55. Беларусь на міжнароднай арэне

Статус суверэннай дзяржавы запатрабаваў радыкальнай перабудовы міжнародных сувязяў рэспублікі і фарміравання ўласнай знешняй палітыкі.Рэспубліка Беларусь пацвердзіла сваю прыхільнасць прынцыпам Статута ААН, Усеагульнай дэкларацыі правоў чалавека, суверэннага права дзяржаў, непрымянення сілы і адмова ад пагрозы сілай, непарушнасці межаў, мірнага ўрэгулявання супярэчнасцяў, неўмяшання ва ўнутраныя справы і іншым агульнапрынятым нормам міжнароднага права. Беларусь абвясціла сябе нейтральнай і бяз'ядзернай дзяржавай. Такая пазіцыя забяспечыла хуткае дыпламатычнае прызнанне. Да ліпеня 1994 Беларусь прызналі 123 дзяржавы.Беларускія амбасады працавалі ў Расіі, на Украіне, ЗША, Германіі, Кітаі, Францыі і іншых краінах. У 1996 г. на тэрыторыі Беларусі працавала 30 пасольстваў і консульстваў, а 47 паслоў былі акрэдытаваныя па сумяшчальніцтве.

Рэспубліка Беларусь стала паўнапраўным членам больш за 60 міжнародных арганізацый, у 10 атрымала статус назіральніка. У 1991-1995 гг. яна падпісала больш за 600 двухбаковых міждзяржаўных і міжнародных пагадненняў па пытаннях знешнепалітычнай і знешнеэканамічнай дзейнасці. Беларусь заключыла дагаворы з суверэннымі рэспублікамі СНД, аб дружбе і межах з Польшчай, Латвіяй і Літвой. Рэспубліка стала ўдзельніцай нарады па бяспецы і супрацоўніцтву ў Еўропе (АБСЕ), падпісала Заключны акт АБСЕ ў Хельсінкі, падпісала Парыжскую хартыю новай Еўропы, увайшла ў Міжнародны валютны фонд і Сусветны банк рэканструкцыі і развіцця.

На момант распаду СССР Беларусь была самай мілітазаванай краінай у свеце.На яе тэрыторыі размяшчалася 250000. Вайсковая групоўка, было размешчана 72 стратэгічныя ракеты з ядзернымі боегалоўкамі, вялікая колькасць тактычнага ядзернай зброі. Выконваючы узятыя на сябе абавязацельствы ў галіне бяспекі і раззбраення, у 1992 г. за межы рэспублікі было вывезена тактычную ядзерную зброю, а 1996 г. - міжкантынентальныя ракеты СС-25. Беларусь поўнасцю выканала міжнародныя абавязацельствы і стала краінай без ядзернай зброі.

Рэспубліка далучылася да дамовы аб звычайных узброеных сілах у Еўропе, падпісала Канвенцыю аб забароне хімічнай зброі. У выніку праведзеных мерапрыемстваў па рэфармаванні ўзброеных сіл да 1995 г. колькасць войска скарацілася да 85 тыс. чалавек, што было высока ацэнена міжнароднай супольнасцю.

У 1990 г. ААН прыняла рашэнне аб аказанні дапамогі Беларусі ў сувязі з аварыяй на Чарнобыльскай АЭС. З 1994 г. Міжнародная арганізацыя аховы здароўя ажыццяўляе на тэрыторыі Беларусі міжнародны праект "Шчытападобная жалеза".Паміж урадамі Беларусі і Японіі быў падпісаны дагавор аб супрацоўніцтве ў галіне ліквідацыі наступстваў аварыі ў Чарнобылі. Японія пастаўляла медыкаменты, медыцынскае абсталяванне. Значную дапамогу аказвалі грамадскія арганізацыі Германіі. У траўні 1994 г. пад патранажам ЮНЕСКА ў Іспаніі адбыўся Міжнародны семінар-кангрэс "Дзеці Чарнобыля". Штогод для аздараўлення ў Германію, Італію, Англію і іншыя краіны выязджаюць дзеці з Беларусі.

Пашырыліся гандлёвыя адносіны з краінамі далёкага замежжа. У 1993 г. пастаўкі з Беларусі ажыццяўляліся ў 96 краін свету. Актыўныя гандлёвыя сувязі падтрымліваюцца з Аўстрыяй, Польшчай, Германіяй, ЗША, Італіяй, Турцыяй. У 1994 г. у Беларусі было зарэгістравана 1438 сумесных і 499 замежных прадпрыемстваў з 66 краін свету. Агульная сума замежных крэдытаў склала 1049,5 млн. даляраў ЗША. Аднак паглыбленню знешнеэканамічных сувязяў з Захадам перашкаджае палітыка падвойных стандартаў у гэтых краінах, антыдэмпінгавыя квоты на калійныя солі, тэкстыль і іншыя тавары.

Прыярытэтным напрамкам знешняй палітыкі кіраўніцтва Беларусі ў другой палове 90-х гадоў стала імкненне да інтэграцыі з Расеяй. 2 красавіка 1996 года Прэзідэнт Рэспублікі Беларусь А. Лукашэнка і Прэзідэнт Расійскай Федэрацыі Б. Ельцын падпісалі ў Маскве дамову аб адукацыі Супольнасці Беларусі і Расіі. Захоўваючы суверэнітэт, дзяржавы пачалі будаўніцтва структур, якія мелі б агульную заканадаўчую базу. Былі сфармаваныя Вышэйшы Савет, Выканаўчы камітэт, Парламенцкі сход, Расійска-Беларуская камісія па навуковаму супрацоўніцтву і інш 2 красавіка 1997 быў падпісаны Дагавор аб Саюзе Беларусі і Расіі. У Дагаворы падкрэслівалася, што кожная краіна захоўвае дзяржаўны суверэнітэт і тэрытарыяльную цэласнасць, канстытуцыю, сцяг, герб. 10 чэрвеня 1997 г. Дагавор быў ратыфікаваны ў Мінску і Маскве. 8 сьнежня 1998 года ў Маскве быў падпісаны Дагавор аб стварэнні Саюзнай дзяржавы Беларусі і Расіі. Студзень 26 2000г. ён быў ратыфікаваны. Старшынёй Вышэйшага Дзяржаўнага Савета быў абраны А. Лукашэнка, Старшынёй Савета Міністраў стаў М. Касьянаў, Дзяржсакратаром - П. Барадзін.