- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
- •33. Геапалітычнае становішча і сацыяльна-эканамічная сітуацыя ў Беларусі ва ўмовах Першай сусветнай вайны
- •34. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. Падзеі кастрычніка 1917 г. На Беларусі
- •35. Першы Усебеларускі з’езд. Абвяшчэнне Беларускай народнай рэспублікі
- •36. Станаўленне беларускай савецкай дзяржаўнасці: і-е і іі-е абвяшчэнне бсср
- •37. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў бсср
- •38. Узмацненне адміністрацыйна-партыйнага кантролю ў сферы культуры ў 1930 гг.
- •39. Савецка-Польская вайна 1919-1921 гг.
- •40. Брэсцкая і Рыжская дамовы ў гістарычным лёсе беларускага народа
- •41. Асаблівасці ажыцяўлення нэПа ў Беларусі
- •42. Ажыцяўленне індустрыялізацыі ў бсср.
- •43. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў бсср
- •44. Палітыка Беларусізацыі
- •45. Становішча Заходняй Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы: асаблівасці нацыянальнай, эканамічнай і рэлігійнай палітыкі іі Рэчы Паспалітай
- •46. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср і гістарычнае значэнне гэтай падзеі
- •47. Фармаванне сучаснай тэрыторыі Беларусі
- •48. Сацыяльна-эканамічнае жыцце Беларусі пасля Вялікай айчыннай вайны, аднаўленне гаспадаркі (1945-1960)
- •50. Хрушчоўская адліга. Нарастанне крызісу ідэялагічнай сістэмы ў 50-я – першая палова 80-х
- •51. Палітыка Перабудов, асаблівасці яе правядзення на беларусі. Пачатак дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў рэспубліцы
- •52. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне яе дзяржаўнага суверэнітэту
- •53. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь ва ўмовах рынкавай эканомікі
- •54. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы хх-ххі ст.
- •55. Беларусь на міжнароднай арэне
27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
Прыгоннае права - сукупнасць юрыдычных норм феадальнага дзяржавы, якія замацоўваюць найбольш поўную і суровую форму сялянскай залежнасці.Ўключала забарона сялянам сыходзіць са сваіх зямельных надзелаў (гэта значыць прымацаванне сялян да зямлі або «крэпасць» сялян зямлі; збеглыя падлягалі прымусоваму вяртанню), спадчыннае падпарадкаванне адміністрацыйнай і судовай улады пэўнага феадала, пазбаўленне сялян права адчужаць зямельныя надзелы і набываць нерухомасць, часам - магчымасць для феадала адчужаць сялян без зямлі.
Причины отмены крепостного права заключались в том, что существование феодально-крепостнических отношений тормозило дальнейшее развитие страны. Феодально-крепостнические пережитки проявлялись в отсутствии у крестьян собственности на землю и их личной свободы. Постепенно у российского императора Александра II и членов правительства созрела мысль провести реформу сельского хозяйства «сверху», не ожидая, пока аграрный вопрос будет решен «снизу», т. е. путем крестьянского бунта. При этом предусматривалось сохранить право собственности дворян-помещиков на землю, а крестьянам дать личную свободу, но без наделения их землей.
Условия освобождения помещичьих крестьян от крепостной зависимости были определены в Манифесте, подписанном Александром II19 февраля 1861 г. Крестьяне получили личную свободу и определенные гражданские права, которые коренным образом изменили их положение.
Получив личную свободу, бывшие помещичьи крестьяне не получили землю. Земля оставалась собственностью помещиков. Крестьяне должны были выкупать землю по установленной правительством цене.
Правила выкупной операции (выплаты крестьянами денег за земельные наделы) были одинаковыми для всех губерний России. 20 % необходимой суммы крестьяне платили непосредственно помещику, а остальные 80 % суммы помещикам давало государство. Крестьяне были обязаны на протяжении 49 лет выплатить государству эту сумму, а также проценты за ее ссуду. Общая сумма, которую крестьяне вынуждены были заплатить за землю, в 3 раза превышала ее рыночную стоимость. До полного выкупа земли крестьяне считались временнообязанными и должны были за пользование наделом земли, как и раньше, отрабатывать барщину или платить помещику чинш (денежный оброк). Таким образом, отработочная форма хозяйства, характерная для феодального строя, сохранялась.
Крестьяне Беларуси в большинстве своем не согласились с предложенными условиями получения наделов. С целью предотвращения участия недовольных крестьян в восстании 1863—1864 гг. царское правительство освободило крестьянство на территории Польши, Беларуси и Литвы от временнообязанного положения. Кроме того, на 20 % снижались выкупные платежи. Таким образом, на территории Беларуси были ликвидированы феодальные отношения.
3. В результате аграрной реформы 1861 г. помещики на территории Беларуси оставили в своей собственности более половины всех земель (примерно в 2 раза больше, чем в других губерниях европейской части России). Самые лучшие участки земли отошли к помещикам, что привело кчерес-полосице, при которой помещичьи и крестьянские наделы (полоски) земли чередовались в зависимости от плодородия почвы. Крестьянские наделы в Беларуси составили только 1/3 всей земли. В Витебской и Могилёвской губерниях, где было широко распространено общинное землепользование, предусматриваюсь нормы крестьянских наделов от 4—5,5 до 1—2 десятин надушу мужского пола. В Виленской, Гродненской, Минской и частично Витебской губерниях, где существовало подворное землепользование, сохранялись земельные наделы, которые крестьяне имели до реформы.
Реформа содействовала достаточно медленному развитию капиталистических отношений в сельском хозяйстве по «прусскому пути», связанному с сохранением помещичьей собственности на землю. Получившие личную свободу крестьяне становились вольнонаемной рабочей силой. Многие хозяйства, использовавшие наемный труд, приобретали предпринимательский характер