Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Татар теле. Кушма жомлэ синтаксисы.doc
Скачиваний:
24
Добавлен:
10.02.2015
Размер:
152.06 Кб
Скачать

Иярчен аергыч ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

аергыч ќљмлђ

Аналитик

тљре

1. Ялгызак мљнђсђбђтле сњз:

шундый, андый, мондый, бер, менђ нинди џ.б.

2. Парлы мљнђсђбђтле сњз:

кем – шул,

нинди – шундый,

кайсы – шул џ.б.

3. Кљттерњ интонациясе

Ќитђр шундый вакыт: кешелђр џђммђсе дђ фатирлы булыр. (М.Г.)

Сећелесенећ бер гадђтен гомере буе яратты Нуриђсма: Кифаяга кушылган эш эшлђнми калмый иде. (Ф.С.)

Кем тамгасы чыкса, нђњбђттђге болын љлеше шул кешегђ була. (Г.Б.)

Газеталар яман хђбђрлђр белђн тулган: ђле тегендђ, ђле монда шпионнар тотканнар. (Ф.Б.)

Иярчен тђмамлык ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

тђмамлык ќљмлђ

Аналитик

тљре

1. Ялгызак мљнђсђбђтле сњз: шућа, шунда, шуны, моны, шуныћ турында, шул хакта, шунысын, менђ нђр-сђне, бер нђрсђне џ.б.

2. Парлы мљнђсђбђтле сњз: ни – шуны,

кемне – шуны,

нђрсђгђ – шућа џ.б.

3. Кљттерњ интонациясе

4. ки ияртњче теркђгече

Безнећ ризалыктан, безнећ фатихадан башка синећ аяк атларга да хакыћ юк, шуны белђсећме син? (Ђ.Е.)

Бер нђрсђне ачык белдем мин хђзер: чын кешелек сыйфаты – њлђргђ кирђк булганда, њлђ белњдђ икђн ул.

(М.Ђ.)

Кем ђрсезрђк, шућа књбрђк элђкте. (Г.Б.)

Сора: бирђсем калмадымы икђн? (Г.Б.)

Кђефе юк иде – књреп торам. (М.М.)

Аћларга кирђктер ки, мљгаен, бу мђлдђ ике йљрђк тђ, бђлки, бертигез кљй белђн, гадђттђгедђн кљчлерђк џђм ешрак типкђндер. (Ђ.Б.)

Иярчен тђмамлык ќљмлђ

Ќљмлђнећ

тљре

Иярчен ќљмлђне баш

ќљмлђгђ бђйлђњче чара

Мисаллар

Иярчен

тђмамлык ќљмлђ

Синтетик

тљре

1. Иялек килеше кушымчасы:

-ныћ, -нећ

2. Юнђлеш килеше кушымчасы:

-га, -гђ, -ка, -кђ

3. Тљшем килеше кушымчасы:

-ны, -не

4. Чыгыш килеше кушымчасы: -дан,

-дђн, -нан, -нђн

5. Урын-вакыт килеше кушымчасы:

-да, -дђ

6. Бђйлек яки бђйлек сњз:

белђн, дип, турында, хакында

Ђ менђ син сљйлђшкђннећ сњзгђ-сњз тђрќемђ кылынып ба-руы џђм тђрќемђнећ очраклы рђвештђ ике тарафка да ише-телње кљтелмђгђн џђм башка сыймаслык хђл иде. (Р.М-в.)

Шул иксез-чиксез књк капусын нђкъ урталай бњлеп, бђс тљшкђнгђ охшап, чак кына ак болытлар белђн љретелеп, Киек каз юлы сузылган иде. (М.Х.)

Ђтилђр дђ дошман килгђнне ђзерлексез генђ кљтеп ятмыйлар.

(М.Ђ.)

Мин бабай сљйлђгђннђрдђн Бђбђйне књз алдыма китерергђ тырышып карыйм. (Н.Ђ.)

Син ђйткђннђрдђ хаклык бар.

Гамир да бабай сљйлђгђннђр белђн шулкадђр мавыккан.

(Н.Ђ.)

Књз ачкысыз буран каршылар дип башына китергђн идеме ул?

(Ђ.Б.)