36. Ажыццяўленне індустрыяліз. І калектывіз. У бсср.

Індустрыялізацыя (“И”) – працэс стварэння буйной машыннай вытворчасці ва ўсіх галінах народнай гаспадаркі, і перш за ўсё ў прамысловасці. 14 з’езд ВКП(б) (снежань 1925г.) узяў курс на “И” - каб СССР з краіны якая ўвозіць машыны і абсталяванне, ператварылася ў краіну якая іх выпуская. Шляхі і метады «И» БССР былі разгледжаны на 10 з’ездзе КП(б) у снежні 1925г. і 27-29 красавіка 1927г. на пленуме ЦК КП(б)Б. Правядзенне «И» ў БССР было звязана з развіццём пераважна лёгкай прамысловасці, г.зн. перапрацоўчай, і вырабам тавараў народнага спажывання. У БССР быў распрацаваны 1-ы пяцігадовы план 1928-1932гг. Асноўная задача плана фарміравалася як “фарсіраваны тэмп «И» БССР, павышэнне ўдзельнай вагі прамысловасці ў народнай гаспадарцы”. Згодна плану – стварэнне с\г машынабудавання, будаўніцтва новых і пераабсталяванне старых прадпрыемстваў. У годы 1-й пяцігодкі: пабудавана 78 буйных і 460 дробных і сярэдн. прадпрыемстваў. Сярод іх: швейныя фабрыкі - “Сцяг індустрыялізацыі” у Віцебску, імя Камінтэрна – у Гомелі, імя Валадарскага – у Магілёве; панчошна-трыкатажная фабрыка імя Камуністычнага Інтэрнацыянала Моладзі у Віцебску; Магілёўская фабрыка штучнага валакна; Бабруйскі і Гомельскі дрэваапрацоўчыя камбінаты. Другая пяцігодка (1933-1937) дала павелічэнне валавай прадукцыі ў 1,9 раза. Былі пабудаваны: Апшанскі льнокамбінат, Крычаўскі цэментны завод, Гомельскі шклозавод, Магілёўскі трубаліцейны. БССР давала ўжо 2,2% усёй валавай прадукцыі прамысловасці СССР. У 1935г. – 1-я авіялінія Мінск – Масква. 3 пяцігодка (1938-1941) паскарэнне развіцця прамысловасці, машынабудавання. Пабудаван: Мінскі радыёзавод, кандытарскімі фабрыкамі “Камунарка” ў Мінску і “Спартак” у Гомелі. У БССР паранейшаму пераважала лёгкая прамысловасць. Сацыялістычнае спаборніцтва, стаханаўскі рух. За п-д з 1929 па 1940 г. у БССР было пабудавана і рэканструявана 1863 прадпрыемства.

Калектывізацыя (К.) – была звязана з масавым і хуткім аб’яднаннем дробных індывідуальных сялянскіх гаспадарак у буйныя калектыўныя гаспадаркі (калгасы). Яшчэ да калектывізацыі ў гады НЭПа ў краіне праводзілася кааперыраванне сялянскай гаспадаркі. Але пасля 15 з’езда ВКП(б), які адбыўся ў 1927г. палітыка К. становіцца генеральнай лініяй партыі на вёсцы. Пачатак рэалізацыі такога курсу паклаў “хлебны крызіс” 1927-1928г. У ім абвінавацілі заможных сялян-кулакоў. Пачалася мера гвалтоўнай канфіскацыі збожжа. З лета 1929г. сталі паскорана і прымусова стварацца калгасы. Раскулачванне – гвалтоўныя дзеянні ў дачыненні да сялянства, ліквідацыя кулацтва, пры гэтым кулакамі называлі ўсіх не згодных з суцэльнай К.). Для стварэння калгасаў у вёску з горада былі накіраваны рабочыя – дваццаціпяцітысячнікі ( на Б. было больш 600 чалавек). У гады другой пяцігодкі К. у Беларусі завяршылася. У калгасы было абагульнена 96% пасяўной плошчы. Для забяспячэння тэхнікай калгасаў былі створаны МТС. У цэлым у БССР на канец 1940г. мелася 10165 калгасаў і 92 саўгасы. Тых з кіраўнікоў, хто выступаў супраць ужывання прымусовых метадаў пры правядзенні К., абвінавачвалі ў страце класавай пільнасці і насаджэнні кулацкіх гаспадарак. Так быў абвінавачаны і асуджаны народны камісар земляробства БССР Прышчэпаў, які выступаў за выкананне добраахвотнасці і паслядоўнасці ў правядзенні К. Камандна – адміністратыўныя метады кіравання эканомікай.