Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Татар теле. Кушма жомлэ синтаксисы.doc
Скачиваний:
24
Добавлен:
10.02.2015
Размер:
152.06 Кб
Скачать

Иярчен шарт ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

шарт

ќљмлђ

Аналитик

тљре

Ялгызак мљнђсђбђтле сњз:

шулай булса, шулай итсђ, алайса, юкса, югыйсђ џ.б.

Ярый ђле ахмак турист фотоаппаратыныћ бавын кулын-нан ычкындырып љлгергђн, юкса, бау белђн тартылып, њзе дђ крокодилныћ авызына убылыр иде. (М.Мал.)

Арамыздан китђрелсен яман эшлђр,

Шулай булса алга китђр тђмам эшлђр. (Г.Т-й)

Иярчен кире ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

кире

ќљмлђ

Синтетик

тљре

1. Шарт фигыль форма-сы: -са, -сђ + -да, -дђ кисђкчђсе

2. Хђл фигыль формасы:

-ып, -еп, -п + -та, -тђ кисђкчђсе

3. Боерык фигыль формасы: -сын, -сен

4. Ияртњче теркђгеч: гђрчђ +-са, -сђ шарт фигыль формасы + да, дђ кисђкчђсе

5. Бђйлек сњз: карамастан

Олылар њз итмђсђ дђ, балалар Бикђне яратты. (Г.Б.)

Стеналарга исемећ алтын белђн язылып та, торырга бњлмђћ булмаса, оныкларга моны ничек аћлатырбыз икђн?! (Г.Ђ.)

Латђфђт юрганын ничаклы бљркђнмђсен, ялкын эчендђге Заџит књз алдыннан китмђде. (С.С.)

Гђрчђ син мине ишетсђћ дђ, моннан соћ арабыз бљтенлђйгђ љзек булыр. (Ђ.Б.)

Дђртле музыка уйнап торуга карамастан, књћелгђ кереп оялаган ямансулык хисе кечерђйми дђ, таралмый да.

(М.Мал.)

Иярчен кире ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

кире

ќљмлђ

Аналитик

тљре

Ялгызак мљнђсђбђтле сњз:

шулай да, алай да,

шућа карамастан

Бу хђл Маџруй апаны бик ќђберсетте, шулай да ул зарла-нып йљрмђде. (Г.Ђ.)

Вђзир Исхакны шђех Игђнђй яратмады, шућа карамастан ул аны хљрмђт итте. (М.Х-н)

Иярчен аныклагыч ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

анык-лагыч

ќљмлђ

Аналитик

тљре

1. Аныклау интонациясе

2. Аныклаучы теркђгеч:

ягъни, дљресрђге, икенче тљрле ђйткђндђ, аеруча, бигрђк тђ џ.б.

Сђгатькђ дђ ќан керде – књке оясыннан сигез мђртђбђ башын тыгып карады. (М.Г.)

Ђгђр инде тагын бер-ике атнадан, казныћ бђбилђре чыгар алдыннан, шул тишеккђ якын килсђћ, књзећне ала алмыйча, рђхђтлђнеп карап торасыћ. (Г.Б.)

Ниџаять, књптђнге хыялым тормышка ашты, ягъни “яна торган” путевка белђн Кара дићгез буендагы атаклы санаторийга барып тљштем. (С.С-в.)

Тик бу кешелђрнећ кылачак гамђле аныћ аћына чын булып кереп ќитђ алмый, дљресрђге акылы ул турыда уйларга телђми, уйлый алмый. (Г.Б.)

1* ки ияртњче теркђгече мљнђсђбђтле сњз белђн дђ килергђ мљмкин.

37