- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
- •33. Геапалітычнае становішча і сацыяльна-эканамічная сітуацыя ў Беларусі ва ўмовах Першай сусветнай вайны
- •34. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. Падзеі кастрычніка 1917 г. На Беларусі
- •35. Першы Усебеларускі з’езд. Абвяшчэнне Беларускай народнай рэспублікі
- •36. Станаўленне беларускай савецкай дзяржаўнасці: і-е і іі-е абвяшчэнне бсср
- •37. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў бсср
- •38. Узмацненне адміністрацыйна-партыйнага кантролю ў сферы культуры ў 1930 гг.
- •39. Савецка-Польская вайна 1919-1921 гг.
- •40. Брэсцкая і Рыжская дамовы ў гістарычным лёсе беларускага народа
- •41. Асаблівасці ажыцяўлення нэПа ў Беларусі
- •42. Ажыцяўленне індустрыялізацыі ў бсср.
- •43. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў бсср
- •44. Палітыка Беларусізацыі
- •45. Становішча Заходняй Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы: асаблівасці нацыянальнай, эканамічнай і рэлігійнай палітыкі іі Рэчы Паспалітай
- •46. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср і гістарычнае значэнне гэтай падзеі
- •47. Фармаванне сучаснай тэрыторыі Беларусі
- •48. Сацыяльна-эканамічнае жыцце Беларусі пасля Вялікай айчыннай вайны, аднаўленне гаспадаркі (1945-1960)
- •50. Хрушчоўская адліга. Нарастанне крызісу ідэялагічнай сістэмы ў 50-я – першая палова 80-х
- •51. Палітыка Перабудов, асаблівасці яе правядзення на беларусі. Пачатак дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў рэспубліцы
- •52. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне яе дзяржаўнага суверэнітэту
- •53. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь ва ўмовах рынкавай эканомікі
- •54. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы хх-ххі ст.
- •55. Беларусь на міжнароднай арэне
9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
З узнікненнем пагрозы з боку крыжакоў і мангола-татар (апошнія ў 1237 - 1241 гг. Падначалілі сабе ўсходнія і паўднёвыя землі Русі), для больш эфектыўнага процістаяння знешняй агрэсіі паўночна-заходнія землі Беларусі з цэнтрам у г. Навагрудку аб'ядналіся з суседнімі балцкімі плямёнамі літоўцаў у адзіную дзяржаву - Вялікае княства Літоўскае. На чале яго стаў Міндоўг, які прыняў у 1353 з палітычнымі мэтамі каралеўскі тытул, а таксама каталіцтва, ад якога неўзабаве адмовіўся. Першай сталіцай новай дзяржавы стаў Навагрудак, а з 1323 г. - Вільня (сучасны Вільнюс). Пры палітычным дамінаванні эліты балцкага паходжання, адміністрацыйны лад, сацыяльна-эканамічнае і культурнае развіццё Вялікага Княства вызначалася насельніцтвам славянскіх зямель, а афіцыйнай мовай з'яўлялася старабеларуская. Гэта спрыяла пашырэнню дзяржавы за кошт далучэння новых усходнеславянскіх тэрыторый. Пераемнікі Міндоўга шляхам захопаў, пагадненняў, дынастычных шлюбаў і інш падпарадкавалі сабе ўсе беларускія землі. У далейшым у склад дзяржавы была ўключана частка ўкраінскіх і рускіх зямель.
10. Палітычны лад вкл
З самага пачатку ВКЛ складалася як абмежаваная феадальная манархія на чале якой стаяў князь або «гаспадар». Князь валодаў шырокімі паўнамоцтвамі, камандаваў узброенымі сіламі, выдаваў законы, кіраваў палітыкай, аб'яўляў вайны і г.д. У 15-16-х стагоддзях ўлада князя абмяжоўвалі сойм і рада. Сейм-саслоўна-прадстаўнічы орган, які вырас з мясцовага веча. Спачатку на сойм запрашалася ўся шляхта, але каб пазбегнуць цяжкасцяў са зборамі сойм перарабілі ў прадставіць. орган. З 1512г на сойм прыязджала па 2 дэлегаты ад кожнага павета. Сойм праходзіў не толькі ў Вільні але і ў Брэсце, Мінску, Гродна.Сейм выбіраў князя, аб'яўляў вайны, вызначаў падаткі і г.д.
Рада-дзейнічаў пры князі ў якасці дарадчага органа. У склад паноў-рады ўваходзілі найбуйнейшыя феадалы, якія займалі вышэйшыя дзярж пасады, а таксама вышэйшыя чыны царквы. З часам значэнне рады ў дзярж-ве ўзрасла і яна замест дарадчага зрабілася дзярж-венным органам. (Князь не мог вырашаць пытанні знешняй палітыкі, выдаваць законы, распараджацца фінансамі і г.д.). Вышэйшыя службовыя пасады ў ВКЛ:
Маршалакземский кіраваў на пасяджэннях, соймах і радах, аб'яўляў рашэнні князя і рады, кіраваў прыёмам замежных паслоў, рэгуляваў пропуск да князя просьбітаў.
Гетман (вышэйшы)-камандаваў ваеннымі сіламі дзярж-ва.
Канцлер-кіраваў працай дзярж канцылярыі, пад яго пачаткам знаходзілася «метрыка ВКЛ» - дзярж архіў ВКЛ, захавальнік вялікай дзярж-венной друку.
Падскарбі земскі-сачыў за ўсімі дзярж-венными выдаткамі.
У тэрытарыяльна-адміністрацыйным дачыненні да ВКЛ падзялялася на ваяводствы, паветы, воласці. Упершыню ваяводства ўведзены ў 1413г-Віленскае і Трокскага. Да 1569г-8 ваяводстваў і 22 павета. Ваяводства. Ваявода-кіраўнік адміністрацыі ў ваяводстве, прызначаўся князем і радай, як правіла пажыццёва з ліку буйных феадалаў. Ён адказваў за падтрыманне парадку, збор даніны, арганізацыю ўзброеных сіл. Бліжэйшыя памочнікі: каштэлян-ўзброеныя сілы і апалчэнне, Ключнік-збіраў даніну, гараднічы-камендант замка.
Паветы. Стараста-з'яўляўся кіраўніком адміністрацыі ў павете прызначаўся князем або радай з ліку буйных феадалаў. Паўнамоцтвы гэтак жа як і ў ваяводы але на ўзроўні павета. Саслоўна-прадстаўніцкімі органамі ў ваяводствах і паветах былі ваяводскія і паветовые соймікі. На іх прысутнічала ўся шляхта дадзенага павета ці ваяводства. Яны праходзілі кожны год, на іх выбіралі дэпутатаў на галоўны сойм краіны і рыхтаваліся прапановы галоўнаму сойму.
Воласць. Ахоплівала як правіла 10-13 сельскіх паселішчаў. Інтарэсы дзярж-ва ў ёй прадстаўляў цівун, які выбіраўся са шляхты. Ён збіраў падаткі і перасылаў іх у цэнтр. Судовыя органы ў дзярж-ве былі двух разрадаў: 1) агульныя суды для ўсяго насельніцтва, 2) саслоўныя суды (толькі для шляхты і духавенства).
Самым вышэйшай судовым органам быў вялікакняскі суд і суд паноў рады.Законы па якіх існавала ВКЛ-статуты ВКЛ (1529-аўтар Леў Сапега; 1566; 1588).Па дакладнасці апрацоўкі законаў яны не мелі сабе роўных у Еўропе. Да таго ж былі напісаныя на беларускай мове.