Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Татар теле. Морфология.doc
Скачиваний:
20
Добавлен:
10.02.2015
Размер:
514.05 Кб
Скачать

Саннарныћ тљзелеше

  • Саннар тљзелешлђре буенча дњрткђ бњленђ: гади, кушма, парлы, тезмђ.

Тšзелеше буенча

Íè÷ ñœçäí òîðà

Ничек языла

Мисаллар

тамыр

бåð

1. Ќиде êàò œë÷, бер êàò êèñ. (̐êàëü)

2. Колак ике, òåë áåð. Èêå òûžëà, бер ñšéë. (̐êàëü)

3. Мећ ел элек кемдер монда

ир казыган, тир тамызган. (Ì.ђлил)

кушма

иêå

(11 äђí 19 га кадрге саннар)

кушылып

1. Маратныž œзен унбер яшь, апасына ундњрт тулды, абыйсы унтугызда èíäå.

2. Уникегђ унљчне кушсаž, егерме биш áóëà.

3. Унсигездђн унќидене àëñàž, áåð êàëà.

4. Уналты унбиштђн зуррак.

парлы

èêå

сызыкча аша

1. Ул чакта миžа дњрт-биш яшь булгандыр. (Ш.Камал)

2. Балыкныž чыгуы биш-алты тачкадан артмады. (Ø.Êамал)

3. Дњрт-биш кšннн соž Мрфугага тагын эш арта. (Ø.Êамал)

тезмђ

èêå,

èêåäí êœáðê

аåðûì

1. Чуртан уртача љч йљз, êàðï йљз илле, àò егерме биш, òèëãí йљз унсигез, ášðêåò йљз дњрт åë ÿøè.

2. Габдулла Тукай мећ сигез йљз сиксђн алтынчы елда туган, мећ тугыз йљз унљченче åëäà œëãí.

Сан тљркемчђлђре

  • Саннар белђн микъдар, тђртип, бњлем, чама, ќыю мђгънђлђре белдерелђ.

Тšркемчсе

Соравы

Нинди мђгънђ белдер?

Кушымчасы

Мисал

Кайсы кисђкне ачыклый?

šìëä

1. Микъдар ñàíû

íè÷?

êœïìå?

предметныž тšгл исбен

š÷

óí

љчтђн ике

мљстђкыйль кулланыла,

исемне

фигыльне

аергыч

2. Тђртип ñàíû

íè÷í÷å?

предметныž тртип буенча санын

-ûí÷û, -åí÷å

-í÷û, -í÷å

šченче

ќиденче

алтынчы

тугызынчы

исемне

фигыльне

õë

õáð

3. Бњлем ñàíû

íè÷øð? êœïìåøð?

предметныž тигез šлешлрг бœленешен

-àð, -ð

-øàð, -øð

š÷ð

алтышар

исемне

фигыльне

аергыч

õë

4. Ќыю ñàíû

íè÷œ?

предметлык тљøåí÷ñåí

-àó, -œ

š÷œ

алтау

мšсткыйль кулланыла, фигыльне

èÿ , õáð

õë

5. Чама ñàíû

íè÷ëï? кœïìå?

предметныž якынча исбен

-ëàï, -ëï

-нарча, -íð÷ -лаган, -ëãí -ларда, -ëðä -нарда, -íðä

áèøëï

óнíàрча

éšçëãí

алтыларда

уннарда

исемне

фигыльне

аергыч

õë

õáð

Игътибар! Тљрле саннардан тљзелгђн парлы саннар да (љч-дњрт) чама саны итеп карала.