ertek)
H’akim-Ulıqpan patshaǵa jaman atlı bolıp zindanǵa taslanıp, ústin taqtalap jer etip jibergen eken. Bir neshe jıllar ótkennen soń ol patsha ólip, ornına basqa patsha bolıptı. Bir kúni jańadan bolǵan patshanıń tamaǵına súek ketipti. Táwip qoymay qaratıptı. Hesh kim dawasın tappaptı. Sol elde bir bilgir adam bar eken, sonı shaqırtıp aldırıptı sonda ol adam:
-Bunnan bir neshe jıl burın Hákim-Ulıqpan degen adam ótip edi. Sol kisi bolǵanda bul keselińniń dawasın tabar edi, biraq onı tawıp alıw qıyınlaw ǵoy,-depti.
Sonda patsha:
-Haw, aǵa, nege qıyınlaw boladı?-depti.
-Ol adamdı sizden burınǵı patsha, jerdiń astına kómip, ústin jer etip jiberip edi. Sonı tawıp alıw qıyındaǵı,-deydi.
Patsha erteńine barlıq xalqın jıynap, Hákim-Ulıqpandi izlewge tapsıradı. Onı izlep júrse, bir jerden kishkene oyıq tabıladı. Sonı keńeytip qarasa, Hákim-Ulıqpan zindanda jatır eken. Jańaǵı bilgir adam tesikke basın tıǵıp: “Ulıqpan” depti. Hesh ses shıqpaptı. Úshke deyin baqırıptı, hesh ses esitilmepti. Sonnan soń: “Ulıqpan qorıqpay-aq qoy. Saǵan ǵazap qılǵan patsha óldi. Onnan beri biraz jıl ótti. Ornına basqa adam patsha boldı. Tazadan bolǵan patshanıń tamaǵına súek ketip, seni tawıp alıw ushın xalqın jıynap izlep atır” dep qattı baqırıptı. Sol waqıtta zindannan: “Janım bar, tirimen, biraq hálsizben. Olay bolsa, patshamızǵa aytıp barıń, bizdi shıǵarıp alsın”,-degen saza esitiledi. Patsha bul xabardı esitkennen keyin Hákim Ulıqpandı dárhal shıǵarıp aldırtadı. Hákim-Ulıqpan bes-altı kún patshanıń sarayında boladı. Sonnan keyin:
-Patshamızdıń tamaǵına súek ketip edi. Onıń halı qıyın, sonı qaraysız,-deydi wázirler. Sonda Hákim-Ulıqpan:
-Men 30 kún dem alayın, jerdiń háwiri urıp ketken eken,-deydi. Ulıqpan 30 kún dem aladı. Onnan soń táwir bolıp, patshanı qarawǵa kirisedi. Ulıqpan patshaǵa aytadı:
-Siziń dártińızge dawam sol nárse, balańızdı tóbeńizge qoyıp shalamız,-onnan basqa em joq,-deydi, patsha balasın óltiriwge narazı boladı. Sonnan keyin Hákim-Ulıqpan patshanıń wázirlerin ońasha shıǵarıp alıp: “Patshanıń balasın shalmaymız, patshanı hár túrli sózler menen qayıl qılıńızlar. Men balasın aldına ákelemen de, art jaǵına shıǵarıp, bir serkeni shalamız”,-deydi. Wázirler patshaǵa:
-Patshayım, xalıq siziń tilegińizde, bir balańnıń qanınan keshińiz, basqa hayal alıp balalı bolarsız,-dep ótinish etip patshanı kóndiredi.
Balanı eki jigit patshanıń aldınan ókirtip alıp ótip, sırtina aylana bergende, ákelip qoyǵan serkeni shalıp jiberedi.
Patsha “Wah, baladan ayrıldım”,-dep jıǵıladı. Kúyinip, qıynalǵan patshanıń awzınan “wah” degende tamaǵınan súek, anaday jerge “tors” etip túsedi. Patsha es-aqılınan ayrılıp, talıp qaladı. Es-aqılın jıynaǵannan soń xalıq kelip, “balańız tirı dep súyinshi soraydı. Patsha aman-saw qalǵanına toy-tamashalar berip, Hákim-Ulıqpandı qattı sıylaydı. (Ertek, 387 sóz)
Bayan jobası:
Patsha Hákim-Ulıqpandı zindannan ne ushın shıǵarıp aladı?
Patsha qanday kesellik penen awıradı?
Hákim-Ulıqpan patshanıńkeselin emlewge neni buyıradı?
Patshanıń balası qalayınsha aman qaladı?
Qaraqalpaq folklorı. Kóp tomlıq. 2-tom. Nókis, “Qaraqalpaqstan” baspası, 1977, “Adamnıń ómiri”(Ertek), 291-292-betler.