- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
- •33. Геапалітычнае становішча і сацыяльна-эканамічная сітуацыя ў Беларусі ва ўмовах Першай сусветнай вайны
- •34. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. Падзеі кастрычніка 1917 г. На Беларусі
- •35. Першы Усебеларускі з’езд. Абвяшчэнне Беларускай народнай рэспублікі
- •36. Станаўленне беларускай савецкай дзяржаўнасці: і-е і іі-е абвяшчэнне бсср
- •37. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў бсср
- •38. Узмацненне адміністрацыйна-партыйнага кантролю ў сферы культуры ў 1930 гг.
- •39. Савецка-Польская вайна 1919-1921 гг.
- •40. Брэсцкая і Рыжская дамовы ў гістарычным лёсе беларускага народа
- •41. Асаблівасці ажыцяўлення нэПа ў Беларусі
- •42. Ажыцяўленне індустрыялізацыі ў бсср.
- •43. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў бсср
- •44. Палітыка Беларусізацыі
- •45. Становішча Заходняй Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы: асаблівасці нацыянальнай, эканамічнай і рэлігійнай палітыкі іі Рэчы Паспалітай
- •46. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср і гістарычнае значэнне гэтай падзеі
- •47. Фармаванне сучаснай тэрыторыі Беларусі
- •48. Сацыяльна-эканамічнае жыцце Беларусі пасля Вялікай айчыннай вайны, аднаўленне гаспадаркі (1945-1960)
- •50. Хрушчоўская адліга. Нарастанне крызісу ідэялагічнай сістэмы ў 50-я – першая палова 80-х
- •51. Палітыка Перабудов, асаблівасці яе правядзення на беларусі. Пачатак дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў рэспубліцы
- •52. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне яе дзяржаўнага суверэнітэту
- •53. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь ва ўмовах рынкавай эканомікі
- •54. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы хх-ххі ст.
- •55. Беларусь на міжнароднай арэне
32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
Напярэдадні рэформы прыватная ўласнасць дваран на зямлю практычна зжыла сябе. Гэтая сістэма стала настолькі эканамічна неэфектыўнай, што яе доля ў агульным вытворчасці не складала і 10%.
Хацелі яны таго ці не, але і ўрад і кансерватары былі вымушаны ў рэшце рэшт прыняць факт натуральнага заняпаду землевладельческого дваранства.
Пасля роспуску I Думы рашэнне зямельнай праблемы перайшло ў рукі П. А. Сталыпіна (старшыні Савета міністраў Расійскай імперыі). Сталыпін меў цвёрдыя погляды адносна абшчыны, хутароў, адрубоў і шляхоў іх насаджэнні, што склала стрыжань яго аграрнай праграмы.
Апынуўшыся на чале ўрада, ён запатрабаваў з усіх ведамстваў тыя першачарговыя праекты, якія даўно былі распрацаваны, але ляжалі без руху. У выніку Сталыпіна атрымалася скласці цэласную праграму ўмераных пераўтварэнняў. 24 жніўня 1906 г Урад апублікавала дэкларацыю, у якой спрабавала апраўдаць сваю палітыку масавых рэпрэсій і абвяшчаў аб намеры правесці важныя сацыяльна-палітычныя рэформы. Больш падрабязна преобразовательного праграма была выкладзена Сталыпіным ва II Думе 6 сакавіка 1907 года.
Некаторыя мерапрыемствы ўрад пачаў праводзіць у спешным парадку, не чакаючы склікання Думы. 27 Жніўня 1906 г быў прыняты ўказ аб перадачы сялянскага банку для продажу сялянам часткі дзяржаўных земляў. 5 КАСТРЫЧНІКА рушыў услед ўказ аб адмене некаторых абмежаванняў сялян у правах, чым былі канчаткова адменены падушны падаць і кругавая парука, зняты некаторыя абмежаванні свабоды перамяшчэння сялян і абрання імі месца жыхарства, адменены закон супраць сямейных раздзелаў, зроблена спроба паменшыць волю земскіх начальнікаў, пашыраны правы сялян на земскіх выбарах. Указ 17 Кастрычніка 1906 канкрэтызаваў прыняты ў 1905 г.
па ініцыятыве Вітэ ўказ аб свабодзе веравызнання, вызначыўшы правы і абавязкі стараверскіх і сектанцкіх суполак. Прадстаўнікі афіцыйнай царквы ніколі не даравалі Сталыпіна таго, што стараабрадцы атрымалі такі статут у той час як адпаведнае палажэнне аб праваслаўным прыходзе затрымалася ў канцылярыях.9 лістапада 1906 г. быў выдадзены ўказ "Аб дадатку некаторых пастаноў дзеючага закона, якія тычацца сялянскага землеўладання і землекарыстання".Перапрацаваны ў III Думе, ён стаў дзейнічаць як закон ад 14 чэрвеня 1910 года.29 мая 1911 г. быў прыняты закон "Аб ўпарадкаванне зямлі".
Апошнія тры акта склалі юрыдычную аснову мерапрыемстваў, якія ўвайшлі ў гісторыю як "Сталыпінская аграрная рэформа".
Сцісла сутнасць рэформы можна апісаць так: Сталыпін сваёй аграрнай рэформай імкнуўся пашырыць базу капіталістычнага развіцця Расійскай імперыі шляхам добраахвотнага пераходу сялян ад супольнай да прыватнай уласнасці на зямлю для перакладу сельскай гаспадаркі на амерыканскі шлях развіцця, так як эканоміка Расійскай імперыі была аграрнай, такім чынам, эканамічныя інтарэсыРасеі ўжо з Х1Х ст. патрабавалі:
ь паскоранага прамысловага развіцця;
ь росту нацыянальнага даходу;
ь гаспадарчага асваення новых тэрыторый;
ь павышэння таварнасці сельскай гаспадаркі.
Урад і памешчыкі разумелі, што толькі моцныя гаспадаркі маглі стаць ім неабходнай палітычнай апорай.
Для гэтага неабходна было ліквідаваць галоўную памылку рэформы 1861 года: вызваленне сялян без зямлі, гэта значыць надзяліць іх зямлёй.
Таму было вырашана скасаваць суполку ў імя 4 галоўных мэт:
ь стварэнне апоры царызму ў вёсцы ў асобе моцныя гаспадароў;
ь перасяленне сялян на свабодныя землі (каланізацыя);
ь прырост рабочай сілы;
ь страхаванне ад масавых праяў нездаволенасцяў ў сялянскай асяроддзі;
ь разбурыць абшчыну, якая тармазіла развіццё сельскай гаспадаркі.
Асноўныя палажэнні аграрнай рэформы: - Замацаванне надзельнай зямлі ў прыватную ўласнасць; - Свабода выхаду з абшчыны; - Ліквідацыя чересполосицы (гэта значыць селянін атрымліваў адзіны ўчастак, вотруб'е або хутар); - Памер зямельнага валодання абмяжоўваўся 12-18 дзесяцінамі; - Арганізацыя перасялення сялян на ўскраіны краіны, дзе былі свабодныя зямлі.
Эканамічная рэформа была мэтазгодная, больш таго, неабходна.
Сацыяльна-эканамічная сутнасць сталыпінскай аграрнай рэформы вызначана У. І. Леніным так: "капіталістычнае развіццё Расіі зрабіла ўжо такі крок наперад за апошнія паўстагоддзя, што захаванне прыгону ў земляробстве стала абсалютна немагчымым, ліквідацыю яго прыняло формы гвалтоўнага крызісу, агульнанацыянальнай рэвалюцыі".