Тезмђ кушма ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Бђйлђњче чара

Мисаллар

Теркђгеч-

сез тезмђ

кушма

ќљмлђ

Теркђгеч-

ле тезмђ

кушма ќљмлђ

1. Санау интонациясе

2. Каршы кую интонациясе

Тезњче теркђгечлђр:

а) ќыючы

теркђгеч: џђм,

да (та), дђ (тђ),

тагын (тагы),

янђ – янђ, ни – ни

б) каршы куючы теркђгеч:

ђ, ђмма, лђкин, тик, бары, бары тик, мђгђр, фђкать, бђлки

в) бњлњче теркђгеч:

я (йђ), яки, яисђ, я булмаса, ђле – ђле, ђллђ – ђллђ, бер – бер

Аныћ књзлђре елтырый, њзе бик сђер итеп елмая иде. (Г.Б.)

Терсђгенђ таянмакчы булды – куллары хђрђкђтлђнмђде.

(М.Ю.)

Шђњлђ гаќђп зур тизлек белђн љстебездђн њтеп китђ, џђм без тоташ яктылык эчендђ калабыз. (М.Г.)

Тик учак кына ара-тирђ чатор-чотыр килеп ала да, атларныћ гына кыћгырау тавышлары ишетелгђлђп киткђли. (Г.Б.)

Яћгыр пђрдђсен ярып, тагы яшен яшьни, тагы књк књкри.

(Ф.Б.)

Ни юк синећ кадерећ, ни њтмидер сњзећ. (Г.Б.)

Кул изисећ мића, ђ кљзлђрдђн

Сары яфрак куна учларыћа. (И.И.)

Ќир кибђ, ђмма яћгыр ђле ашыкмый. (М.М.)

Нуриђсма аныћ чагуын кљтте, лђкин корт чакмады. (Ф.С.)

Кар инде явудан туктаган, тик зђћгђр књкне сђлђмђ болытлар баскан иде. (Р.С.)

Табын янында сњз бик озаймый, бары тик башкарылган эш яки алда торган эшлђр генђ телгђ алына. (М.Х.)

Аларны ђйдђњче яшь солдат ђсирлђргђ кычкыра, мђгђр немецлар алќыганнар, солдатныћ кычкыруына игътибар итмђстђн, бер кљйгђ атлый бирђлђр. (М.Х-н)

Идрис хђзрђтнећ каракучкыл йљзе књл љстедђй тыныч, фђкать карашында гына ниндидер шик, икелђнњ газаплары пыскып яна иде. (В.И.)

Йђ вакыт ќитми, йђ башка ягы килеп чыга. (Т.Г.)

Яки адђм рђтле шартлар тудырыгыз, яки без китђбез.

(Ф.Я.)

Њзлђре алар баскан ќирлђрендђ ут уйнатып, књз карашлары белђн нур бљркер яшьтђн узганнар, яисђ Ходай аларга андый сыйфатларны бљтенлђй бирмђгђн. (С.С.)

Ђле яћгыр сибђли, ђле кар тљшкђли. (Р.С.)

Ђллђ чия синећ иренећ тљсле,

Ђллђ иренећ синећ чия тљсле. (Ђ.Ф.)

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

ия

ќљмлђ

Аналитик

тљре

1. Ялгызак мљнђсђбђтле сњз: шул, шунысы, анысы, монысы, менђ нђрсђ, бер нђрсђ, бу џ.б.

2. Парлы мљнђсђбђтле сњз: кем – шул,

нђрсђ – шул, ни – шул,

кайсы – шунысы џ.б.

3. Кљттерњ интонациясе

4. ки^*1 ияртњче теркђгече

Шунысы гаќђп: Ќђњџђриягђ карап соклануым торган саен арта барды. (М.Х.)

Гайса ишеккђ таба узмакчы иде – Мђлихка монысы бљтенлђй ошамады. (Ђ.Б.)

Тик бер генђ нђрсђ аяктан ега иде аны: йокысын ќићђ алмый иде карт. (М.Ђ.)

Ни юк булса, шул тансык. (М.)

Књренеп њк тора: бу сњзлђр аныћ књћеленђ бик ошый.

(Г.Б.)

Књренђ ки, яшњсмерлђр Акъялны югалтырга телђми иде. (В.И.)