46. Сац-экан. Разв. Бсср у др.П. 50-х – п.П. 80-х гадоў 20ст.

Прам-ць: Разгортвання НТР. Укаранення ў вытворчасць новых дасягненняў навукі і тэхнікі. Напрамкі НТР у БССР: 1. Машынабудаванне – Завод ЭВМ у Мінску, Мінскі завод аўтэматычных ліній, МАЗ, МТЗ, БелАЗ, Мінскі завод халадзільнікаў. 2. Металаапрацоўка – Магілёўскі і Жодзінскі металургтчныя камбінаты. 3. Хімічная прам-ць – Гомельскі суперфасфатны завод, Гродзенскі азотнатукавы завод, Салігорскі калійны камбінат, Беларускі шынны камбінат, Магілёўскі камбінат сінтэтычнага валакна. 4. Нафтахімічная прам-ць – Полацкі і Мазырскі нафтаперапрацоўчыя камбінаты. Аднак ручная праца складала каля 25%. У 1957г. – спроба рэфармаваць кіраўніцтва эканомікай. Замест міністэрстваў, якія былі створаны па галінам вытворчасці, былі ўведзены саветы народнай гаспадаркі (саўнаргасы), якія павіны кіраваць ўсёй прамысловасцю і с/г у межах вызначанай тэр. (кіраванне з “нізу”). К сяр. 1960-х гг. пагоршыліся эканамічныя паказчыкі разв. прам-ці: выраслі затраты на адзінку выпускаемай прадукцыі, зніжэнне тэмпаў росту прадукцыйнасці працы, цэнтралізаваная планавая эканоміка скоўвала тэх. прагрэс. → спроба радыкальных змен у эканомікі на аснове рэформы 1965г. (Старшыня Савета Міністраў СССР Касыгін): уключыць у дзеянне таварна-грашовыя механізмы, г.зн. элементы рыначнай эканомікі, не паслабляючы каманд-адмініст. метадаў кіраўніцтва экан. → паляпшэнне работы прам-ці. Разв. прам-ці х-ся колькасным ростам, ці праходзіла экстэнсіўным шляхам (колькасны). Пераход на інтэнсіўны шлях (якасны). Хуткі рост цяжкай прам-ці, у 70-я гг. ператваралася ў абароную прам-ць. Легкая прам-ць аказалася другараднай галінай. БССР аказалася перанасычанай прадпрыем. хімічнай прам-ці.

Разв.С/Г: за кошт павышэння дзярж. закупачных цэн, прыцягнення м да калгаснай вытворчасці калектываў прамысловых прадпрыемстваў, навуковых і навучальных устаноў. Умацаванне матэрыяльна-тэхнічнай базы калгасаў, перадача с/г тэхнікі → пашырэнне працэса механічнай вытворчасці. Пры Хрушчове: 1. Замест коня трактар, коней пусцілі пад нож. 2. “Кукурузная эпапея” → скарачэнне пасяўной плошчы традыцыйных культур. 3. Меліярызацыя – асушэнне забалочаных зямель. 4. Асваенне цалінных зямель. Пакарэнне НТП у 60-70-я гг. адкрыла новыя магчымасці для ўкаранення ў с/г вытворчасць дасягненняў навукі і тэхнікі → павышэнне прадукцыйнасці працы амаль у 3,5 разы. Прадукцыйнасці с/г ЗША у 70-80-х гг. была ў 5 разоў вышэй, чым у СССР. У галіне с/г пачалася хімізацыя – з 1965 па 1985г. павялічылася амаль у 20 разоў, што ўскладніла эканамічныя праблемы. Б. называлі “адкормачным цэхам СССР”, бо тут быў сканцэнтраваны з к.60-х гг., адкорм буйнай рагатай жывёлы, свіней. Харчовае забеспячэнне насельніцтва на пач. 80-х гг. пагоршылася. Рашэнне задачы забяспяч. Харчовымі прадуктамі нас. вырашалася праз стварэнне аграпрамысловага комплексу. У 1982г. – “Харчовая праграма СССР”. Крызісныя з’явы ў экан. БССР: 1. Нізкі тэхн. узровень станкоў, машын. 2. Адмініст-каманд. метады кіравання. 3. Пераважнасць экстэнсіўнага шляха разв. эканомікі. 4. Вялікія расходы на ваенна-прамысловы комплекс. 5. Экалагічн. Праблемы пры ажыццяўленні меліярызацыі і хімізацыі с/г. 6. Вялікія ўбыткі дзярж. за разніцы п/ж высокай закупачнай цаной і нізкай прадажнай на с/г вытворчасць.

Матэрыял. станов. працоўных: стала паказчыкам сац-экан. разв. БССР. 1. Павысілася аплата працы. 2. Павышэнне пенсій і з 1956г. назначэнне іх калгаснікам. 3. Сяляне атрымалі пашпарты. 4. Жыллёвае будаўніцтва, пачалі будаваць 5-ці этажкі з сілікатных блокаў – “хрушчоўкі”. Толькі з 1956 па 1965г. у БССР звыш 3 млн. чал. атрымалі жыллё. 5. Павышэнне матэрыяльнага дабрабыту ў 70-80-я гг. – кватэрны тэлефон, радыёпрыёмнік, тэлевізар, халадзільнік.