Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Shpory_pa_G_story_Belarus.docx
Скачиваний:
25
Добавлен:
18.02.2016
Размер:
206.3 Кб
Скачать

25. Беларусь у гады 1-й сусветнай вайны.

Да вайны прывяло абвастрэнне супярэчнасцей паміж Траістным саюзам (Германія, Аўстра- Венгрыя, Італія) і Антантай (Англія, Францыя, Расія) у б-бе за падзел калоній, рынкаў збыту тавараў і крыніц сыравіны. Вайна пачалася 1 жніўня 1914г. (38 краін). Падставай да вайны стала забойства сербскімі нацыяналістамі наследніка аўстра-венгерскага трона Франца Фердынанда. Расія пачала мабілізацыю. Герм. Заходнія Б. быліаб’яўлены на ваенным становішчы – на іх тэр. быў устаноўлены жорсткі ваенна-паліцэйскі рэжым (забар. дзейнасць усіх паліт. партый, маніфестаў, сходаў, забастовак, уводзілася военная цэнзура). Шырокая прапаганда патрыятызму, у “абарону цара і Айчыны”. З пач. 1915г. асноўныя сілы Германіі былі засяроджаны на Усходн. фронце, які набліжаўся да Б. Стаўка Вярхоўнага галоўнакамандавання рускіх войск была пераведзены з Баранавіч у Магілёў. У верасні 1915г. нямецк. армія прарвала фронт (“Свянцянскі прарыў”). У кастрычніку 1915г. расійска-германскі фронт у межах Б. надоўга ўсталяваўся на лініі Дзвінск-Паставы-Баранавічы-Пінск. Пад ням. акупац. – ¼ частка Беларусі – акупацыйны рэжым. Вясной 1916г. (18-28 сакавіка) – “Нарачанская наступальная аперацыя”, безвынікова, вялікія страты. Летам 1916г. – “Баранавіцкая ваенная аперацыя”, вядомая пад назвай “Брусілаўскі прарыў”.

Рост антыўрадавых, антываенных настрояў. З 1915г. нарастанне рабочага руху. У красавіку 1915г. – выступл. рабочых Гомельскага чыгунага вузла, а ў 1916г. – дэпо станцый Маладзечна і Віцебск. Усяго ў 1916г. у стачках апынулася 11 насел. пунктаў Б. Але масавасці рух не набыў. Больш шырокіх размахаў быў сялянскі рух. На працягу 1915г. – 99 сялянскіх выступлення. У наступныя годы сялянскі рух ідзе на спад. 22-26 кастрычніка 1916г. адбылося паўстанне салдат, казакоў і матросаў у Гомеле.

У гады вайны iдэя незалежнасцi прайшла прыкметную эвалюцыю. У 1915 годзе ў акупаванай немцамi Вiльнi браты Антон i Іван Луцкевiчы стварылi Канфедэрацыю ВКЛ, палiтычную арганiзацыю, якая дамагалася ўтварэння Беларуска-Лiтоўстсай дзяржавы на федэратыўнай аснове. У 1916 годзе Антон Луцкевiч вылучыў iдэю Злучаных Штатаў ад Балтыйскага да Чорнага мораў цi Балтыйска-Чарнаморскай садружнасцi. Патодле гэтага плана меркавалася стварэнне пасля заканчэння вайны эканамiчнай i палiтычнай супольнасцi ў складзе незалежных дзяржаў — Беларусi, Лiтвы, Латвii i Украiны. Фактычна гэта была мадэрнiзаваная iдэя адналення ВКЛ. У 1917 годзе група нацыянальных дзеячаў на чале з Вацлавам Ластоўскiм адмовiлася ад канфедэратыўных i федэратыўных планам і выступiла за поўную дзяржаўную незалежнасць Беларусi ў яс этнаграфiчных межах. Усебеларускi з’езд у снежнi 1917 года сфармуляваў iдэю Беларуска Народнай Рэспублiкi (БНР) як аўтаномнай адзiнкi Расiйскай дэмакратычнай рэспублiкi.

У лютым 1918г. Герм. аднавіла баявыя дзеянні на усх. фронте, з намерам ліквідаваць савецкую уладу. 3 сакавіка 1918г. Брэсцкі мірны дагавор з Германіяй. Пад германскай акупацыяй апынулася > частка тэр. Б. Лістападаўская 1918г. буржуазна-дэмак. рэвал у Герм. прывяла да выхаду Германіі з 1-й сусв. вайны. Савецкі улад 13 лістапада скасаваў Брэсцкі мір. Чырвоная армія распачала наступленне і да лютага 1919г. савецкая ўлада усталявалася амаль на усей тэр. Б.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]