47. Заходняя Беларусь у складзе Польшчы(1921-1939 гг.).

Тэрмін “Заходняя Беларусь” разглядаецца беларускімі, польскімі і літоўскімі даследчыкамі ў двух значэннях: па-першае, як геаграфічны і этнаграфічны – тэр-рыя, населеная бел. этнасам, што адышла да Расійскай імперыі пасля 3-цяга падзелу Рэчы Паспалітай у 1795 г.; па-другое, гэты тэрмін ужываўся як палітычны, як назва этнічнай тэр-рыі беларусаў, што адышла паводле ўмоў Рыжскага мірнага дагавора 1921 г. да Польскай дзяржавы і на якой дзейнічалі бел. паліт. партыі і грамадскія арганізацыі. Заходняя Беларусь складала 24 % тэр-рыі і 13 % нас-ва ІІ Рэчы Паспалітай. Што датычыцца прамысловасці Зах. Беларуі, то яе ўдзельная вага была прыкладна 13 %, колькасць занятых рабочых – 5 %. У 1928 г. у Зах. Беларусі дзейнічала каля 2 тыс. прадпрыемстваў, але на 80 % іх працавалі ад 5 да 20 рабочых, налічвалася амаль 50 тыс. рамеснікаў. Многія галіны прамысловасці не дасягнулі вытворчасці 1913 г. Ажыўленне прамысловай вытворчасці ў 1922-1923 гг., а затым пераход да адноснай стабілізацыі эканомікі змяніліся застоем, а ў 1929-1933 гг. – вострым эканамічным крызісам. У Зах. Беларусі часова спынілі работу або закрыліся зусім каля 230 прадпрыемстваў. Без працы засталіся больш за 25 тыс. чалавек. Такім чынам, прамысловасць Зах. Беларусі на працягу ўсяго пер-яду знаходжання яе ў складзе Польшчы мела рысы, характэрныя для тэхнічна адсталых паўкаланіяльных краін. Гэта вяло да абвастрэння сацыяльных супярэчнасцей, кзмацнення палітычнай і нацыянальна-вызваленчай барацьбы. Таксама больш за 80 % нас-ва Зах. Беларусі займаліся сельскай гаспадаркай. Гэта быў самы высокі паказчык у Еўропе. Асобную групу складалі с/г рабочыя(батракі). У канцы 1931 г. у Віленскім, Навагрудскім і Палескім ваяводствах іх налічвалася больш за 90 тыс. чалавек. Але беззямелле і малазямелле, паўфеадальныя адносіны тармазілі эканамічнае развіццё дзяржавы, стваралі высокую сацыяльную напружанасць у вёсцы. Рэальныя змены пачалі праводзіцца на аснове “Закона аб ажыццяўленні зямельнай рэформы”, які быў прыняты сеймам 28 снежня 1925 г. і больш вядомы як “Закон аб парцэляцыі і асадніцтве”. Ажыццяўленне яго было разлічана на 10 гадоў. Парцэляцыя прадугледжвала продаж праз зямельны банк невялікімі ўчасткамі, ад 2 да 20 га, часткі памешчыцкіх, дзяржаўных, так званых пакінутых зямель, а таксама зямель праваслаўнай зямлі.Камасацыя прадугледжвала абяднанне некалькіх дробных надзелаў у адзін, што быў роўны тым, якімі гаспадар валодаў з улікам кошту зямлі, і, як правіла, суправаджалася высяленнем на хутар. Адной з традыцыйных форм існавання сялянскіх гаспадарак было карыстанне сервітутамі(права карыстання чужой уласнасцю, абмежаванае ў пэўных адносінах). У выніку каланіяльнай палітыкі польскіх улад жыццёвы ўзровень, асабліва медыцынскае абслугоўванне, быў значна ніжэйшым, чым у цэнтральных і заходніх раёнах Польшчы. Эканамічная палітыка польскіх улад аб`ектыўна падштурхала працоўных Зах. Беларусі да барацьбы за сваё нацыянальнае і сацыяльнае вызваленне.