Биремнәр

1. Приведите примеры (слова) соответствующие нижеприведенным шаблонам, где С – гласный звук (сузык аваз), Т – согласный звук (тартык аваз):

Пример : СТ – ТСТ - ач-кыч

СТ – ТСТ ТСТ СТ – ТС

ТСТ – ТС ТСТ – ТСТ ТСТ – ТС – ТСТ

2. Обозначьте ударения слов:

Бала, яшел, яшелчә, эшләмик, савыт-саба, килмәсен, алмагыз, килмисеңмени, балалар, күрдеңме, ямь-яшел, яшелчәче, экономика, синеңчә, тукталыш саен, законнарны, кап-кара, синең өчен, акцияләрнең биш проценты, иң чибәр, бизнес, эшләгәнче, указ, конституция, урам аша.

3. Прочитайте и переведите диалог.

а) – Исәнмесез, Гөлназ Радиковна!

- Исәнмесез.

- Борчыганым өчен, зинһар, гафу итегез! Мин Артур белән сөйләшергә теләгән идем.

- Бик кызганыч, Артур өйдә юк. Бер-ике сәгатьтән кайтыр. Нәрсә әйтергә?

- Миңа шалтырата алмас микән?

- Ярый, әйтермен.

- Авыр булмаса, минем өй телефонының номерын язып алыгызчы.

- Хәзер. Бер генә минут, каләм алам. Әйтегез.

- 267-36-25. Рәхмәт сезгә. Сау булыгыз.

- Хуш.

б) – Маша, минем белән азык-төлек кибетенә барып килә алмыйсыңмы?

- Яхшы. Минем ике сәгать вакытым бар. Мин синең белән барам. Син нәрсәләр алырга телисең?

- Миңа сөт, каймак, кефир, катык, сыер ите, тавык, казылык алырга кирәк. Яшелчәләр һәм җиләк-җимеш бүлегенә дә кереп чыгарбыз, ипи һәм чәйгә берәр тәмле әйбер алырга кирәк.

- Бик күп икән, мин сиңа булышырмын.

- Ярдәмең өчен зур рәхмәт.

4. Составьте диалоги по следующим ситуациям:

а) Вы пришли в гости к своему другу. Он знакомит вас со своими родственниками. Его родители интересуются вашей семьей. Уходя, поблагодарите за угощение. Попрощайтесь;

б) Вы пришли в деканат узнать расписание на семестр;

в) Вы опоздали на занятие, извинитесь за опоздание;

г) Вам звонит мама и просит вас по пути зайти в продовольственный магазин и купить молока, хлеба, сливочного и растительного масла;

д) В магазине вам нужно купить килограмм огурцов и помидоров, зеленого лука. Сделав покупку, поблагодарите продавца. Попрощайтесь.

5. Расскажите о посещении продовольственного магазина.

Сүзлекчә

ак май – сливочное масло

алмагыз - не берите

алырга кирәк – нужно купить

бала - ребенок

бик кызганыч – очень жаль

борчырга – беспокоить

вакыт – время

дуңгыз ите – свинина

иң чибәр - самый красивый

казылык – колбаса

каймак – сметана

каләм - карандаш

кап-кара - черный (превосходная

степень)

килмисеңмени - ты разве не

придешь

килмәсен - пусть не приходит

(повелительное наклонение)

кишер – морковь

кыяр - огурец

күрдеңме - ты видел

савыт-саба - посуда

синеңчә - по-твоему

синең өчен - для тебя

суган - лук

сыер ите - говядина

сөт – молоко

тавык – курица

тукталыш саен - на каждой

остановке

урам аша - через улицу

эшләгәнче - до того как сделать

эшләмик - не будем делать

(желательное наклонение)

ямь-яшел - зеленый (превосходная

степень)

яшел - зеленый

яшелчә - овощ

яшелчәче - овощевод

үсемлек мае – растительное масло

җиләк-җимеш - фрукты

ТЕМА 3