33. Бел. Нац.-культур. Адраджэнне ў пач. 20 ст.

Поспехі ў развіцці бел. культуры звязаны з дзейнасцю газеты “Наша Ніва”. Прапаганд. нацыян. свядомасць і адзінства беларусаў незалежна ад веравызвання. Патрабавала ўвядзення бел. мовы у школах, касцелах, цэрквах. “Н.н.” згадвала аб неабходнасці шанаваць правы кожнага народа, выкарыстоўваць здабыткі рус., поль., украін. культур. Царскі ўрад асцерагаўся бел. адраджэня, існавала забарона выпісваць і чытаць “Н. н.”. Беларусы займелі прафес. культуру якая зараджалася у гарадах. традыц. культ. канцантрав. у весках. Рускія культ. асяродкі былі у гарадах. Рус. культ набыла дэмакратычны кірунак. Ей супраць стаяла польская культура маенткаў. Пасля паўстання 1863 польскія асяродкі ў гарадах закрыля. існавала тайнае польскае навучанне амаль ва усіх значных гарадах. Дух.-культ. дзейнасць яўреяў – вакол сінагог,таварыстваў, бібіліятэк. цэнтры яўр. культ. – Вільня і Мінск тут зарадзіўся яўрэйскі сацыялізм і нац.-вызв- сіянскі рух. У пач 20 яўр. інтэлег. пераходзіць на рус. мову. Поспехі “Н. н.” былі сціплымі.Прычыны: 1. Царская палітыка і ідэалогія паралізавала нац. самасвядомасць правасл. беларусаў. 2. Бел. католікі хутчэй далуч да бел. руху. 3.Бел. рух не меў трывалай эканамічнай базы. Тым не менш бел. адраджэню рух набраў імклівасць. Беларусы не толькі абгрунтавалі ідэалы самаст. паліт. жыцця, але і распачалі за яго барацьбу. Русіфікацыя не спыніла станаўленне бел. нацыі. навуковыя даследванні толькі пераконвалі у адметнасці беларусаў. Набіраў моц бел.-вызвал. рух, які адбыв. у мірных формах.

34.Эканамічныя і палітычныя фактары фарміравання беларускай нацыі у другой палове XIX - пачатку XX.

Афармленне беларускай нацыянальнай ідэі.

Тэрмін нацыя у перакладзе з лацін. мовы азначае племя, народ. Нацыя – гэта супольнасць людзей, якая склалася гістарычна, з характэрным для яе сталым пражываннем на адной тэраторыі, агульнасцю гаспадарчага жыцця, адной літаратурнай мовай, агульнасцю рыс культуры і псіхалогіі, у тым ліку нацыянальнай самасвядомасці. Нацыянальная самасвядомасць – сукупнасць ідэй, уяуленняу, перакананняу, вераванняу, у якіх народ асэнсоувае сябе як нацыянальную супольнасць і гістарычныя карані свайго паходжання. Чалавецтва зведала наступныя этнічныя супольнасці: племя(першабытнае грамадства), народнасць(феадалізм) і нацыя(капіталіст. грамадства), для гэтых супольнасцей характэрны наступныя прыметы: агульнасць тэр-рыі, адносная супольнасць мовы, агульнасць эканамічнага жыцця, агульнасць культуры, этнічная самасвядомасць(гал. прымета для фарміравання нацыі). Асноўная тэр-рыя пражывання беларусаў знаходзілася ў межах бел. губерняў:Віленскай, Віцебскай, Гродзенскай, Магілёўскай і Мінскай. Колькасць нас-ва па перапісу 1897 г. у межах сучаснай тэр-рыі Беларусі складала 6,5 млн чал., з якіх 5,4 млн былі беларусы(болей 73 %), 1,2 млн – яўрэі, 493 тыс. рускіх, 377 тыс. украінцаў, 424 тыс. палякаў, 617 тыс. літоўцаў, латышэй і інш. нацыянальнасцей. Агульнасць эканамічнага і паліт. жыцця характарызавалася паскарэннем у парыформенны пер-яд тэмпаў эканам. развіцця, пашырэннем капітал. прадпрымальніцтва ў прамысловасці, пераарыентацыяй памешчыцкіх гаспадарак на рынак, развіццём гандлю і шляхоў зносін. Усё гэта садзейнічала стварэнню на тэр-рыі Беларусі адзінага эканамічнага рэгіёна і станаўленню бел. нацыі.