71. Г.Исхакый – публицист.

Ж-к-пуб-к эшчәнлеге 1902 нче елдан башлана. “Казан мөхбире” газ. башлый. Сәяси хар-гы мәкаләләр бастыра.

Либераль юнәлештәге газ. бн килешми.

“Таң”, “Хөррият” к/к басмалар ачу турында патша хөкүмәтенә мөр. итә. Рөхсәт бирелми как всегда.))

Путиляков редакторлыгында чыгарырга сорагач, 1906 елны “Таң йолдызы” газ. бастырырга рөхсәт ала.

Сәяси мәкаләләре “Чыңгыз”, “Япончы” имзалары бн чыга.

• “Хөкүмәт һ. халык” мәкаләсендә хөкүмәткә өмет баглауның мәгънәсезлеген күрсәтә,

• “Безнең мәсләгебез һ. миллият” – шәхес иреген, хөрлек, милләтләр, телләр, хокуклар мәс-е күтәрелә,

• Рев-н хәрәкәт,

• Дума эшчәнлеге,

• Мәдәният проблемалары,

• Милли мәс-р яктыртыла.

“Таң йолдызы” ябылгач, “Таң мәҗмугасы” һ. “Тавыш” газ. Г.Исх. җитәкчелегедә эшли.

1906-1913 елларда Патша төрмәләре, сөргеннәрдә була.

Жур-к активлыгы кимеми. Матб-т бн элемтәдә тора.

“Тавыш” газ.-да заманның популяр әсәрләренә бәя бирә, рецензиләр яза.

1913 елда Романовлар династиясенә 300 ел тулу сәбәпле амнистиягә эләгә. Казанда яшәргә рөхсәт булмагач, Питерда төпләнә.

1913 елда Питерда “Ил” газ. чыга башлый. С.Рәмиев, М.Гаф., М.Бигиев актив катнаша. Газета:

- милли-патриотик рух бн сугарылган,

- татар халкы мәнфәгатьләрен бурыч итә,

- дини һ. милли оешмалар язмышын күзәтә

Троицкий имзасы бн “Татарга” язмасы басылгач, судка бирелә, Г.Исх. гаепсез, д. табыла.

1915 елда “Ил” газ. Мәскәүгә күчерелә. М.шәһәр башлыгы фикере бн сәси яктан зарарлы, д.табыла һ. ябыла.

1915 елда “Сүз” газ. чыгара башлыйлар. Мөх-ре Сәгыйтов, чынлыкта Г.Исх.

Кискен эчтәлекле, сәяси мәк-гә, милли патреотик матер-га урын киң бирелә, хокүмәткә каршы тора – ябалар!

1916 елда аның урынына “Безнең ил” чыга башлый. Фактик җитәкчеме, мөхәррир – Мостаев, чын-та Г.Исх.

1917 елда тукталып тора да, аның урынына яңадан “Ил” ч.б. Мөх-ре – Г.Исх.

Мәскәү Мөселман Халык комитеты рәисе булып санала.

“Ил” милли шурачылар органы буларак эш алып бара.

“Ил” - яңа чор матб-ң әйдаманы, иң ачы теллесе, эзлеклесе, кыйбласын ахыргача саклаган газ.

Окт. рев-нән соң милли оешмаларга, аларның матб-на хөҗүм башлана. Газета большевикларга ләгънәт укый, аларны терроризмда гаепли, милләт булып сакланып калсын өчен, төрки-татар халкын берләшергә чакыра. Нәтиҗәдә, 1918 елда газ. ябыла, Г.Исх. чит илгә китергә мәҗбүр. Чит илдә дә Россиядә формалашкан иҗтимагый-сәси карашларына тугъры кала.

Алманиядә нәшрият, матб-т өлкәсендә бай тәҗрибә туплаган әдип Хәрбин “Милли юл”исемле нәшрият булдыра. Аның тирәсенә татар эмигрант язучыларны туплый. Г.Исх. 1928-1930 елларда Берлинда “Яңа милли юл” ж-н чыгара.

1935 – Кытайдагы “Милли байрак” газетын оештыруда катнаша

Төркиядә “Милли юл”, “Безнең байрак”, “Төрек йорды” һ.б. газет-ж-ны мәйданга куя һ. даими автор булып тора. Эмиграциядәге эшчәнлеге аз өйрәнелгән.

Г.ИСх-й публицистик мирасында милләт язмышы, милләт тәррәкые, милли матбугат, милли мәктәп, тел, әдәбият, сәнгать зур урын алып тора. Шуларга бгышланган әсәрләрнең байтагы “Ил”, “Сүз”,”Безнең ил”дә басыла. “Мәктәп” ж-да урын ала. Заман куйган мдәни мәсь-ң берсе, Исх-й фикеренчә, бала-ны милли рухта җитештерү, яшь буынга милли тәҗрибә бирү мәсьәләләре “Мәктәп ”ж-да басыла. “Ил” газ-да милли мәдәни мәсь-р, халыкның сәяси һ. икътисадый хокукларын яклау яктыртыла. Мәдәниятне үстерү, яшь буынга белем һәм тәрбия бирү, дин мәсь-ре, “Ил” газ-ң игът-р үзәгендә була. Г. Тукайга язылган язмалары бар: “милли фаҗига”, “Тукай мәхәббәте”.