52. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне яе дзяржаўнага суверэнітэту

Падзеі 19-21 жніўня 1991 г. у Маскве паскорылі працэс распаду СССР. 25-26 жніўня 1991 года нечарговая сэсія Вярхоўнага Савету БССР надала Дэклярацыі аб дзяржаўным суверэнітэце БССР сілу закона, а таксама прыняла пастанову аб забеспячэнні палітычнай і эканамічнай самастойнасці Беларускай ССР. 19 Верасень 1991 Вярхоўны Савет прыняў Закон «Аб назве Беларускай ССР», у адпаведнасці з якім яна стала называцца «Рэспубліка Беларусь», а скарочана - «Беларусь». Дзяржаўнымі сімваламі Рэспублікі Беларусь былі абвешчаныя герб «Пагоня» і бел-чырвона-белы сцяг.

У жніўні 1991 г. Вярхоўны Савет БССР часова прыпыніў дзейнасць КПБ на тэрыторыі рэспублікі. Яе маёмасць перайшло ва ўласнасць дзяржавы.

8 сьнежня 1991 ў Белавежскай пушчы, ва ўрадавай рэзідэнцыі Віскулі (Пружанскі раён Брэсцкай вобласці) кіраўнікі Расіі, Беларусі і Украіны Б. М. Ельцын, С. С. Шушкевіч, Л. М. Краўчук, праігнараваўшы волю сваіх народаў, выказаную наагульнасаюзнай рэферэндуме 17 сакавіка 1991 года, дэнансавалі дагавор 1922 г. аб утварэнні СССР і тым самым канчаткова знішчылі вялікае і магутнае дзяржава. Савецкі Саюз спыніў сваё існаванне. На руінах СССР было створана Садружнасць Незалежных Дзяржаў (СНД). Дакументы, падпісаныя на сустрэчы ў Віскулях, былі адобраны Вярхоўным Саветам Расіі, Беларусі і Украіны, большасць дэпутатаў якіх складалі былыя камуністы.

21 сьнежня 1991 г. на сустрэчы ў Алма-Аце кіраўнікі 11 рэспублік былога СССР падпісалі Дэкларацыю аб адукацыі СНД. Членамі Садружнасці Незалежных Дзяржаў сталі ўсё былыя саюзныя рэспублікі, акрамя Літвы, Латвіі і Эстоніі.

У сувязі з спыненнем існавання СССР 25 сне 1991 года Прэзідэнт СССР М. С. Гарбачоў склаў свае паўнамоцтвы. Чырвоны сцяг СССР над Крамлём быў заменены трохкаляровым расійскім. Перабудова, распачатая ў мэтах удасканалення сацыялізму, скончылася яго знішчэннем.

У першай палове 1990-х гг. на першым месцы стаяла праблема ўзаемаадносін паміж выканаўчай, заканадаўчай і судовай галінамі ўлады. Гэтая праблема была звязана з ажыццяўленнем прынцыпу падзелу ўладаў, які разам з прынцыпам вяршэнства законаў - абавязковым выкананнем усімі дзяржаўнымі органамі і службовымі асобамі законаў, а таксама роўнасцю ўсіх людзей перад законам і рэалізацыяй іх правоў і свабод - складае прыкметы прававой дзяржавы. Згодна з Канстытуцыяй 1994 г. Рэспубліка Беларусь была аб'яўлена прававой дзяржавай.Наспела неабходнасць дакладнага вызначэння функцый Прэзідэнта, Урада і Парламента.

З мэтай забеспячэння будаўніцтва ў Рэспубліцы Беларусь прававой дзяржавы і дзейснага функцыянавання ўсіх галін улады 24 лістапада 1996 года быў праведзены рэспубліканскі рэферэндум. На ім народ як адзіная крыніца ўлады ў Рэспубліцы Беларусь выказаўся за прыняцце Канстытуцыі Рэспублікі Беларусь са змяненнямі і дапаўненнямі. Згодна з новай рэдакцыі Канстытуцыі Кіраўніком дзяржавы з'яўляецца Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь. Прадстаўнічы і заканадаўчы орган улады - Парламент - Нацыянальны сход Рэспублікі Беларусь. Выканаўчую ўладу ў нашай краіне ажыццяўляе Урад - Савет Міністраў Рэспублікі Беларусь.Судовая ўлада належыць судам розных узроўняў.

Пасля распаду СССР кожная былая саюзная рэспубліка стала незалежнай краінай са сваёй нацыянальнай грашовай сістэмай і павінна была шукаць свой выхад з эканамічнага крызісу пачатку 1990-х гг. У Беларусі былі распрацаваны праграмы пераходу ад камандна-адміністрацыйнай сістэмы кіравання народнай гаспадаркай да рыначнай эканоміцы. Былі ўведзены рыначныя цэны на пераважная большасць тавараў і паслуг, дазволена арэнда і індывідуальная працоўная дзейнасць; адбылося станаўленне прадпрымальніцкіх, банкаўскіх і камерцыйных структур, а таксама пачалася прыватызацыя - раздзяржаўленне, перадача часткі аб'ектаў з дзяржаўнай формы ўласнасці ў прыватную.