50. Хрушчоўская адліга. Нарастанне крызісу ідэялагічнай сістэмы ў 50-я – першая палова 80-х

Хрушчоўская адліга; адліга - неафіцыйнае абазначэнне перыяду ў гісторыі СССР пасля смерці І. В. Сталіна (сярэдзіна 1950-х - середина1960-х гадоў).Характарызаваўся ва ўнутрыпалітычным жыцці СССР некаторай лібералізацыяй рэжыму, паслабленнем таталітарнай улады, з'яўленнем некаторай свабоды слова, адноснай дэмакратызацыяй палітычнай і грамадскага жыцця, адкрытасцю заходняму свету, большай свабодай творчай дзейнасці. Назва звязана з знаходжаннем на пасадзе Першага сакратара ЦК КПСС М. Хрушчова (1953-1964).

Зрушэнне Н. Хрушчова ў кастрычніку 1964 фактычна азначала адмову ад рэформаў і лібералізацыі. Ва Ўкраіне, як і ў краіне ў цэлым, наступіла дваццацігоддзе панавання кансерватыўных тэндэнцый, якія атрымалі назоў перыяду «застою».

У ідэалагічнай сферы ён характарызаваўся апраўданнем І. Сталіна (неосталинизм), згортваньнем працэсу дэсталінізацыі У 70-80 г.г. у краіне ўзмацняецца ідэалагічнае ціск, русіфікацыя.

У палітыцы гэты перыяд азначаў фарміраванне аўтарытарнага рэжыму з магутным камандна-адміністрацыйным, бюракратычным апаратам. Звычайнай з'явай стала парушэнне законнасці, правоў чалавека.

На працягу 1963-1972 гады пасаду першага сакратара ЦК КПУ займаў П. Шэлест.Ён спрабаваў абараніць эканамічныя інтарэсы УССР, спрабаваў аслабіць русіфікацыю. У 1972 годзе па патрабаванні Л. Брэжнева П. Шэлест быў зняты з пасады, яго месца заняў В. Шчарбіцкі, які з кастрычнік 1965 года ён займаў пасаду Старшыні Савета Міністраў Украіны.

Стаўшы першым чалавекам у рэспубліцы, В. Шчарбіцкі ні на крок не адыходзіў ад курсу, вызначанага Л. Брэжневым.

У кастрычніку 1972 сакратаром ЦК Кампартыі Украіны па ідэалагічных пытаннях быў абраны В. Маланчук, які пачаў наступ на ўкраінскую культуру, падвергнуўшы яе жорсткага прэсу цэнзуры (перыяд «маланчуковщины»)

Ва Украіне ў гэты перыяд працягваюцца рэпрэсіі супраць іншадумцаў, асабліва супраць змагароў развіцця нацыянальнай свядомасці, украінскага мовы і культуры. Адначасова з карнымі мерамі афіцыйныя ўлады ўзмацняюць ідэалагічнае ціск на грамадства. У сферы міжнацыянальных адносін арыентацыя ішла на зліццё нацый і стварэнне новай гістарычнай супольнасці - савецкі народ.Узмацняецца русіфікацыя. Партыйныя і дзяржаўныя мерапрыемствы праводзяцца на рускай мове. На ім выдаецца навуковая, публіцыстычная і мастацкая літаратура. Выдаюцца партыйныя пастановы, спрыялі прыярытэтнаму развіццю рускай мовы (1978,1983 год)

У 1977 г. была прынята Канстытуцыя СССР, у 1978-Канстытуцыя УССР.Дэкляраваныя ў іх правы грамадзян у рэальным жыцці не выконваліся. Акрамя таго, у абедзвюх Канстытуцыя мелася шостая артыкул, якая замацоўвала за КПСС манаполію на ўладу.

особенности	Социальные последствия
Разрыв между провозглашенными идеалами развитого социализма и реальной жизнью	Все большее закоснение партийно-государственных структур
Нерешенность проблем развития национальных республик	Постепенное пробуждение национального самосознания народов
Уход от анализа реальных противоречий общественного развития	Нарастание массового скептицизма, политической апатии, цинизма; догматизм в идейной сфере
Обострение идеологической борьбы	Запреты и ограничения в духовной жизни; создание образа «внешнего врага»
Идейная реабилитация сталинизма	Возвеличивание нового вождя – Л.И. Брежнева
Противостояние официальнодогматической и гуманистической, демократической культуры	Формирование духовных предпосылок перестройки