экономика

?

Популяцияның сандылық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады:

- биоорталық биіктігімен

- дарақтардың бөліну түрлерімен

- ішкі абиотикалық және биотикалық факторлармен

- популяцияның құрылымымен

- популяцияның таралу көлемімен

?

Қолайсыз эколгиялық фактордың ұзақ әсер етуінен түзілетін бейімделу, аталады:

- топтық бейімделу

- жалпы бейімделу

- жеке бейімделу

- жанұялық бейімделу

- аралас бейімделу

?

Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:

- демографиялық фатализм

- демографиялық биологизм

- демографиялық утопизм

- демографиялық аларизм

- барлығы дұрыс

?

Тропикалық адаптивтік типтерге қандай морфологиялық белгілер тән?

сүйек кемігінің мөлшерінің жоғары болуы

Аяқтарының ұзаруымен салыстырғанда дене салмағының азаюы

Денесінің тығыз болуы

Қандағы эритроциттердің төмен болуы

кеуде клеткасының цилиндр тәрізді болуы

?

Ұрпақтар бойы белгілі территорияда ұзақ өмір сүретін және бір-бірімен еркін будандасатын бір түрдің даралар жиынтығы қалай аталады:

- қауымдастық

- популяция

- түр

- дара

- биоценоз

?

Тірі ағзалар мен оны қоршаған абиотикалық ортаның бір-бірімен функционалды байланысқан тұрақты, өзін-өзі реттейтін, кеңістіктік шектелінген табиғи жүйе:

-биоценоз

-ароморфоз

-биологиялық регресс

-биогеоценоз

-қауымдастық

?

Қоршаған ортадағы тірі және өлі табиғат арасындағы қатынасты сипаттайтын жағдай ретінде биотикалық фактор дегеніміз не?

A. - өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын ағзаға әсер ететін топырақтың және тау-кенінің химиялық, физикалық және механикалық қасиеттерінің жиынтығы

B. - бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы

C. - жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес ортаның факторларының жиынтығы

D. - адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар

E. - уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар

?

Біртекті жасушалардан тіндер құралған деңгей, аталады:

- молекулалық

- жасушалық

- тіндік

- мүшелік

- ағзалық

?

Атмосфера ластануының қайсысы табиғи болып есептелінеді:

A. - табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы

B. - синтезделген заттармен ластану

C. - орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану

D. - табиғи процестермен туатын ластану

E. - ұқсас климато – географиялық аймақтардағы орта деңгейден аспайтын ластану

?

Организмнің структуралық ерекшеліктеріне негізделеген орта факторларына бейімделу қалай аталады.

- физиологиялық

- пассивті

- морфологиялық

- белсенді

- функционалдық

?

Жоғарғы тауларда оттегінің жетіспеуіне бейімделмеген адамдарда қандай ауру пайда болады:

- кессон ауруы

- тау ауруы

- қан ауруы

- тірек қимыл аппаратының бұзылуы

- газды эмболия

?

Топырақтың өзіндік тазалану процесі дегеніміз:

-бір сағатта топырақта өлетін микроорганизмдердің жалпы саныо

-топыраққа биологиялық ластағыштардың енуі қабілеттілігі

-топырақтың өз қабаттарынан ауа өткізу қабілеттілігі

-топырақтың органикалық заттарды органикалық емес заттарға дейін ыдырату қасиеті

-топырақта органикалық заттардың ыдырау өнімдерінің бар болуы

?

Популяцияның сандылық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады:

- туу және өлім қатынасымен

- биоорталық биіктігімен

- дарақтардың бөліну түрімен

- популяцияның құрылымымен

- барлығы дұрыс

?

Көрсетілгендердің қайсысы өнім пирамидасының ережесі болып табылады:

- өсімдіктің жиынтық салмағы барлық өсімдік қоректілердің массасынан асады, ал оның барлық бимассасы жыртқыштардың биомассасынан жоғары

- әрбір келесі трофикалық деңгейде уақыт бірлігінде түзілген биомасса саны соңғыға қарағанда алдынғысында көп

- продуценттерден консументтерге өтетін звенодағы дарақтар саны үнемі азаяды

- популяцияның немесе оның экотипінің өмір сүруінің басты жағдайы оның орта факторына шыдамдылығында

- тұрақты қауымдастықты барлық өнім трофикалық торға шығындалады

?

Атмосфераның улы заттармен ластануы жаҺандық экологиялық қолайсыз жағдайлардың дамуына себеп болды. Ластану дегеніміз не?

- обьектіден жіберілетін немесе қоршаған орта объектілеріне зиянды заттар келіп түсетін объектілер

- ол жерде, ол уақытта, ол мөлшерде болуға тиіссіз, табиғатқа тән емес, оны тепе – теңдік жағдайынан шығарып, бақыланатын нормадан ауытқитын барлық заттар

- ол жерде емес және белгілі мөлшердегі барлық заттар

- адам көзқарасы бойынша ол жерде бақыланбаған территориядағы керек емес заттардың белгілі мөлшерде таралуы

- табиғи апаттық процестер нәтижесінде пайда болған ластану

?

Бізді қоршаған органикалық әлем-әрбір тірі зат ортасының құрамдық бөлшегі.

Тірі ағзаларды қоршаған және онымен тығыз қатынаста болатын табиғи ортаның бір бөлігі қалай аталады?

- экожүйе

- биосфера

- биоценоз

- биотоп

- тіршілік ортасы

?

Биологиялық жүйе биологиялық белсенді ірі молекулалардың қызмет етуі түрінде көрінетін ең төменгі деңгей, аталады:

- молекулалық

- клеткалық

- тіндік

- мүшелік

- ағзалық

?

Қолайсыз эколгиялық фактордың ұзақ әсер етуінен түзілетін бейімделу, аталады:

- топтық бейімделу

- жалпы бейімделу

- жеке бейімделу

- жанұялық бейімделу

-барлығы дұрыс

?

Бейімделу түрі бұл:

- бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы

- тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы

- Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

- Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы

- өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

?

Сыртқы әсерлерге функциональды жауаптың арнайы түрлеріне негізделген орта факторларына бейімделу қалай аталады:

-пассивті

-активті

-морфологиялық

-физиологиялық

-функционалдық

?

Арктикалық түрлер белгілерінің түзілуіне неғүрлым көп әсер етті

- ыстық климат

- рационда көмірсулардың басым болуы

- жануарлар белогының жетіспеушілігі

- салқын климат

- жоғары ылғалдылық

?

Фотосинтездің берілген жылдамдығында белгілң уақыт бірлігінде өсімдіктермен түзілген органикалық заттардың жалпы массасы, аталады:

-таза біріншілік өнім

-екіншілік өнім

-жаппай біріншілік өнім

-үшіншілік өнім

-төртіншілік өнім

?

Әр аймақтың геоклиматтық жағдайларына бейімделу нәтижесінде пайда болған типтер:

-адаптивті

-жеке

-топтық

-нәсілдік

-ұлттық

?

Топырақтың механикалық құрамының негізінде не жатыр?

-қуыстылығы

-ылғалдылығы

-су өткізгіштігі

-капиллярлығы

-құрылымы

?

Ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда болатын энергияны алатын (бактериялар және саңырауқұлақтар) гетеротрофты ағзалар:

- редуценттермен

- продуценттермен

- автотрофтармен

- консументтермен

- стенобионттармен

?

Бір елдің аймағынан екінші елдің аймағына өтетін ластанулар аталынады:

-трансгендік

-мутагендік

-шекаралық

- трансшекаралық

-континентальдық

?

Жеке және топтың қоғамдағы басым құндылықтарға бейімделуі аталынады:

әлеуметтік адаптация

биоәлеуметтік адаптация

топтық адаптация

жеке адаптация

этникалық адаптация

?

Тікелей және жанама мақсатта қазір, бұрын және болашақта қолданылатын барлық табиғи объектілер және құбылыстар жиынтығы қалай аталады?

-табиғи ресурстар

-әлеуметтік ресурстар

-шикізаттықсырьевыми ресурстар

-азық-түлік ресурстары

-биологиялық ресурстар

?

Экологиялық толеранттылық немен көрсетіледі:

A. ағзаның қалыпты өмір сүруінің сақталу ортасының өзгеру диапазонымен

ағзаның өмір сүруі үшін оптималды әсер ететін фактордың деңгейімен

B. ағзаның өмір сүруі үшін минималды әсер ететін фактордың деңгейімен

C. ағзаның өмір сүруі үшін максималды әсер ететін фактордың деңгейімен

D. ағзаның қалыпты өмір сүруінің мүмкін емес ортасының өзгеру диапазонымен

E. екі түр де пайда табады

?

Биік таулы аймақтарда оттегінің жетіспеушілігіне бейімделмегендерде адамдарда дамуы мүмкін ауру:

-кессондық ауру

-таулық ауру

-қимыл-тірек бұзылыстары

-газдық эмболия

-қан аурулары

?

Ю.Либихтің минимум заңын анықтаңыз:

A. - ағза үшін тұрақты жағдайдан едәуір көп ауытқитын фактордың маңызы жоғары; сол мезетте оған даралардың өмір сүре алу қабілеттілігі тәуелді; минимумдағы затпен өсу басқарады

B. - әрбір экологиялық фактор тірі ағзаға белгілі оң әсер ету шегі болады

C. - орта бірлігі мен онда өмір сүретін тірі ағзалардың жиынтығында болатын энергия ағымы базасында үнемі зат және ақпарат алмасу нәтижесінде дамитын тіршілік

D. - экологиялық қажеттілігі ұқсас болған жағдайда екі түр бір мекенде өмір сүре алмайды

E.- тірі тек қана тіріден пайда болады, тірі және өлі зат арасында үнемі өзара қатынас болса да өтпейтін шектеу болады

?

Табиғатқа белсенді түрде әсер ететін және табиғи экожүйені өзгертетін басым экологиялық фактор:

-жануарлар

-өсімдіктер

-адам

-табиғи құбылыстар

-микроорганизмдер

?

Тропикалық түрлер белгілерінің түзілуіне неғұрлым көп әсер етті.

-салқын климат

-ауада оттегінің аз мөлшері

-рационда көмірсулардың басым болуы

-рационда жануар белоктарының басым болуы

-қандай холестериннің мөлшерінің көп болуы

?

Орта жағдайына бейімделу сипатына ие негізгі нәсілдік – диагностикалық белгілер:

-қатрынас тілі

-шыдамдылық

-терінің түсі

-физикалық реакциялар

-тамақтану түрі

?

Әрбір аймақтың әртүрлі геоклиматтық жағдайына бейімделу барысында қалыптасты:

-бейімделу түрлері

-жеке түрлер

-топтық түрлер

-нәсілдік түрлер

-ұлттық түрлер

?

Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:

- демографиялық фатализм

- демографиялық биологизм

- демографиялық утопизм

- демографиялық аларизм

- демографиялық детерминизм

?

Жер бетіндегі тірі организмдердің дамуының жоғары сатысы:

-жануарлар

-өсімдіктер

-адам

-қарапайымдар

-құстар

?

Бейімделу қандай негізгі факторлардың әсерінен дамиды

-биологиялық

-физикалық

-механикалық

-химиялық

-псимхикалық

?

Қоғамда күшіндегі норма мен құндылықтарға сай өмір сүруге жеке және топтық біріктіру:

-әлеуметтік бейімделу

-биологиялық бейімделу

-топтың бейімделуі

-биологиялық әлеуметтің бейімделуі

-жеке бейімделу

?

Биологиялық әлеуметтік түр ретінде адам өмірінің басқа түрлерімен ұқсастығы

-ұрпақ қалдыру мүмкіндігі

-еңбек құралдарын өндіру

-творчествалық белсенділігінің болуы

-сөйлеу қабілетінің болуы

-сана сезімнің болуы

?

Келешекте, бұрын және қазіргі кезде тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы, аталады:

- табиғи ресурстар

- әлеуметтік ресурстар

- шикізат ресурстары

- азық - түліктік ресурстар

- биологиялық ресурстар

?

Тропикалық адаптивтік типтерге қандай морфологиялық белгілер тән?

-сүйек кемігінің мөлшерінің жоғары болуы

-Аяқтарының ұзаруымен салыстырғанда дене салмағының азаюы

-Денесінің тығыз болуы

-Қандағы эритроциттердің төмен болуы

-кеуде клеткасының цилиндр тәрізді болуы

?

Тропикалық адаптивтік типтерге тән белгілер қандай доминантты экологиялық факторлардың әсерінен түзілген:

-төмен температура

-рационда жануарлар ақуыздары жоғары

-көмірсулардың жетіспеушілігі

-әртүрлі эпидемиялық ауруларға жоғары сырқаттанушылық

-төмен ылғалдылық

?

Биік тау тұрғындарының бейімделу типін анықтайтын ортаның негізгі факторлары:

-оттегі мөлшерінің жоғары болуы

-гипоксия және төмен температура

-жоғары температура және ылғалдылық

-ақуыздық тағам

-гиподинамия

?

Жануарлармен салыстырғанда адамның ерекше қасиеті:

-ұрпақ қалдыру қабілеті

-ойлау қабылеті

-қимылдау қабілеті

-тамақтану қабілеті

-басқа түрлермен конкуренцияға түсу қабілеті

?

Биологиялық ұйымдастыру деңгейі ағзалықтан басталатын биотикалық жүйедегі компоненттердің өзара қатынасын зерттейтін ғылым:

-қолданбалы экология

-жалпы экология

-әлеуметтік экология

-адам экологиясы

-геоэкология

?

Жалпы экология қандай қарым – қатынасты оқытады?

-тірі ағзалар арасындағы

-қоршаған орта және адам арасындағы

-қоршаған орта факторлары арасындағы

-тірі ағзалар және олардың тіршілік ортасы арасындағы

-адам және тірі ағазалар арасындағы

?

Атмосфералық ауаның фонды ластануын қалай түсінесіз?

- берілген территориядағы салынып жатқан өндірістік ұйымның іске асуына дейінгі ластану деңгейі

- белгілі уақыт бөлігіндегі берілген территориядағы нақты ластану деңгейі

- жаңа өндірістік объектіні салуға жоспарлаған белгілі ауданның жинақталған көздерімен ластануы

- өндірістік ұйымның эксплуатация жылдарында жинақталған мөлщерінен асатын ластану деңгейі

-жылдар динамикасында бақылағанда атмосфералық ауаның ластануының орташа жылдық ластану деңгейі

?

Паразитизм немен сипатталады?

-ағзалардың бірі қожайынды тағам және тіршілік ортасы ретінде пайдаланады

-бір-біріне қолайсыз әсер ететін түрлердің өзара әсер етуі

-бір түр екінші түрдің үйінде тіршілік етеді

-өзара әсер ететін түрлер бірдей пайда табады

-бір-біріне қолайсыз әсер ететін түрлердің өзара қатынасы

?

Табиғи ресурстар – бұл:

- өндірісте қолданылатын шынайы табиғи ресурстар

- техника мен ғылымның даму барысында келешекте табиғи ресурстарды қолдану

- физикалық

- әлеуметтік

- интеллектуалдық

?

Популяцияның репродуктивті әсері қандай факторға байланысты:

- репродуктивті потенциалға

- әртүрлі жастардың сандық қатынасына

- әртүрлі жыныстардың сандық қатынасына

- популяцияның туу және өлім қатынасына

- биотикалық потенциалға

?

Тропосфера – бұл:

- атмосфераның жоғарғы қабаты

- атмосфераның төменгі қабаты

- атмосфераның ортаңғы қабаты

- гидросфера мен атмосфераның арасындағы ортаңғы қабаты

- озонды қабат

?

Атмосфералық ауаның фонды ластануын қалай түсінесіз?

- берілген территориядағы салынып жатқан өндірістік ұйымның іске асуына дейінгі ластану деңгейі

- белгілі уақыт бөлігіндегі берілген территориядағы нақты ластану деңгейі

- жаңа өндірістік объектіні салуға жоспарлаған белгілі ауданның жинақталған көздерімен ластануы

- өндірістік ұйымның эксплуатация жылдарында жинақталған мөлщерінен асатын ластану деңгейі

-жылдар динамикасында бақылағанда атмосфералық ауаның ластануының орташа жылдық ластану деңгейі

?

Биосфераның қандай сфера асты түрлері бар:

- аэробиосфера

- ноосфера

- фотосфера

- афотосфера

- аквабиосфера

?

Атмосфераға шығарылатын қатты зиянды заттарға жатады:

A. - азот тотығы

B. - қышқылдар

C. - сілтілер

D. - бейорганикалық шаң

E. - көмірсутектер

?

Органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар қалай аталады:

- продуценттер

- консументтер

- атотроф

- стенобионттар

- эврибионттар

?

Атмосфераға шығарылатын қатты зиянды заттарға жатады:

-қышқылдар

-сілтілер

-көмірсутектер

-тұзды ерітінділер

- смола тәрізді заттар

?

Бір ауданнан екінші ауданға ластардың тасымалдануы, аталады:

-трансгенді

-мутагенді

-шекаралы

-трансаралық

-аэрозолды

?

Стратосфера – бұл:

-тропосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат

-гидросфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат

-литосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат

-литосферадан төмен орналасқан атмосфералық қабат

-гидросфералық қабат

?

Арктикалық бейімделу типіне тән морфологиялық белгілер тән:

- қандағы эритроцит санының көбеюі

- интенсивті тердің бөлінуі

- қанның құрамындағы холестериннің төмен болуы

- негізгі алмасудың төмен болуы

- дененің салмағы

?

Белгілі тілде сөйлейтін салыстырмалы бірдей ауданда тұратын адамдар қауымдастығы, аталады:

- ұлтымен

- алауымен

- жалпы

- популяциясымен

- өсуімен

?

Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:

- демографиялық фатализм

- демографиялық биологизм

- демографиялық утопизм

- демографиялық аларизм

- демографиялық детерминизм

?

Төменде көрсетілгендердің концепцияның қайсысы барлық демографиялық проблемалар өздері жоғалып кетеді, ал адам - өзінің санымен өзіндік реттелу жүйесі болады:

- демографиялық утопизм

- демографиялық фатализм

- демографиялық детерминизм

- демографиялық финализм

- демографиялық алармизм

?

Қоршаған ортаны антропогендік ластау деген не?

-табиғи процестер нәтижесінде ластану

-өнеркәсіп кәсіпорындарындағы және жылу энергетика объектілеріндегі апаттар нәтижесіндегі ластанулар

-бірінші кезекте адам организміне әсер ететін ластанулар

-аданың іс-әрекеті нәтижесінде туындаған ластанулар

-бірінші кезекте адамның бақылауына алынуы тиіс ластанулар

?

Түрлік құрамы бойынша әртүрлі ағзаларды біріктіретін тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі, аталады:

- молекулалық

- тіндік

- ағзалық

- биоценоздық

- биосфералық

?

Салыстырмалы түрде қысқа уақыт арасында жүретін бейімделу, аталады:

- топтық бейімделу

- жалпы бейімделу

- жеке бейімделу

- жанұялық бейімделу

-барлығы дұрыс

?

Қоршаған ортаның қауіпті абиотикалық факторына жатады:

-дәрілік өсімдіктер

-улы өсімдіктер

-вулкандардың атқылауы

-тағамдық ресурстар

-аурудың табиғи ошағы

?

Атмосфера ластануының қайсысы табиғи болып есептелінеді?

-табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы

-синтезделген заттармен ластану

-орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану

-табиғи процестермен туатын ластану

-ұқсас климато – географиялық аймақтардағы орта деңгейден аспайтын ластану

?

Бірінші трофикалық деңгейге жатады?

-өсімдік қоректі консумент

-ет қоректі консумент

- етті қолданатын консумент

- продуценттер

- барлығымен қоректенетін консументтер

?

Тропосфера – бұл:

-атмосфераның жоғарғы қабаты

-атмосфераның төменгі қабаты

-атмосфераның ортаңғы қабаты

-гидросфера мен атмосфераның арасындағы ортаңғы қабаты

-озонды қабат

?

Атмосфераның қай қабатын «шашырау аймағы» деп аталады?

-тропосфераны

-стратосфераны

-мезосфераны

-ионосфераны

-экзосфераны

?

Алыс радиобайланысты атмосфераның қандай қабаты қамтамасыз етеді:

-тропосфера

-стратосфера

-мезосфера

- ионосфера

-экзосфера

?

Стратопаузаның үстінде атмосфераның қай қабаты орналасқан

-тропосфера

-стратосфера

-мезосфера

-ионосфера

-экзосфера

?

Автотрофтар – бұл:

- өзінің өмір сүруі үшін қажетті химиялық элементтерді қоршаған өлі материядан алатын

және басқа тірі ағзаларды пайдаланбайтын ағзалар

- өзіне тағам ретінде басқа ағзалармен түзілген органикалық заттарды пайдаланатын

ағзалар

-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл

өсімдіктер)

- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің дарақтары

- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының жиынтығы

?

Популяцияның қоршаған ортамен ара – қатынасын, оның құрылымын және сандылық динамикасын экологияның қай бөлімі қарастырады:

- демэкология

- синэкология

- аутэкология

- медициналық экология

- санитарлық экология

?

Қоршаған ортаның абиотикалық қауіпне жатады:

-фауна

-жауын-шашындар

-ауа микрофлорасы

-аурудың табиғи көздері

-ауаның физикалық ластанулары

?

Биологиялық қауіпке жатады:

-оргникалық қалдықтар

-жылулық ластанулар

-конфенсия

-экологиялық зияндылықтар биоиндексациясы

-стротография

?

Абиотикалық факторлар – бұл:

- өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын

ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық

және механикалық қасиеттерінің жиынтығы

- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі

өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы

- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес

ортаның факторларының жиынтығы

- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар

- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар

?

Биік тау тұрғындарының бейімделу типін анықтайтын ортаның негізгі факторлары:

-оттегі мөлшерінің жоғары болуы

-гипоксия және төмен температура

-жоғары температура және ылғалдылық

-ақуыздық тағам

-гиподинамия

?

Қоршаған орта жағдайында жануарлардың бейімделуі адамдардың бейімделуінен айырмашылығы неге байланысты:

- өзінің пайда болу жағдайы үшін табиғаттың болу ерекшеліктері

- бейімделудің биологиялық механизмінің ерекшеліктері- қоршаған ортаның адаммен өзара қатынасы

- адам ағзасына қоршаған орта факторларының әсер ету ерекшеліктері

қоректену түрі мен тамақ түрінің ерекшеліктеріне

-барлығы дұрыс

?

Биотикалық факторлар – бұл:

- өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын

ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық

және механикалық қасиеттерінің жиынтығы

- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі

өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы

- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес

ортаның факторларының жиынтығы

- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар

- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар

?

Ауаның ылғалдылығы өмірдің субстраты болып табылатын, қай сфера асты қабатта аэробионттар тіршілік етеді:

- аэробиосфера

- гидросфера

- геобиосфера

- аквабиосфера

- маринобиосфера

?

Қолайсыз экологиялық факторлардың ұзақ уақыт әсер етуінен болатын бейімделу аталады

-жеке бейімделу

-топты

-жалпы

-жанұялық

-физиологиялық адаптация

?

Биоценоз – бұл:

- органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін

гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар

- ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда

болатын энергияны пайдаланатын (бактериялар және саңырауқұлақтар)

гетеротрофты ағзалар

-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты

ағзалар (жасыл өсімдіктер)

- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің

дарақтары

-микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының

жиынтығы

?

Популяцияның сандық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады?

- туу және өлім қатынасымен

-биоорталық биіктігімен

-дарақтардың бөліну түрімен

-популяцияның құрылымымен

-популяцияның таралуымен

?

Қауымдастық ұйымдасуының заңдылығын, оның құрылымы мен қызмет етуін, экологиялық жүйелердің өзіндік реттелуімен даму механизмін экологияның қай бөлімі қарастырады:

- демэкология

- синэкология

- аутэкология

- медициналық экология

- санитарлық экология

?

Биік тау тұрғындарының бейімделу типін анықтайтын ортаның негізгі факторлары:

-оттегі мөлшерінің жоғары болуы

-гипоксия және төмен температура

-жоғары температура және ылғалдылық

-ақуыздық тағам

-гиподинамия

?

Келешекте, бұрын және қазіргі кезде тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы, аталады:

- табиғи ресурстар

- әлеуметтік ресурстар

- шикізат ресурстары

- азық - түліктік ресурстар

- биологиялық ресурстар

?

Географиялық аймақтар, олардың топырақтарда табиғи және техногендік себептердің әсерінен микроклиматтардың жоғары немесе төмен болуы аталады

-жасыл желек аймағы

-ауыл шаруашылық аймағы

-генототипті аймақ

-биогеохимиялық аймақ

-рекреациялық аймақ

?

Тропосфераның үстінде не орналасқан?

- мезосфера

- ионосфера

- магнитосфера

- стратосфера

- литосфера

?

Тропопауза-атмосфераның қабаты немен ерекшелінеді.

-биіктеген сайын температура жоғарлайды

-биіктеген сайын температура төмендейді

-тік температуралық градиенттің болмауы

-озон қабатының болуымен

-жоғарғы ылғалдылықпен

?

Бейімделу түрі бұл:

бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы

тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы

Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы

өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

?

Аталғандардың қайсысы қоршаған ортаны қорғаудың халықаралық объектісі болып табылады:

- Атмосфералық ауа

-Топырақ

-флора мен фауна

-Су қоймалары

-Жер қойнауы

?

Организмнің структуралық ерекшеліктеріне негізделеген орта факторларына бейімделу қалай аталады.

-физиологиялық

-пассивті

-морфологиялық

-Белсенді

-функционалдық

?

Ағзаға әсер ететін органикалық емес жағдайлар кешенінің факторы аталады:

- абиотикалық

- биотикалық

- антропогендік

- физикалық

- эдафиялық

?

Келешекте, бұрын және қазіргі кезде тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы, аталады:

- табиғи ресурстар

- әлеуметтік ресурстар

- шикізат ресурстары

- азық - түліктік ресурстар

- биологиялық ресурстар

?

Паразитизм сипатталады:

- тіршілік ортасы және тағамның сапасы ретінде бір ағзаның иесінде қолдану

- бір – біріне қолайсыз әсер ететін түрлердің өзара әсет етуі

- бір түр екінші түрдің үйінде тіршілік етеді

- өзара әсер ететін түрлер бірдей пайда табады

- бір – бірене қолайсыз әсер ететін түрлердің өзарар қатынасы

?

Биотикалық факторларға жатады:

- түр аралық өзара әсерлесу

- температура

- ылғалдылық

- химиялық ластану

- электромагниттік сәулелену

?

Ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда болатын энергияны алатын (бактериялар және саңырауқұлақтар) гетеротрофты ағзалар: