- •Прадмет і задачы гістарычная навукі. Цывілізацыйная і фармацыйная тэорыі гістарычнага развіцця Прадмет, функцыі і задачы гістарычнай наукі
- •2.Фармацыйная (стадыяльная) і цывілізацыйная тэорыі гістарычнага развіцця.
- •2. Перыядызацыя гісторыі Беларусі: асноўныя этапы сацыяльна-эканамічнага і палітычнага развіцця.
- •3. Гісторыя старажытнага свету на беларускіх землях: перыядызацыя, умовы жыцця, асноўныя характэрыстыкі перыядаў.
- •4. Этнагенез беларускага народа
- •5. Рассяленне славян па тэррыторыі Беларусі і славянізацыя балтаў. Тэорыя субстратнага паходжання.
- •6. Станаўленне раннефеадальных дзяржаўных ўтварэнняў усходніх славян
- •7. Полацкае, Тураўскае і іншыя княствы на тэррыторыі Беларусі
- •8. Прыняцце і распаўсюджванне хрысціянства. Дзейнасць Ефрасінні Полацкай і Кірылы Тураўскага
- •9. Вялікае княства літоўскае: канцепцыі, перадумовы і асноўныя прычына фарміравання.
- •10. Палітычны лад вкл
- •11. Беларускія землі у грамадска-палітычным жыцці вкл
- •12. Геапалітычнае становішча вкл і барадзьба з мангола-татарамі і крыжакамі
- •13. Барацьба вкл з Тэўтонскім ордэнам і суперніцтва з Маскоўскай дзяржавай
- •14. Асаблівасці сацыяльна-эканамічнага развіцця беларускіх зямель у вкл
- •15. Культура Беларусі другой паловы хііі ст. Адраджэнне на Беларусі. Роля беларусскай культуры часоў вкл ў агульнаеўрапейскім культурна-цывілізацыйным працэссе.
- •16. Статуты вкл
- •17. Асаблівасці складвання канфесійных адносін на тэррыторыі Беларусі ў хvі-хvііі стст. Рэфармацыя і контррэфармацыя.
- •18.Брэсцкая цэркоўна-рэлігійная унія
- •19. Люблінская унія 1569 г.: вытокі і змест. Утварэнне Рэчы Паспалітай
- •20. Дзяржаўна-прававое становішча вкл у складзе Рэчы Паспалітай.
- •21. Тэндэнцыі развіцця фальварка-паншчыннай гаспадаркі ў Рэчы Паспалітай
- •22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
- •23. Рэч Паспалітая ў Еўрапейскай геапалітыцы. Войны і наступствы войнаў XVI-XVIII стст для Беларусі
- •24. Падзелы Рэчы паспалітай. Уключэнне беларускіх зямель у склад Расійскіх зямель.
- •25. Унутранняя палітыка Расіі ў беларускіх губерніях (1795-1917): саслоўная, нацыянальная, канфесійная,
- •26. Беларусь у вайне 1812 г.
- •27. Крызіс феадальна-прыгоніцкай сістэмы. Адмена прыгоннага права
- •28. Расійскі шлях палітычнай мадэрнізацыі: буржуазныя рэформы 60-70-х гг. Хіх ст
- •29. Беларускі нацыянальны рух на Беларусі ў першай палове хіх ст.: асноўныя арганізацыі і характэрныя рысы.
- •30. Беларускі нацыянальны рух ў к хіх ст – пачатку хх.: развіцце дэмакратычна-рэвалюцыйнага руху. Узніткненне палітычных партый
- •31. Фарміраванне беларускай нацыі: умовы і асаблівасці
- •32. Сталыпінскія рэформы на Беларусі
- •33. Геапалітычнае становішча і сацыяльна-эканамічная сітуацыя ў Беларусі ва ўмовах Першай сусветнай вайны
- •34. Лютаўская рэвалюцыя 1917 г. Падзеі кастрычніка 1917 г. На Беларусі
- •35. Першы Усебеларускі з’езд. Абвяшчэнне Беларускай народнай рэспублікі
- •36. Станаўленне беларускай савецкай дзяржаўнасці: і-е і іі-е абвяшчэнне бсср
- •37. Усталяванне савецкай грамадска-палітычнай сістэмы ў бсср
- •38. Узмацненне адміністрацыйна-партыйнага кантролю ў сферы культуры ў 1930 гг.
- •39. Савецка-Польская вайна 1919-1921 гг.
- •40. Брэсцкая і Рыжская дамовы ў гістарычным лёсе беларускага народа
- •41. Асаблівасці ажыцяўлення нэПа ў Беларусі
- •42. Ажыцяўленне індустрыялізацыі ў бсср.
- •43. Калектывізацыя сельскай гаспадаркі ў бсср
- •44. Палітыка Беларусізацыі
- •45. Становішча Заходняй Беларусі ў складзе Польскай дзяржавы: асаблівасці нацыянальнай, эканамічнай і рэлігійнай палітыкі іі Рэчы Паспалітай
- •46. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з бсср і гістарычнае значэнне гэтай падзеі
- •47. Фармаванне сучаснай тэрыторыі Беларусі
- •48. Сацыяльна-эканамічнае жыцце Беларусі пасля Вялікай айчыннай вайны, аднаўленне гаспадаркі (1945-1960)
- •50. Хрушчоўская адліга. Нарастанне крызісу ідэялагічнай сістэмы ў 50-я – першая палова 80-х
- •51. Палітыка Перабудов, асаблівасці яе правядзення на беларусі. Пачатак дэмакратызацыі грамадска-палітычнага жыцця ў рэспубліцы
- •52. Абвяшчэнне Рэспублікі Беларусь. Заканадаўча-прававое афармленне яе дзяржаўнага суверэнітэту
- •53. Сацыяльна-эканамічнае развіццё Рэспублікі Беларусь ва ўмовах рынкавай эканомікі
- •54. Духоўнае і культурнае жыццё беларускага народа на мяжы хх-ххі ст.
- •55. Беларусь на міжнароднай арэне
22. Культурнае жыцце у сярэдзіне XVII-XVIII ст.
Во второй половине XVIII в. на территорию Беларуси из Европы начинают проникать идеи Просвещения, связанные с приоритетом образования, науки, разума в жизни личности, общества, государства. Общественным идеалом становится образованный человек. Во время распространения идей Просвещения особое значение получило развитие образования и науки. Школьное дело на рубеже XVII—XVIII вв. находилось в руках церкви. Школьное образование было доступно преимущественно шляхетским детям. Преподавание велось на латинском и польском языках. Центром образования и науки по-прежнему оставалась Ви-ленская иезуитская академия, которая начала действовать в 1579 г. С 1781 г. академия называлась Главной школой ВКЛ. Ее ректором был Мартин Почобут-Одляницкий — ученый-природовед, астроном, который изучал планету Меркурий, определил координаты многочисленных населенных пунктов на территории Беларуси.
С середины XVIII в. начались изменения в школьном образовании. В 1773 г. была создана Адукационная комиссия (учреждение типа Министерства образования), которая за 20 лет своей деятельности открыла 20 школ средней ступени. Благодаря ее усилиям на территории Беларуси в конце XVIII в. действовало 200 начальных школ. Среди учащихся 30 % составляли крестьянские дети. Система образования стала более доступной и получила светский характер. Руководство делом образования перешло из рук церковных учреждений к государственным органам.
2. Славные традиции книгопечатания продолжались в XVIII в. Книгоизданием в Амстердаме занялся продолжатель дела Ф. Скорины уроженец Мстиславщины Илья Ко-пиевич. По поручению русского царя он подготовил и издал в Амстердаме первое пособие по математике на русском языке.
В 1776 г. вышла в свет первая периодическая газета на территории современной Беларуси — «Газета Гродненская» (на польском языке).
Среди известных ученых был Казимир Семенович — автор книги «Великое искусство артиллерии», которая была издана в 1650 г. в Амстердаме. Он одним из первых создал проект многоступенчатой ракеты и считается предшественником теории полетов в космическое пространство.
Одним из наиболее видных деятелей белорусской и русской культуры стал уроженец Полоцка, поэт, ученый, мыслитель и просветитель Симеон Полоцкий. Он был учителем восьмилетнего Петра I, для которого напечатал «Букварь языка славенска». По его инициативе было создано первое в России высшее учебное заведение — Славяно-греко-латинекая академия.
Главным делом жизни уроженца Брестчины Казимира Лыщинского стали размышления о человеке и его божьем начале. В своем трактате «О несуществовании Бога» он писал: «Человек — создатель бога, а бог — создание человека. Таким образом, люди — творцы богов, и бог является не настоящей сущностью, а созданием разума...».
3. В XVIII в. центрами развития искусства становятся магнатские резиденции Радзивиллов в Несвиже, Сапегов — в Ружанах, Огинских — в Слониме, Тизенгаузов — в Гродно и др.
Самым ярким явлением в белорусской культуре второй половины XVIII в. стал крепостной театр. Наибольшую известность приобрели театры Радзивиллов в Несвиже и Слуц-ке. Популярными были произведения хозяйки Несвижа писательницы Франтишки Уршули Радзивилл. Театр Михала Казимира Огинского в Слониме был назван «усадьбой муз».
В XVIII в. на первый план среди искусств вышла музыка, она заняла господствующее положение во дворцах и замках магнатов. Автором известного полонеза «Прощание с родиной» является Михал Клеофас Огинский — участник восстания 1794 г., направленного против раздела Речи Посполитой.