24. Сталыпін. Рэф. Экан. І грам.-паліт. Жыццё б. У 1907-1914гг.

Прычыны: - 1. Эканаміч., нявырашанасць аграрнага пытання, існаванне феадальных перажыткаў. 2. Палітыч., рост сялянскага руху. Сталыпін распрацаваў рэформу з інтарэсаў памешчыкаў. Галоўны феад. перажытак – дваранска-памешчыцк. землеўладання – рэф. не закранула. Мэты: - 1. Эканаміч., забяспячэнне паскораных тэмпаў развіцця капіталізму ў с/г. 2. Палітыч., разбурэнне адзінага агульнасялянскага “фронту” супраць памешчыкаў, раскал вескі і паскарэнне стварэння з ліку заможнага сялянства сельскай буржуазіі як апоры самадзяржаўя. Сродкі дасягнення: - 1. Эканаміч., разбурэнне сялянскай абшчыны, забяспячэння права сялян на асабістую ўласнасць на надзел зямлі. 2. Палітыч., - перасяленне малазямельных сялян ва ўскраінныя раёны Расіі, стварэнне водрубаў і хутароў, перасяленне рускіх сялян на казёныя землі ў Б. Асаблівасцю р. у Б. стала увядзенне ў 1911г. земстваў – выбарных органаў мясцовага самакіравання ў Віцеб., Магіл., Мінск. губ. Вынікі: - 1. Эканаміч., рост буржуазнай уласнасці, уцягванне заможных гаспадарак у таварна-граш. адносіны, рост с/г вытворчасці. 2. Палітыч., - стварэнне слоя сельскай буржуазіі (кулакоў) як апоры самадзяржаўя, прадухіленне сац. напружанасці ў грамадстве.

1900-03 г эк кризис в Р. 1904-07г снова депрес У 1908г. завяршыўся перыя экан. дэпрэсіі, пачаўся прамысловы ўздым. Рост прадпрыемстваў на Б. (1908-1913 – 200). На мясцовай сыравіне - дрэваапрацоўчая, харчовая, вытв. вудаўн. матэрыял.

“Наша доля” (з 14 верасня да 14 снежня 1906г. выйшла 6 нумароў потым была забароннена). Пасля паражэння першай бурж.-дэмак. рэв. у Б. да 1909 г. дзейн. “Палажэнне аб узмоцненной і надзвычайнай ахове”. Праводзіліся вобыскі і арышты. Распускаліся прафесійныя саюзы (з 1907 да 1910 гг. зачынена >40). Летам і восенню 1907г. амаль усе мясцовыя арганізацыі левых партый былі разгромлены ці вельмі ослаблены. Сярод меншавікоў і бунданцаў у гэты час стала пануючай ліквідатарская плынь. Ліквідатары дамагаліся легалізацыі РСДРП. Кіраўнікі БСГ засяродзіліся на легальнай дзейнасці ў газеце “Наша ніва”. Першапачатковую і галоўную сваю задачу ў тых умовах “Наша ніва” бачыла ў барацьбе за усебаковае нацыянальна- культурнае адраджэнне беларускага народа, за прызнанне факта яе існавання, за раўнапраўнасць. “Наша ніва” адыграла значную ролю ў нацыянальным абуджэнні беларусаў, у распаўсюджванні нацыянальнай свядомасці. Неацэнныя яе заслугі і ў развіцці беларускай мовы і літаратуры, прапагандзе і станаўленне розных жанраў беларускага мастацтва з дапамогай адчыненых беларускімі выдавецтвамі новых беларускіх нацыянальных выданняў - “Беларускі каляндар”, “Лучынка”, “Маладая Беларусь”, у якіх публікаваліся і плённа працавалі Цетка, Я. Купала, Я. Колас, М. Гарэцкі, А. Гарун і іншыя. У 1907 п. п. 1908г. негледзячы на рэпрэсіі, на Беларусі назіраўся некаторы уздым рабочага руху. У другой палове 1907 г. мелі места 132 выступленні рабочых –, 1908г.- 106. Завяршальным эпізодам рэвалюцыйных баёў беларускага пралетарыяту з’явіліся першамайскія стачкі 1908г. Усеагульны характар яны набылі ў Смаргоні, Слоніме, Гродна, Лідзе, Віцебску, Хоцімску. З канца лета 1908 г. забостовачная барацьба пайшла ўніз. Забастоўкі насілі абарончы, эканамічны характар. Кіруючая роля ў выступленнях рабочых належала РСДРП і Бунду. Але з 1909 роля Бунда зніжацца. У 1910, 1911, 1912 гг. у рабочым руху назіралася зацішша. Ажыўленне барацьбы пачалося ў толькі ў 1913 г.Колькасць забастовак з 1912 павялічылася ў 2,3 раза. Павысілася роля палітычных стачак.

У 1907- 1915 гг. “Наша ніва” узначальвала беларускі нацыянальны рух, які быў па свайму характару сялянскім, народніцкім. Асноўную ж ролю па абуджэнню народных мас адыграла асветніцкая і патрыятачна накіраванная дзейнасць “Нашай нівы” і кіраўнікоў.