3. Распаўсюджанне хрысціянства на б. Культура б. У 9-пер.Пал.13 ст.

Руская княгіня Вольга прыняла хрысціянства, а яе унук вялікі кіеўскі князь Уладзімір Святаслававіч (Чырвонае Сонейка) прыняў хрысціянства сам і па яго загаду ў вадзе Дняпра грэчаскімі святарамі былі ахрышчаны кіяўляне(988г.), пачалося хрышч. Русі. Ён адмовіўся ад мнагажонства і ў наступным выслаў адну са сваіх жонак Рагнеду разам з сынам Ізяславам у пабудавны для іх Ізяслаўль. У 992г. князь Ізяслаў заснаваў у Полацку епархію – вялікую царкоўную акругу. Рагнеда і яе сын Ізяслаў сталі першымі хрысціянамі ў Пол. Княстве. У 1005 – Тураўская. Хрысціянства і язычніцтва доўгі час (з 9 па 13 ст.) існавалі разам. Новая вера распаўс. па схеме князь - дружына - город – веска.

Пісьменнасць. У 11 ст. на Полац. Зямлі пачала асвойвацца кірылічная азбука (складзеная ў 863г. братамі Кірылам і Мяфодзіем). Помн. пісьм. з’яўляюц. “Барысавы” і “Рагвалодавы” камяні, берасцяныя граматы (знойдзеныя ў Віцебску і Мсціслаўлі). У пер. пал. 11 ст. пачалося летапісанне. Самай ранняй рукапіснай кнігай на тер. Б. з’яўл. створанае ў 11 ст. “Тураўскае евангелле”. “Аршанскае Евангелле”(13ст.). Летапісам гісторыі Кіеў., Тураў. і інш. княст. з’яўл. “Аповесць мінулых гадоў”(Нестар). Вяршыня маст. літ. – “Слова аб палку Ігаравым”. Вусная народная творчасць – каляндарна-абрадавая і сямейна-абрадавая паэзія.

Рэлігійна-асветніцкія дзеячы. Еўфрасіння Полацкая (Прадслава, унучка Усяслава Чарадзея) (1110-1173) – першая з жанчын сярод усх. славян якую прав. царква абвясціла святой.(5 чэрвеня- дзень памяці Е.П.) Услаўляецца ў адным з ранніх твораў гіст. прозы “Жыціі Еўфрасінні Полацкай” – ств. на мяжы 12-13 стст. у Полацку. Кірыла Тураўскі (каля1130-каля1182) Яго празвалі Златавусам. Замураваўся у манастырскай вежы – чытаў,пісаў звароты,малітвы. Клімент Смаляціч(?-1164) Кіеўск. метрапаліт. Яго твор “Пасланне да Фамы прасвітара. Аўрамій Смаленскі раздаў усю маемасці бацькоў і пайшоў у манастыр(50год). Яфрэм (яго вучань) напісаў “Жыццё А.Смаленскага”(каля1240).

Мураванае дойліцтва. У сяр. 11ст. у Полацку пры князе Усяславе Чарадзеі быў пабудаваны Сафійскі сабор.- трэці храм візантыйскага крыжова-купальнага тыпу на слав. зем. пасля Кіеўск. і Ноўгарод. Сафіі.(дойлідамі былі грэкі). У сяр. 12 ст. у Полацку пабуд. Спаса-Праабражэнскі (Спаса-Ефрасіннеўскі) сабор . Спаская царква Ефрасін. манастыра (майстр Іаан) – знах. мошчы Е.П. Часткова захавалася Каложская царква(Барысаглебская) пабуд. у Гр. у 12 ст. Помнікам абарончага дойліцтва з’яўл. пяціярусная вышыней 30м.,дыяметр 13м., таўшчыня сцен 2,5м. Камянецкая вежа пабуд. у 13ст. зжоўтай і карычневай цэглы на Брэшчыне.

Старажытнае мастацтва. шасціканцовы Крыж Е.П. зроблены Лазарам Богшай у 1161г. Копію крыжа стварыў у Брэсце мастак-ювелір Мікола Кузьміч у 1997г. Кніжная мініяцюра. Мініяцюрная скульптура.