23.Төленген күмәнді міндеттемелер бойынша шегерімдер қашан пайда болады?

Салық төлеушінің табыс алуға бағытталған қызметті жүзеге асыруға байланысты шығыстары салық салынатын табысты айқындау кезінде шегерімге жатады. Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байланысты шығыстарды растайтын құжаттары болған кезде жүргізеді. Бұл шығыстар, халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына және ҚР-ң бух. есеп және қаржылық есептілік туралы заңнама-ң талаптарына сәйкес

айқындалатын болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар іс жүзінде жүргізілген салық кезеңінде шегерімге жатады. Болашақтағы кезеңдердің шығыстары олар қатысты болатын салық кезеңінде шегерімге жатады. Шегерімдерді салық төлеуші өзінің табыс алуға бағытталған қызметіне байл. шығыстарды растайтын құжаттарыболған кезде жүргізеді. Бұл шығыстар болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар нақты жүргізілгенхалық аралықкаржылық есептеменің стандарттарына жәнебухгалтерлікесеп пен қаржылық есептеме туралыҚР заңнама-ң талаптарына сәйкес анықталатын болашақтағы кезеңдердің шығыстарын қоспағанда, олар іс жүзінде жүргізілген салық кезеңінде шегерілуге жатады. Егер шығыстар бірнеше шығын баптарында көрсетілсе, салық салынатын табысты есептегенде бұл шығындар бір рет қана шегерімге апарылады. Сонымен қатар шегерімге ұйымның айыппұлдары мен өсімпұлдары жатады. Алайда бюджетке төленетін айыппұлдар мен өсімпұлдар шегерімге жатқызылмайды. Оған өткізілген тауар, қызмет, жұмыс бойынша шығындар және басқа да шығындар, оның ішінде:Тауарлы-материалдық қорлар бойынша; Тіркелген активтер; Еңбекке ақы төлеу; Төленген күмәнді міндеттемелер бойынша; Сыйақы бойынша, т.б. жатады. Соның ішінде төленген күмәнді міндеттемелер б/ша шегерімдерге келсек. «Салық және бюджетке төленетін басқа да міндетті төлемдер туралы» Қазақстан Республикасының кодексінің 104, 105-баптарына сәйкес шегерімдерге мыналар жатады.Егер салық төлеуші бұрын табыс деп танылған күмәнді міндеттемелерді кредит берушіге төлесе, онда жүргізілген төлемнің шамасында шегерім жасауға жол беріледі. Мұндай шегерім төлем жасалған салық кееңінде бұрын табысқа жатқызылған шама шегінде жүргізіледі.Мысалы: кәсіпорынның 2010 жылы алған тауары бойынша 3 400 мың теңге мөлшерінде кредиторлық берешегі пайда болды. Үш жыл өткеннен соң кәсіпорын бұл соманы, ҚР салық кодексінде көрсетлігендей, Өзінің жылдық жиынтық табысына қосуға міндетті. 2011 жылдың декларациясында бұл сома жылдық жиынтық табыс құрамына енді, алайда 2012 жылдың наурыз айында кәсіпорын өзінің мердігерлерімен есеп айырысып, 4 500 мың теңге көлемінде борышы мен ол бойынша айыппұлды өтеді. Бұл мәліметтер бойынша кәсіпорын шегерімге тек қанаа алдында табыс деп таныған борышының сомасын, яғни 3 400 мың теңгенң ғана жатқызады.Шегерімге жатқызылатын төленген күмәнді міндеттемелер декларацияның 14 қосымшасында анықталады. Бұл нысан Салық кодексінің 105-бабына сәйкес шегерімге жатқызылатын төленген күмәнді міндеттемелерді айқындауға арналған.Күмәнді міндеттемелер бойына корпоративтік табыс салығы декларациясын дайындаумен қатар, кәсіпорын «Төленген күмәнді міндеттемелер бойынша» тізімдемені (ведомость) құрастыруы қажет.