50. Сац-экан. І культ. Разв. Рб на сучасн. Этапе (пач. 21ст.).

У п.90-х гг. элементамі рынка стала: увядзенне рыначных цэн, станаўленне не дзярж. банкаўскіх і камерцыйных структур, прыватызацыя – раздзяржаўленне. Прычыны крызісу: 1. Змена ўмоў дзярж. існавання Б. (снежні 1991г. спыніў сваё існаванне СССР), РБ са “зборчага цэху“ СССР перўтварылася ў самастойную дзяржаву і ўсе эканам. праблемы прыйшлося вырашаць самастойна. 2. Змена ўмоў гаспадарання (раздзяржаўленне, розныя формы ўласнасці). Асноўн. праявы крызісу: 1. Спад вытворчасці ў галінах гаспадаркі. 2. Скарачэнне інвестыцый. 3. Падзенне жыццёвага ўзроўню насельн. 4. Рост інфляцыі. 5. Рост беспрацоўя 6. Рост знешняй запазычанасці. У 1994г. за рысай мінімальн. спажывецкага бюджэту апынулася каля 60% насельн. Б. 10 ліпеня 1994г. выбары. 30 верасня 1994г. – “Праграма неадкладных мер па выхаду эканомікі РБ з крызісу”. У сяр. 90-х гг. актуальнай стала новая задача, звязаная са стварэннем перадумоў для пераходу ад спада вытворчасці да яе стабілізацыі і пэўнага росту. Былі распрацаваны і на 1-м Усебеларускім народным сходзе 19-20 кастрычніка 1996г. зацверджаны “Асноўныя напрамкі сац-экан. разв. РБ на 1996-2000 гады”. → главн. задач.: экспарт белар. тавароў, будаўніцтва жылля, забяспячэнне прадуктамі харчавання. У сяр. 1990-х гг. у Б была распрацавана Нацыянальная стратэгія ўстойлівага развіцця краіны. Галоўнай мэтай стратэгіі – дасягненне дастойнай якасці жыцця народа Беларусі, што зафіксавана ў К. РБ. РБ 1-я на постсавецкай прасторы прыадалела крызісныя з’явы ў эканомікі і ўстанавіць у 2000г. узровені вытворчасці прадукцыі 1900г.– самы эфектыўны па эканам. паказчыках савец. эпохі. 18 мая 2001г. – 2 Усебеларускі народны сход, даклад Лукашэнкі “За моцную, квітнеючую Б.”, - “Праграма сац-эканам. разв. нашай краіны на 2001-2005гг., стратэгічная мэта – павышэнне дабрабыту народа і набліжэнне яго да ўзроўню эканам. развітых еўрапейскіх краін. У 2005г. павелічэнне аб’емаў вытворчасці ў параўнанні з прамысловасцю ў 2,5 разы, у с/г – у 1,2 разы. У сакавіку 2006г. – 3 Усебеларускі народны сход – “Сац-экан. разв. у 2006-2010гг.” У рэспублікі Б. у якасці перспектыўнай прынята мадэль сацыяльна арыентаванай рыначнай эканомікі. Х-нымі рысамі з’яўляюцца існаванне дзяржаўнага і прыватнага сектараў эканомікі; прыватызацыя – хто зацікаўлены.

Культура. Культурна-нацыянальнае адраджэнне. У студзені 1990г. быў прыняты Закон “Аб мовах у БССР”, які ўстанавіў, што дзяржаўнай мовай Б. з’яўляецца бел. мова. У сяр. 90-х гг. на бел. мову перайшлі многія школы і навучальныя установы. Бел. мова ў справаводстве. 14 мая 1995г. – рэспубліканскі рэферэндум – аб існаванні 2-х раўнапраўных дзяржаўных мовах (бел. і руск). У 1991г. Закон аб адукацыі. Літ-ра. Леанід Дайнека, звярнуўся да мінулага, раман “Меч князя Вячкі”, раман “След ваўкалака”, раман “Жалезныя жалуды”. Уладзімір Арлоў, асвятленне гісторыі Полаччыны. Кастусь Тарасаў – “Памяць пра легенды”, “Пагоня на Грунвальд”, “Тры жыцці Рагнеды”. Генрых Далідовіч – раманы “Гаспадар-камень”, “Пабуджаныя” – расказывае пра лёс БНР. Васіль Быкаў, разглядае лёс бел. народа ў 20 ст. “Сцюжа”, “Сцяна”. Іван Шамякін, да сучасных тэм у тым ліку Чарнобыля, яго творы – раман “Злая зорка”, аповесць “Ахвяры”. Сяргей Грахоўскі – аповесць “А маці не спіць” – пра новае пакаленне дачок і сыноў, якія едуць у вёску толькі за тым каб напакаваць сумкі, і сталі абыякавыя да патрэб зямлі, што іх нарадзіла, і да сваіх бацькоў. Святлана Алексіевіч, яе творы набылі сусветную вядомасць – “У вайны не жаночы твар”, “Цынкавыя грабы”, “Чарнобыльская малітва – хроніка будучынні”. Мастацтва. Браты Басалыгі, партрэты бел. князёў і помнікі дойліцтва. Мікалай Селешчук – лаўрэат Дзярж. прэміі РБ, Кембрыджскім дыпломам “За творчыя дасягненні”. Міхаіл Савіцкі – “Чарнобыльская мадонна”.