экономика

- редуценттермен

- продуценттермен

- автотрофтармен

- консументтермен

- стенобионттармен

?

Продуценттер – бұл:

- органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін

гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар

- ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда

болатын энергияны пайдаланатын (бактериялар және саңырауқұлақтар)

гетеротрофты ағзалар

- қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты

ағзалар (жасыл өсімдіктер)

- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің

дарақтары

- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының

жиынтығы

?

Литосфераның негізгі қызметі

-экологиялық, географиялық, ресурсты.

- геохимиялық, геодинамиклық, ресурсты

-техногенді, геохимиялық, ресурсты

-экологиялық, биохимиялық, ресурсты

-биологиялық, геохимиялық, радиологиялық

?

Географиялық аймақтар, олардың топырақтарда табиғи және техногендік себептердің әсерінен микроклиматтардың жоғары немесе төмен болуы аталады

жасыл желек аймағы

ауыл шаруашылық аймағы

генототипті аймақ

биогеохимиялық аймақ

рекреациялық аймақ

?

Микроорганизмдер, өсімдіктер жануарлардың суда көбейіп кетуі ластанудың қандай түріне жатады?

-химиялық

-физикалық

-биологиялық

-радиоактивті

-бактериологиялық

?

Қоршаған ортадағы тірі және өлі табиғат арасындағы қатынасты сипаттайтын жағдай ретінде биотикалық фактор дегеніміз не?

A. - өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын

ағзаға әсер ететін топырақтың және тау-кенінің химиялық, физикалық

және механикалық қасиеттерінің жиынтығы

B. - бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі

өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы

C. - жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес

ортаның факторларының жиынтығы

D. - адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар

E. - уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар

?

Қолайсыз экологиялық факторлардың ұзақ уақыт әсер етуінен болатын бейімделу аталады

-жеке бейімделу

-топты

-жалпы

-жанұялық

-физиологиялық адаптация

?

Жеке және топтың қоғамдағы басым құндылықтарға бейімделуі аталынады:

-әлеуметтік адаптация

-биоәлеуметтік адаптация

-топтық адаптация

-жеке адаптация

-этникалық адаптация

?

Орта жағдайына бейімделу сипатына ие негізгі нәсілдік – диагностикалық белгілер:

- қатрынас тілі

- шыдамдылық

- терінің түсі

- физикалық реакциялар

- тамақтану түрі

?

Атмосфералық ауаның фонды ластануын қалай түсінесіз?

-берілген территориядағы салынып жатқан өндірістік ұйымның іске асуына дейінгі ластану деңгейі

-белгілі уақыт бөлігіндегі берілген территориядағы нақты ластану деңгейі

-жаңа өндірістік объектіні салуға жоспарлаған белгілі ауданның жинақталған көздерімен ластануы

-өндірістік ұйымның эксплуатация жылдарында жинақталған мөлщерінен асатын ластану деңгейі

- жылдар динамикасында бақылағанда атмосфералық ауаның ластануының орташа жылдық ластану деңгейі

?

Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:

- демографиялық фатализм

- демографиялық биологизм

- демографиялық утопизм

- демографиялық аларизм

- демографиялық детерминизм

?

Табиғи ресурстар – бұл:

- өндірісте қолданылатын шынайы табиғи ресурстар

- техника мен ғылымның даму барысында келешекте табиғи ресурстарды қолдану

- физикалық

- әлеуметтік

- интеллектуалдық

?

Ғылым ретінде адамның экологиялық мазмұны неден тұрады:

- қоршаған орта мен адамның өзара қарым – қатынасын анықтау

- табиғи экожүйеге заңды антропогендік әсер етуінен

- табиғат пен қоғамның үйлесімді қатынасынан

- экожүйенің функционалдық заңдылығын оқудан

- қоғамдың ұйымдардың заңдылығын оқудан

?

Салыстырмалы түрде қысқа уақыт арасында жүретін бейімделу, аталады:

- топтық бейімделу

- жалпы бейімделу

- жеке бейімделу

- жанұялық бейімделу

?

Алыс радиобайланысты атмосфераның қандай қабаты қамтамасыз етеді:

- тропосфера

- стратосфера

- мезосфера

- ионосфера

- экзосфера

?

Стратосфера – бұл:

- тропосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат

- гидросфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат

- литосфераның үстінде орналасқан атмосфералық қабат

- литосферадан төмен орналасқан атмосфералық қабат

- гидросфералық қабат

?

Бізді қоршаған органикалық әлем-әрбір тірі зат ортасының құрамдық бөлшегі.

Тірі ағзаларды қоршаған және онымен тығыз қатынаста болатын табиғи ортаның бір бөлігі қалай аталады?

- экожүйе

- биосфера

- биоценоз

- биотоп

- тіршілік ортасы

?

Төменде көрсетілгендер концепциялардың қайсысы космостың дамуына және космоста тұрғындамау мәселесін шешуге рұқсат береді:

- демографиялық фатализм

- демографиялық биологизм

- демографиялық утопизм

- демографиялық аларизм

- барлығы дұрыс

?

Ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда болатын энергияны алатын (бактериялар және саңырауқұлақтар) гетеротрофты ағзалар:

редуценттермен

продуценттермен

автотрофтармен

консументтермен

стенобионттармен

?

Биосфераның қандай сфера асты түрлері бар:

- аэробиосфера

- ноосфера

- фотосфера

- афотосфера

- аквабиосфера

?

Атмосфераның улы заттармен ластануы жаҺандық экологиялық қолайсыз жағдайлардың дамуына себеп болды. Ластану дегеніміз не?

- обьектіден жіберілетін немесе қоршаған орта объектілеріне зиянды заттар келіп түсетін объектілер

- ол жерде, ол уақытта, ол мөлшерде болуға тиіссіз, табиғатқа тән емес, оны тепе – теңдік жағдайынан шығарып, бақыланатын нормадан ауытқитын барлық заттар

- ол жерде емес және белгілі мөлшердегі барлық заттар

- адам көзқарасы бойынша ол жерде бақыланбаған территориядағы керек емес заттардың белгілі мөлшерде таралуы

- табиғи апаттық процестер нәтижесінде пайда болған ластану

?

Қоршаған ортаның антропогендік ластануы дегеніміз не?

-табиғи процестермен шақырылатын ластанулар

-адамның қызметінің нәтижесінде заттардың шығарысымен байланысты ластанулар

-табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы

-синтезделген заттармен ластану

-орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану

?

Биосфералық концепцияға сай, атмосфераның химиялық құрамын түзетін негізгі фактор аталады:

- «тірі заттар» планетасы

- күн радиациясы

- космостық сәулелену

- геохимиялық процестер

- радиациялық сәулелену

?

Атмосфераның төменгі бөлігін, литосфераның жоғарғы бөлігін және гидросфераны

қамтитын белсенді өмір сүру аймағы

Биосфера

стратосфера

тропосфера

ионосфера

мезасфера

?

Бейімделу түрі бұл:

- бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы

- тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы

-Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

- Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

- барлығы дұрыс

?

Ұрпақтар бойы белгілі территорияда ұзақ өмір сүретін және бір-бірімен еркін будандасатын бір түрдің даралар жиынтығы қалай аталады:

- қауымдастық

- популяция

- түр

- дара

- биоценоз

?

Бір елдің аймағынан екінші елдің аймағына өтетін ластанулар аталынады:

-трансгендік

-мутагендік

-шекаралық

-трансшекаралық

-континентальдық

?

Бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне әсер етуінің жиынтығы қалай аталады:

- абиотикалық

- биотикалық

- антропогендік

- физикалық

- эдафиялық

?

Табиғи жүйелер мен қойнаулардан табиғи ресурстарды алудың қауіпсіз нормалары арасындағы сәйкессіздік деген не?

жер ресурстарының азаюы

су ресурстарының сарқылуы

табиғи ресурстар мөлшерінің көбеюә

табиғи пайдалы қазбалардың сарқылуы

табиғи ресурстардың сарқылуы

?

Стратопаузаның үстінде атмосфераның қай қабаты орналасқан

-тропосфера

-стратосфера

-мезосфера

-ионосфера

-экзосфера

?

Атмосфераның төменгі қабаты – бұл:

- ноосфера

- тропосфера

- гидросфера

- литосфера

- биосфера

?

Популяцияның сандылық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады:

- туу және өлім қатынасымен

- биоорталық биіктігімен

- дарақтардың бөліну түрімен

- популяцияның құрылымымен

- барлығы дұрыс

?

Бізді қоршаған органикалық әлем-әрбір тірі зат ортасының құрамдық бөлшегі.

Тірі ағзаларды қоршаған және онымен тығыз қатынаста болатын табиғи ортаның бір бөлігі қалай аталады?

- экожүйе

- биосфера

- биоценоз

- биотоп

- тіршілік ортасы

?

Көмірсутек айналымы – басты компонент:

- майлардың

- дәрумендердің

- нуклеин қышқылдарының

- минералды заттардың

- нитраттардың

?

Ауаның ылғалдылығы өмірдің субстраты болып табылатын, қай сфера асты қабатта аэробионттар тіршілік етеді:

- аэробиосфера

- гидросфера

- геобиосфера

- аквабиосфера

- маринобиосфера

?

Геобионтар тіршілік ететін жер қабатының жоғарғы бөлігі, аталады:

- аэробиосфера

- гидробиосфера

- геобиосфера

- ноосфера

- литосфера

?

Біртекті жасушалардан тіндер құралған деңгей, аталады:

- молекулалық

- жасушалық

- тіндік

- мүшелік

- ағзалық

?

Биологиялық жүйе биологиялық белсенді ірі молекулалардың қызмет етуі түрінде көрінетін ең төменгі деңгей, аталады:

- молекулалық

- клеткалық

- тіндік

- мүшелік

- ағзалық

?

Түрлік құрамы бойынша әртүрлі ағзаларды біріктіретін тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі, аталады:

- молекулалық

- тіндік

- ағзалық

- биоценоздық

- биосфералық

?

Біздің планетада тіршіліктің барлық түрін қамтитын, жоғары дәрежедегі табиғи жүйе түзілген деңгей, аталады:

- мүшелер

- тіндер

- ағзалар

- популяциялық-түрдік

- биосфералық

?

Автотрофтар – бұл:

A. - өзінің өмір сүруі үшін қажетті химиялық элементтерді қоршаған өлі материядан алатын

және басқа тірі ағзаларды пайдаланбайтын ағзалар

B.- өзіне тағам ретінде басқа ағзалармен түзілген органикалық заттарды пайдаланатын

ағзалар

C.-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл

өсімдіктер)

D.- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің дарақтары

E.- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының жиынтығы

?

Атмосфераның улы заттармен ластануы жаҺандық экологиялық қолайсыз жағдайлардың дамуына себеп болды. Ластану – бұл:

A. - қоршаған орта объектілеріне зиянды заттарды тастайтын объектілер

B. - ол жерде, ол уақытта, ол мөлшерде болуға тиіссіз, табиғатқа тән емес, оны тепе – теңдік

жағдайынан шығаратын және бақыланатын нормадан ауытқитын барлық заттар

C.- ол жерде емес , бірақ белгілі мөлшердегі барлық заттар

D.- ол территорияда бұрын бақыланбаған, адам көзқарасы бойынша жағымсыз заттардың белгілі мөлшерде таралуы

E.- табиғи апаттық процесстер нәтижесінде пайда болатын ластану

?

Түрлік құрамы бойынша әртүрлі ағзаларды біріктіретін тірі материяның ұйымдасуының жоғарғы деңгейі, аталады:

- молекулалық

- тіндік

- ағзалық

- биоценоздық

- биосфералық

?

Атмосфера ластануының қайсысы табиғи болып есептелінеді?

-табиғи жағдайларда кездесетін заттармен ластануы

-синтезделген заттармен ластану

-орташа көпжылдық деңгейден аспайтын ластану

-табиғи процестермен туатын ластану

-ұқсас климато – географиялық аймақтардағы орта деңгейден аспайтын ластану

?

Биосфераның ауыспайтын заңына жатады:

A. - жер беткейіндегі және биосферадағы химиялық элементтердің миграциясы тікелей тірі заттардың қатысуымен жүреді

B. - тірі ағзалар әртүрлі сапалы болғанымен олар бір-бірімен физико-химиялық ұқсастығы соншалықты біреуіне зиянды болған нәрсе екіншісіне де зиянды болады

C.- биосфера – бұл барлық туындаған жағдайда өмір сүру ортасының тұрақтылығын қамтамасыз ететін жалғыз жүйе

D.- тірі тек тіріден пайда болады, үнемі өзара әрекетте болғанмен тірі және өлі зат арасында өтпейтін шекара бар

E.- тіршілік үнемі зат және ақпарат алмасудың нәтижесінде дамиды

?

Ұрпақтар бойы белгілі территорияда ұзақ өмір сүретін және бір-бірімен еркін будандасатын бір түрдің даралар жиынтығы аталады:

-қауымдастық

- популяция

-түр

-дара

-биоценоз

?

Автотрофтар – бұл:

- өзінің өмір сүруі үшін қажетті химиялық элементтерді қоршаған өлі материядан алатын

және басқа тірі ағзаларды пайдаланбайтын ағзалар

- өзіне тағам ретінде басқа ағзалармен түзілген органикалық заттарды пайдаланатын

ағзалар

-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл

өсімдіктер)

- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің дарақтары

- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының жиынтығы

?

Тағамдық байланыстар негізінде және энергия алмасу тәсіліне байланысты біртұтас бүтінді құрайтын тірі ағзалар мен тіршілік ортасының қауымдастығы:

-литосфера

- экосистема

-гидросфера

-атмосфера

-стратосфера

?

Абиотикалық және биотикалық жағдайлардың жиынтығы

- ағзаның тіршілік ету ортасы

- тағам ресурстарын қорғау

- алмаспайтын ресурстар

- экологиялы маңыздылық

- экологиялық факторлар

?

Популяцияның қоршаған ортамен ара – қатынасын, оның құрылымын және сандылық динамикасын экологияның қай бөлімі қарастырады:

- демэкология

- синэкология

- аутэкология

- медициналық экология

- санитарлық экология

?

Қоршаған ортаның антропогенді ластануының түсінігі неде?

-табиғи процестермен туатын ластанулар

-жылу энергетика мекемелерінде және өндірістік кәсіпорындарда болатын апаттардың есебінен туатын ластанулар

- адамның іс - әрекетінен туатын ластанулар

-1 – ші кезекте адамның денсаулығына әсер ететін ластанулар

- 1 – ші кезекте адамның бақылауына алынатын ластанулар

?

Біртекті жасушалардан тіндер құралған деңгей, аталады:

- молекулалық

- жасушалық

- тіндік

- мүшелік

- ағзалық

?

Пайда болуы, өмір сүруі және мекен орны бірдей белгілі ұқсас ағзалардың жиынтығы өмір сүретін деңгей, аталады:

- мүшелік

- тіндік

- ағзалық

- популяциялық-түрдік

- биосфералық

?

Күн сәулесінің энергия көзі ретінде қолданатын ағзалар аталады:

- гетеротрофтар

- фотоавтотрофтар

- хемоавтотрофтар

- биотрофтар

- сапротрофтар

?

Табиғи ресурстарды пайдаланатын өндірістер үшін белгілі бір мерзімге белгіленген табиғи ресурстардың ластаушы заттардың шектелген көлемінің атауы.

-Келісім

-Лицензия

-Норматив

- Лимит

-сирек

?

Табиғи пайдалануға не жатады.

- Табиғи ресурстарды қорғау, жаңарту және ендіру

-табиғи ресурстарды шексіз пайдалану

-тіршілік ету ортасының қасиеттері мен сапасын сақтау

-табиғи ресурстардың таусылмайтындығын қамтамасыз ету

-табиғи ресурстарды пайдалануға ақыны бекіту

?

Бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы қалай аталады?

- физикалық факторлар

- химиялық факторлар

- абиотикалықфакторлар

- биотикалық факторлар

- антропогенді факторлар

?

Абиотикалық факторлар – бұл:

- өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын

ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық

және механикалық қасиеттерінің жиынтығы

- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі

өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы

- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес

ортаның факторларының жиынтығы

- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар

- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар

?

Биологиялық ұйымдастыру деңгейі ағзалықтан басталатын биотикалық жүйедегі компоненттердің өзара қатынасын зерттейтін ғылым:

- қолданбалы экология

- жалпы экология

- әлеуметтік экология

- адам экологиясы

- геоэкология

?

Экологияның басты зерттеу нысанасы:

- биотикалық қауымдастық

- популяция

- экожүйе

- ағзалардың жеке түрлері

- биосфера деңгейлері

?

Организмнің структуралық ерекшеліктеріне негізделеген орта факторларына бейімделу қалай аталады.

физиологиялық

пассивті

морфологиялық

белсенді

функционалдық

?

Сыртқы әсерлерге функциональды жауаптың арнайы түрлеріне негізделген орта факторларына бейімделу қалай аталады:

-пассивті

-активті

-морфологиялық

-физиологиялық

-функционалдық

?

Биосфераның қандай сфера асты түрлері бар:

- геобиосфера

- ноосфера

- дисфотосфера

- афтосфера

- парабиосфера

?

Арктикалық адаптивтік бейімделушілік типке қандай морфологиялық белгілер тән:

-сүйектердегі минеральды заттардың төмен болуы

-бойларының ұзын болуы

-зат алмасу көрсеткіштері жоғары және майлардың тотығу қабілеттілігі мен қан сары суының құрамында холестерин концентрациясының мөлшері жоғары болуы

-тері беткейлерінде тер бездерінің көп болғандығынан тері бөлуі қарқындырақ

-Зат алмасу көрсеткіштері және қан құрамындағы холестерин мөлшері төмен

?

Белгілі территорияда өмір сүретін және бір бірімен белгілі бір тілде сөйлей алатын адамдар жиынтығы:

-ұлт

-нәсіл

-қауымдастық

-популяция

-қауым

?

Биологиялық жүйе биологиялық белсенді ірі молекулалардың қызмет етуі түрінде көрінетін ең төменгі деңгей, аталады:

- молекулалық

- клеткалық

- тіндік

- мүшелік

- ағзалық

?

Популяцияның репродуктивті мүмкіншілігі қандай факторларға байланысты:

- репродуктивті потенциалға

- өсу құрамының әртүрлі түрлер санының қатынасына

- әртүрлі жынысты түрлер аснының қатынасына

-популяцияның өлім және туу қатынасына

- биотикалық потенциалға

?

Тропопауза-атмосфераның қабаты немен ерекшелінеді.

-биіктеген сайын температура жоғарлайды

-биіктеген сайын температура төмендейді

-тік температуралық градиенттің болмауы

-озон қабатының болуымен

-жоғарғы ылғалдылықпен

?

Тропикалық типтердің белгілерінің түзілуіне неғұрлым әсер етуші басым фактор:

салқын климат

ауада оттегінің аз мөлшері

рационда көмірсулардың басым болуы

рационда жануар белоктарының басым болуы

қандай холестериннің мөлшерінің көп болуы

?

Географиялық аймақтар, олардың топырақтарда табиғи және техногендік себептердің әсерінен микроклиматтардың жоғары немесе төмен болуы аталады

жасыл желек аймағы

ауыл шаруашылық аймағы

генототипті аймақ

биогеохимиялық аймақ

рекреациялық аймақ

?

Қауымдастық ұйымдасуының заңдылығын, оның құрылымы мен қызмет етуін, экологиялық жүйелердің өзіндік реттелуімен даму механизмін экологияның қай бөлімі қарастырады:

- демэкология

- синэкология

- аутэкология

- медициналық экология

- санитарлық экология

?

Абиотикалық және биотикалық жағдайлардың жиынтығы

ағзаның тіршілік ету ортасы

тағам ресурстарын қорғау

алмаспайтын ресурстар

экологиялы маңыздылық

экологиялық факторлар

?

Ағзаға арнайы әсер ететін белгілі бір жағдайлар мен элементтер

ағзаның тіршілік ету ортасы

алмасатын ресурстар

алмаспайтын ресурстар

экологиялық маңыздылық

экологиялық факторлар

?

Абиотикалық факторлардың ішінде неғұрлым жиі әсер ететін факторлар:

климаттық

антропогенді

биотикалық

түрішілік

түраралық

?

Бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы қалай аталады?

- физикалық факторлар

- химиялық факторлар

- абиотикалықфакторлар

- биотикалық факторлар

- антропогенді факторлар

?

Жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес ортаның факторларын көрсетіңіз:

- физикалық факторлар

- биологиялық факторлар

- мерзімдік факторлар

- антропогенді факторлар

- биотикалық факторлар

?

Экологиялық фактордың негізгі топтарын көрсет:

- антропогендік

- биогендік

- зоогендік

- биологиялық

- әлеуметтік

?

Нақты жергілікте ағзаның пайда болуын қандай фактор анықтайды:

- лимиттеуші

- экологиялық

- биологиялық

- химиялық

- физикалық

?

Қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты ағзалар (жасыл өсімдіктер):

- консументтер

- редуценттер

- продуценттер

- фаготроф

- сапротроф

?

Биологиялық ұйымдастыру деңгейі ағзалықтан басталатын биотикалық жүйедегі клмпоненттердің өзара қатынасын зерттейтін ғылым:

- қолданбалы экология

- жалпы экология

- әлеуметтік экология

- адам экологиясы

- геоэкология

?

Бұрын, қазір және болашақта тікелей және жанама тұтынуы үшін пайдаланылатын барлық табиғи нысандар мен құбылыстардың жиынтығы не деп аталады?

табиғи ресурстар

әлеуметтік ресурстар

шикізат ресурстары

азық - түліктік ресурстар

биологиялық ресурстар

?

Популяцияның сандық және тығыздық динамикасы қандай фактормен анықталады?

туу және өлім қатынасымен

биоорталық биіктігімен

дарақтардың бөліну түрімен

популяцияның құрылымымен

популяцияның таралуымен

?

Төмендегі концепциялардың қайсысы халықты космосқа көшіру және космос шаруашылығын дамыту арқылы жердегі халық саны проблемасын шешуді ұсынады?

демографиялық фатализм

демографиялық биологизм

демографиялық утопизм

демографиялық аларизм

демографиялық детерминизм

?

Биоценоз – бұл:

- органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін

гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар

- ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда

болатын энергияны пайдаланатын (бактериялар және саңырауқұлақтар)

гетеротрофты ағзалар

-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты

ағзалар (жасыл өсімдіктер)

- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің

дарақтары

-микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының

жиынтығы

?

Редуценттер – бұл:

- органикалық заттардың бөліктерімен немесе басқа ағзалармен қоректенетін

гетеротрофты ағза негізіндегі жануарлар

-ерітілген органиканы жұту немесе өлекселерді ыдырату жолымен пайда

болатын энергияны пайдаланатын (бактериялар және саңырауқұлақтар)

гетеротрофты ағзалар

-қарапайым бейорганикалық заттардан тағамды өндіретін автотрофты

ағзалар (жасыл өсімдіктер)

- кеңістікте оңашаланған және өзіндік өндіру ерекшеліктері бар бір түрдің

дарақтары

- микроағзалардың, өсімдіктер мен жануарлардың әр түрлі популяциясының

жиынтығы

?

Жер бетіндегі өмір сүру ненің есебінен жүреді:

- гомеостаз

- күн энергиясы

- өзіндік реттелу

- биологиялық жинақтау

- экожүйе өнімділігі

?

Жалпы экология қандай қарым – қатынасты оқытады?

тірі ағзалар арасындағы

қоршаған орта және адам арасындағы

қоршаған орта факторлары арасындағы

тірі ағзалар және олардың тіршілік ортасы арасындағы

адам және тірі ағазалар арасындағы

?

Табиғи су реттеуінің бұзылуы нәтижесінде шектен тыс ылғалдану дегеніміз не?

мелиорация

жер асты сулары

жабық дренаж

топырақты шектен тыс кебуі

топырақтың батпақтануы

?

Қандай заң атмосфералық ауаны, климатты және озон қабатын қорғауды реттейді

жануарлар әлемін қорғау мен қолдану туралы

атмосфералық ауаны қорғау туралы

ерекше қорғалатын табиғи териториялар туралы

жер қойнауы мен жер қойнауын пайдалану туралы

азаматтар денсаулығын сақтау туралы

?

Белгілі тілде сөйлейтін салыстырмалы бірдей ауданда тұратын адамдар қауымдастығы, аталады:

- ұлтымен

- алауымен

- жалпы

- популяциясымен

- өсуімен

?

Абиотикалық факторлар – бұл:

A. - өсімдіктің тамырлық жүйесіне және өмір сүру ортасы болып табылатын

ағзаға әсер ететін топырақтың және тау – кенінің химиялық, физикалық

және механикалық қасиеттерінің жиынтығы

B.- бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі

өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы

C.- жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес ортаның факторларының жиынтығы

D.- адамнан туындаған және қоршаған табиғи ортаға әсер ететін факторлар

E.- уақыт бойынша үнемі өзгеріп отыратын факторлар

?

Бір ағзаның тіршілік ету әсерінің басқаларының тіршілік етуіне және өлі өмір сүру ортасына әсер етуінің жиынтығы қалай аталады?

- физикалық факторлар

- химиялық факторлар

- абиотикалықфакторлар

- биотикалық факторлар

- антропогенді факторлар

?

Жануар және өсімдіктің өмірі мен таралуына әсер ететін органикалық емес ортаның факторларын көрсетіңіз:

- биологиялық факторлар

- мерзімдік факторлар

- антропогенді факторлар

- химиялық факторлар

- биотикалық факторлар

?

Фаготрофтар – бұл:

- органикалық қосылыстар

- бейорганикалық қосылыстар

- консументтер

- редуценттер

- өнімдер

?

Қауымдастық жалпы биомассаның («тірі салмағы») бірлігі:

- г/см2

- г/м3

- г/см3

- грамм

- сантиметр

?

Қоршаған ортаның қауіпті абиотикалық факторына жатады:

дәрілік өсімдіктер

улы өсімдіктер

вулкандардың атқылауы

тағамдық ресурстар

аурудың табиғи ошағы

?

Қауымдастық ұйымдасуының заңдылығын, оның құрылымы мен қызмет етуін, экологиялық жүйелердің өзіндік реттелуімен даму механизмін экологияның қай бөлімі қарастырады:

- демэкология

- синэкология

- аутэкология

- медициналық экология

- санитарлық экология

?

Бейімделу түрі бұл:

бір организмдер іс-әрекетінің екіншілерінің іс-әрекетіне әсерінің жиынтығы

тіршілік ету ортасының басым факторына биологиялық бейімделуді қамтамасыз ететін генетикалық бекітілген морфо-функционалдық ерекшеліктердің жиынтығы

Өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз ететін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

Морфологиялық ерекшеліктері тұқым қуалау ұқсастыққа ие даралар жиынтығы

өмірлік маңызды қызметтердің қалыпты жұмысын қамтамасыз етпейтін физиоллогиялық реакциялардың жиынтығы

?

Аменсализм сипатталады:

-бір – біріне қолайсыз әсер ететін әрбіреуі екі түрден

- бір – біріне ешқандай әсер етпейді