2007 Нче елгы дәүләт имтиханнары җаваплары

1. Ж-ка б.к. тарихи алшартлар.

А)Җитештерү көчләре үсә - аралашуга ихтыяҗ туа.Журналистика газета – журналлар сыйфатында, иң элек, икътисадый сәб. аркасында б.к. Журналистика капиталистик формациягә күчкәндә чыга. Ч. Капит-зм ММЧна күтәрелергә мөмк-к бирә. Моңа 19 г. шартлар туа, омтылыш ясала, л. киртәләргә очрый. Хөкумәткә каршы аваз чыгарга мөмкин д. рөхсәт итмиләр. Д., Ж-ка б.к. өчен җитештерү көч-е камилләшкән б.т. (Ч. Газета чыгару өчен акча кирәк, техника кирәк. Ә бу икът-ка бәйле)) икътисади сәбәпләр. Икът-ди жур-ка б.к. Сәбәбе: натураль хуҗалык вак-да алу-сату инф-нә ихтыяҗь туа. Бер. басма газет 17 г-ның баш-да Германиядә б.к. Соңыннан Англиядә, Франциядә. Сәүдәгәр-гә һәм шәһәр кешесенә исәп тоткан беренче газет сәүдә юллары, бәяләр, сәүдә барышы, товар хәрәкәте, илнең эчке тормышы, дәүләтара мөнәсәбәтләр тур.хәб.итә. 17 гас-ның 2 ярт. Журналлар һәм көн саен чыга торган газ. б.к.

1702 елда Петр 1 указы б-ча Россиядә 1 газ. ч.б. “Ведомости” ис. Бу дәүләт газ. сәяси характерда була һәм шул заман үзгәрешләрен пропагандалый.

Татар телендә газет 1905 елда Петербергта чыга. 2 сент. “Нур”

б)Журналистика реклама тарату чарасы буларак чыга.(Петр 1 законнарын тарату) Капитализм вак. артык җитештерү була – аны сатарга, - реклама кирәк Нәтиҗәдә жур-ка культура б-н шөгель-ә башлый, офыгы киңәя.Сәясәткә дә катанша башлый.(Җәмгыятьтәге соц. көчләрне туплау өчен)Сыйныфлар күбәя(буржуазия)фикердәшләр т абу өчен ММЧ кул-р. Жур-ка феодаль тәртипкә каршы сыйнфый көрәш коралына әйләнә. Д. Журн-ка сәясәткә кереп китә.

Сәяси сәб-р – жур-ка шул ук сәяси макс-га да хезмәт итә. ММЧ сәясәт тормышында да актив катнаша. Жур-ка еш кына фактларны, вакыйгаларны хөкемгә чыгара, яшерен кыланыш-ны һәм шундый рухтагы эшләрне тикшерә, киң аудитория фикерен формалаштыра, вакыйгаларга һәм аерым шәхесләргә хөкем чыгара, тәкъдимнәр ясый, сәяси карарларны дәлилли. Соц.гр. һәм аларның вәкилләре буларак сәяси оешмалар (фирка, партоешма) арас-гы аермалыклар нәтиҗ-дә күпләп басма б.к. Сәяси мәгъ-т халыкара һәм дәүләт эчендәге хәлне яктырта.

Буржуазия вак-да бурж. жур-ка формалаша. Бурж. жур-ка идеологик яктан бурж револ-нең җиңүен әзерли барган, монархиягә каршы көрәш ал.бара, бәйсезлекне һәм тигезлекне таләп итә.

в) Техник сәб-р. Ренессанс вак-да җитештерү киң алга китә. Көнб. Аурупа һәм Үзәк Аур. Илләре арасында бәйләнеш системасы урнаша, геогр. ачышлар жур-ның үсеп китүенә этәргеч булып тора.

1606 елда Германиядә Гуттенберг тараф-нан уйлап табылган беренче станок, газ. китап басу җайланмасы б.к. Җитештерүнең феодал ысулдан капиталистик ысулга күчүе проц-да уйлап табылган тех-к әсбаблар жур-ка б.к. этәргеч ясый. Икенчедән, басма әсәрне күпләп басу проб-н хәл итә. Өчен-н, кәгазне иң арзан җитештерү ысулын уйлап табалар (агач). Беренче кәгазь фабрикасы Германиядә б.к. Химия пром-те үсә,элемтә чаралары б.к., транспорт. Тагын бер сәбәп – паста б.к.Жур-к әсәрләрне зур террит-гә тарату мөмкинлеге туа. Аудитория киңәя.

г) Әдәби сәб-р. Журн-ка б.к. өчен язу тәҗрибәсе кирәк. Бездә куәтле әдәбият булган. Фән үсеше, публицистика, журналистка кыска вак. эчендә алдынгы илләр б-н бер рәткә чыга, аларның тәҗрибәсен, тарихын өйрәнә, жанрларын үзләштерә, төрле типтагы матб. органнары, сатирик журн-ка б.к.(тәҗрибә өчен таянырлык җирлек туа) Әдәбият жур-ка б.к. зур роль уйный. Тат.язучылары арасында да күренекле жур-р байтак. Фәннең үсүе дә матбугатның б.к. этәргеч ясый (К.нысыйри, Р.Фәхретдин). Тагын бер сәбәп – ораторлык сәнгате .сәяси институтлар, профессионал сәясәтчеләр б.к. Ораторлар аерым бер мәсьәләләргә кеше фикерен формалаштыра, теге яки бу эшкә өнди(Цицерон, Аристотель, вәгазь сөйл-р,).Публицистканың килеп чыгышында фольклор зур роль уйный(Г. Ибраһимов, Г. Тукай), Шул ук язу формасы да үсеш ала. Төрле язма докум-р б.к. (листовкалар, прокламация һ.б. Х. Ямашев вакытында). ММЧ чишмә башы – календарларда. Тат. Кал-на нигез салучы – К.Н. Кал-ң нигезе – фәнни пропагандалау, үз эченә патша тур-да, геогр-к урыннар, этнографик мәгъл. ала. Рев-гә кадәр 10 кал-рь басылган була. Балалар өчен дини кал-лар басыла, әмма х.к. өчен юк.

Сәяхәттән кайтып, күргәннәрен юлъязмада язып биргән Бигиев, Кәрими, Фәхретдинев,Г.Камал шел ук журн-ның үсешенә өлеш керткән шәхесләр.