1 Кенелі вирусты

энцефалит.Жіктелуі.Этиологиясы.Эпидемиологиясы.Клиникасы,диагностикасы,емі.

Жіктелуі:

-көктем-жаз

-тайгалық

-қиыр шығыстық

Этиологиясы және эпидемиологиясы:

Кене энцефалитінің қоздырғышы-нейротроптық вирус.Табиғи- ошақтық аурулар тобына жатады.Негізгі көзі мен таратушылары-иксодтық тұқымдас кенелер.Кенеде вирус 12 айға дейін сақталады.Flavivirus туысына,тогавирус тұқымдасына кіреді.Вирустың табиғи сақталуы оның кемірушілерден,құстардан,үй жануарларының қанын сору арқылы қоректенетін кенелерден және керісінше таралуына байланысты.

-алиментарлық жолмен(шикі сүт,іріген сүт,сүзбе,май)

-трансвариалдық жолмен таралуы

Клиникасы:

Инкубациялық кезең орта есеппен 7-12 күн.Продромалдық кезең 1-2 күнге созылады.

Нерв жүйесінің зақымдану сипатына байланысты:

I.Салдандырмайтын

II.Салданатын

I.Салдандырмайтын түрлер:

1.Менингеалдық түрі бас ауыру,құсу,жалпы сезімділіктің күшеюі(гиперестезия),шүйде бұлшық еттерінің құрысуы,Керниг пен Брудзинский симптомдарының айқын болуы.Ликвор қысымы жоғары.Сұйық әдетте түссіз және мөлдір.Цитоз 30-50,кейде 100-ге дейін көбейген.10-15 күн өте сауыға бастайды.

2.Қызбалық түрі кене шаққаннан кейін бас ауыру,лоқсу,құсумен қабаттас дене қызуының күрт жоғарылауымен басталады.Нерв жүйесі зақымдануының ошақтық симптомдары мен менингеальдық құбылыстар болмайды.7-10 күн ішінде сауыға бастайды.

3.Көмескі түрінде бас ауырмайды,ликвордың құрамы өзгермейді,ол өте жеңіл қызбамен өтеді.

II.Салданатын түрлер:

1.Энцефалиттік түр.Мұнда менингеалдық симптомдармен қатар гемипарездер н/е гемиплегиялар п.б.Аурудың шұғыл кезеңінде бұлшықеттер тонусы мен сіңірлік рефлекстер төмендеуі мүмкін,ал оның соңғы кезеңінде олар жоғарылайды,аяқ ұшында патологиялық реф-р білінеді.Аурудың алғашқы кезеңінде жалпы н/е Джексон эпилепсияларың талмалары байқалады.Шұғыл кезеңнен кейін 3-6 айөткенде Кожевников эпилепсиясының ұстамалары п.б.

2.Полиомиелиттік түрі көбіне қолда болатын солғын салдар н/е парездер арқылы білінеді.Сырқаттың қолы мен иық,мойын бұлш.ет-рі семіп қалады,мойыны салбырап қалады,жауырыны құс қанаты тәрізді болады.Сіңір реф-рі төмендеген.

3.Булбарлық түр.Бұл түрде булбарлықсалданудың белгілері(тілдің семуі,жұтудың бұзылуы,жұмсақ таңдайдың салбырауы,жұтыну рефлексінің білінбеуі,жүрек қызметінің бұзылуы) п.б.

4.Полирадикулоневриттік түр шеткі нервтер мен нерв түбіршіктерінің зақымдануымен сипатталады.Нерв бағаналары бойында ауырсыну мен парестезиялар п.б.Нервтердің созылып,керілу симптомдары анықталады.Аяқ пен қолдың шеткі(дистальді) бөліктерінде сезімталдық бұзылыстары байқалады.

Екі толқынды ағыммен өтетін кене энцефалиті.Алғашқы қызба толқыны 12-15 күнге созылады.Бас ауыру,лоқсу,құсу,гиперестезия,бұлш.ет-ң ауыруы болады және гипергидроз,беттің қызаруы,Лейкопения,ликвор қысымы орташа деңгейде жоғарылайды.Ликвор құрамы өзгермейді,онда калий мөлшері азаюы мүмкін.

Дене қызуы басылысымен(қызбасыз кезең) сырқаттар оңала бастайды.Оларда жалпы әлсіздік,тез шаршағыштық,ашуланшақтық мазасыздандырады.Қызбасыз кезең соңынан ілесе біріншіге қарағанда әлдеқайда ауыр өтетін екінші толқын басталады.Дене қызуы ұзаққа 16-20 күнге созылады.Қанда солға ауытқыған лейкоцитоз,ЭТЖ орта дәрежеде үдейді.Ликворда –лимфоцитарлық цитоз 1мм кубта 200-500-ге дейін клеткалар болады,ликвор қысымы жоғарылайды,белок пен қант орта дәрежеде көбейеді.

Диагностика:

-РСК,РПГА,РН жұп сары сумен бірге өткізеді,сол кезде антидененің титрі 4 есе н/е одан да жоғары.Кене энцефалитінің антиденесі кеш п.б.Сондықтан қайтадан тексеру үшін қанды аурудың басталуынан 3-4 апта,кейде 2-3 айдан кейін алады.

-ИФА

Емі

-төсек режимі

-3 күн қатарынан 6,0 мл-ден кене энцефалитіне қарсы гамма-глобулин н/е 2 күн қатарынан 1,5 мл-ден қызылшаға қарсы гамма-глобулин;

-тәулігіне 6 рет 4 күн бойы 30,0 мг-нан рибонуклеаза б/етке

-Экзогендік интерферон(вирусты клеткаға жібермейтін ақ зат)

-антибиотиктер,уротропин,десенсибилизациялайтын препараттар

-қозулар және эпилепсиялық талмалар кезінде аминазин,димедрол,фенобарбитал,бензонал

2 жабысқақ қалып синдромы -еріктен тыс пайда болатын, науқас ойын жаулап алатын, науқас үшін бөтен, дертті жағдай ретінде қабылданатын ойлар мен күйзелістер.науқас оларды өз ерік күшімен жеңе алмайды. Жабысқақ ойлар: елестетулер, естеліктер, күдіктенулер, қорқыныштар, әуестіктер, қимыл және әрекеттер болады. Жабысқақ күдікенулер( науқас өзіне және басқаларға күдікпен қарайды. Мысалы: кранның аузын жаптымба, адресті дұрыс жаздым ба деген сияқты.). жабысқақ елестетулер( науқастар істейтін әрекетін бірінші елестетіп алады. Мысалы: көпшіліктің алдында сөйлер алдында.). . жабысқақ қорқыныштар (фобии) жиі кездеседі. Бұл жүрек ауруларынан қорқу (кардиофобия), сифилизбен аурып қалудан қорқу (сифилофобия), заболеть раком (канцерофобия), инфарктом (инфарктофобия), жоғары мен төменнен қорқу, ашық кеңістіктен қорқу, кең алаңдардан қорқу (агорофобия), жабық бөлмелерден (клаустрофобия),өлімнен, өзіне деген зейіннен қорку (танатофобия). Жабысқақ әрекеттер ( көзіне түскен заттарды еш қажетінсіз санау, мысалы: терезелер, жүріп жатқан машиналар, өткен адамдарды.). жабысқақ елестетулер: науқастық есінен кетпейтін өлеңдер, мелодиялар, жеке фразалар. Навязчивые воспоминания (больной, помимо его желания, вспоминает увиденные им предметы или детали какого-либо неприятного события). Лечение СНС: рациональная психотерапия, внушение в гипнозе. Назначают большие дозы сибазона (диазепам). Рекомендуется курсовое лечение большими дозами нейролептических средств: френолона, трифтазина.

3 Алкогольды делирий-белая горячка- жиі еріксіз ұстанудан, бас жазу синдромы фонында дамиды. Аурудың басталуына жиі ағзаны әлсірететін факторлар ықпал етеді—пневмония, грипп, гепатит, истощение,психожарақаттаушы немесе зиянды физикалық факторлар. Олар психоздың көрінісін ауырлатады, өлімге алып келуі де мүмкін.

Алкогольды делирияның клиникалық көрінісі әсер еткен факторға байланысты түрлі болады,бірақ барлығында кездесетін симптомдар: ұйқы бұзылысы, уақытқа, орынға дезориентирленген, иллюзиялар, галлюцинациялар, сандырақ, қозу, соматоневрологиялық бұзылыс. Ұйқы—беткей, қорқынышты түстерден науқастар қорқынышпен оянады. Ұйықтар алдында гипногагиялық галлюцинациялар(в состояние между сном и бодрствованием) болуы мүмкін. Көзді жұмса қорқынышты көріністер көреді, ашса иллюзиялар пайда болады. Иллюзиялар көбеюі мүмкін,мысалы стенадан толық көріністер көреді жиі фантастикалы мағыналы.

Иллюзияларға галлюцинациялар қосылады, көру галлюцинациясы. Науқас майда жәндіктерді көреді—қабырғамен, төсекпен өзіне бағытталып жүріп келе жатқан қоңыз,өрмекші, масаларды көріп оларды қуады, өлтіреді, олармен күреседі. Кейін галлюцинациялар түрлене түседі.

Тактильді галлюцинациялар-“бөгде заттық ауызжұтқыншақ галлюцинациясы”. Олар ауыз,аңқа, жұтқыншақтағы алдамшы қабылдаудың әсерінен болады—шырыштың мацерациясы.науқастар аузында ине бар деп жіпті тартады,мақта, жануарлардың түрлі бөліктері, т.б бар деп ойлап соған байланысты әрекеттер жасайды.

Эротикалық сипаттағы галлюцинациялар да болуы мүмкін,есту алдауымен бірге жүреді. Дауыстар көру галлюцинациясын комментирлейді: науқасты импотент деп, сексуалды көріністі имитациялайды-ғашықтық диалог,сүю,жиі өзге еркекпен. Осы галлюцинация негізінле қызғаныш сандырағы дамиды. Жүйеленген сандырақтан айырмашылығы толық галлюцинацияға тәуелді. Жиі сандырақтық идея аңду, қарым қатынас, әсер ету сипатта болады. Науқастардың ойынша, оны аңдып, өлтіргісі келіп жүр. Ауыру жағдайынан шыққан соң тұрақты астения фонында резидуальды сандырақ қалуы мүмкін. Ес—қалыпты оқиғаларды есте сақтау бұзылған, ал алдамшы қабылдау есінде толық қалады.

Белая горячканың клиникалық көрінісінде делириозды және онейройдты варианттардың бірдей кездесетіндігі дәлелденген.

№8 билет.