- •Ялгызлык исемнђр
- •Исемнђрнећ ясалыш ягыннан тљрлђре
- •Исемнећ сан белђн тљрлђнеше
- •Исемнђрнећ тартым белђн тљрлђнеше
- •Тартымлы исемнђрнећ килеш белђн тљрлђнеше
- •Áаш êилештђге исемнећ мђгънђлђре
- •Иялек килешендђге исем
- •Юнђлеш килешендђге исемнећ мђгънђлђре
- •Тšшем килешендђге исем
- •Чыгыш килешендђге исемнећ мђгънђлђре
- •Урын-вакыт килешендђге исемнећ мђгънђлђре
- •Исемнђргђ морфологик анализ ясау њрнђге
- •Исемнђргђ морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Синоним исемнђр
- •Антоним исемнђр
- •Антоним ярдђмче исемнђр
- •Сыйфатларныћ ясалыш буенча тљрлђре
- •Сыйфат дђрђќђлђре
- •Синоним џђм антоним сыйфатлар
- •Сыйфатларга морфологик анализ ясау њрнђге
- •Сыйфатныћ исемлђшње
- •Исемлђшкђн сыйфатларга морфологик анализ ясау њрнђге
- •Сыйфатларга морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Исемлђшкђн сыйфатларга морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Саннар язуда цифр џђм сњз белђн белдерелђ
- •Саннарныћ тљзелеше
- •Сан тљркемчђлђре
- •Микъдар саны
- •Òђртип саны
- •Áњлем саны
- •×Ама саны
- •Ќыю саны
- •Саннарга морфологик анализ ясау њрнђге
- •Саннарга морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Саннарныћ исемлђшње
- •Исемлђшкђн саннарга морфологик анализ ясау њрнђге
- •Исемлђшкђн саннарга морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Рђвешнећ ясалышы
- •Рђвеш тљркемчђлђре
- •Рђвеш тљркемчђлђре
- •Рђвешлђргђ морфологик анализ ясау њрнђге
- •Рђвешлђргђ морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Синоним рђвешлђр
- •Антоним рђвешлђр
- •Алмашлык тљркемчђлђре
- •Зат алмашлыклары
- •Тартым алмашлыклары
- •Књрсђтњ алмашлыклары
- •Сорау алмашлыклары
- •Билгелђњ алмашлыклары
- •Билгесезлек алмашлыклары
- •Юклык алмашлыклары
- •Зат яки предметларны гомумилђштереп (ќыеп) бирњче билгелђњ алмашлыклары
- •Зат яки предметларны аерым-аерым белдерњче билгелђњ алмашлыклары
- •Билгесезлек алмашлыклары урынында йљрњче тезмђлђр џђм саннар
- •Алмашлыкларга морфологик анализ ясау њрнђге
- •Алмашлыкларга морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
- •Синоним алмашлыклар
- •Антоним алмашлыклар
- •Фигыль тљркемчђлђре
- •Фигыль тљркемчђлђре
- •Фигыльнећ барлык, юклык формалары Алар эøíå, õëíå œòëœå ÿêè œòëìвен белдерђ
- •Фигыль юнђлешлђре
- •Затланышлы фигыльлђр
- •Затланышлы фигыльлђр
- •Хикђя фигыль
Исемлђшкђн сыйфатларга морфологик-синтаксик анализ ясау њрнђге
1. Тырыштан òèð êèïìñ. (Ìêàëь)
2. Тљс аермый икђн егет, дальтоник икђн! Кызылы белђн яшеле бер икђн тегенећ. (А.Гыйлђќев)
3. — Атлылар очраганда, таптап китмђгез! — дип кычкырды кемдер. (А.Гыйлђќев)
4. — Нђзарђ динендђгелђр — ђле дђ шул томанлыкларында. (Ќ.Рђхимов)
Тырыштан — исемлшкн сыйфат, берлек санда, тартым белн тšрлнмгн, чыгыш килешенд, šмлд тмамлык.
Кызылы— исемлђшкђн сыйфат, берлек санда, III зат тартым белђн тљрлђнгђн, баш килештђ, ќљмлђдђ ия составында.
Атлылар — исемлђшкђн сыйфат, књплек санда, тартым белђн тљрлђнмђгђн, баш килештђ, иярчен ќљмлђнећ иясе.
Нђзарђ динендђгелђр — исемлђшкђн тезмђ сыйфат, књплек санда, тартым белђн тљрлђнмђгђн, баш килештђ, ќљмлђдђ ия.
Сан
Предметныћ якынча яки тљгђл исђбен белдереп, ничђ? ничђнче? ничђшђр? ничђњ? ничђлђп? кебек сорауларга ќавап бирњче мљстђкыйль сњз тљркеме сан дип атала.
Сан белђн ачыкланган исем саналмыш дип йљртелђ.
1. Фазыйлны биш êší ýçëäåì. (Ã.Èбраџимов)
2. Óë, куллары белн ишарлп, башын селки Ÿм ындыр табагына икенче кšшел сала башлый. (Г.Бђширов)
3. Аны белн бер œк вакытта бруствер šстен йљзлђрчђ кешелр сикереп менделр, алга ташландылар. (Г.псђлђмов)
4. Хйрулла абый љч бала трбиялп œстерде. (А.Шамов)
5. Áåð ел узгач, кœчте мдрсг
Џм бик йбт барды дресеннн. (С.Хђким)
6. Белегез!
Сыйнфый кšрш тарихында беренче êàò
иœчелр булып чыктык без,
Œзебез šчен дњрт кат чœкеч суксак,
Сезне šчен биш кат суктык без! (.Такташ)
7. Тырышлыгы бушка китмде егетне, икенче кулга да бераз ан керде. (Ф.Яруллин)
8. Гариф љч-дњрт иптше белн алдан китте. (Ш.Камал)
9. Џђр самолет ќидешђр-сигезђр прожектор белђн сукырайтыла, аћа дистђлђрчђ туптан тљбђп аталар. (Ш.Рђкыйпов)
10. Эшне алып баручылар икђњ. (Г.Ђпсђлђмов)
Саннар язуда цифр џђм сњз белђн белдерелђ
0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 — ãàðђп цифрлары
I (1), V (5), X (10), L (50), С (100), D (500), M (1000) — рим цифрлары
Гарп цифрларыннан со кушымча аерым языла: 5 нче êåøå, 6 нчы класс, 8 нче áàëà, 1994 нче ел. Гарп цифрлары белн кœрстелгн тезм саннарны зурраклары катнаш — цифр Ÿм сœз ярдменд д язылырга мšмкин: 7 мећ , 140 ìåћ , 1 миллион.
Вакыт чиген белдергн саннар сызык аша языла: Г. Тукай 1886 — 1913 нче елларда, Муса лил 1906 — 1944 нче елларда яшгн.
Рим цифрларыннан со кушымча язылмый, сызыкча куелмый: V гасыр , VIII òîì , XX гасыр.
Параграф Ÿм бœлеклрне тртибе тœбндгеч языла Ÿм укыла:
Яçûëà |
Уêûëà |
§ 5 § á III áœëåê 7 í÷å áœëåê |
бишенче параграф алтынчы параграф šченче бœлек иденче бœлек |
Матур дбият срлренд даталардан башка саннар, кагыйд буларак, сœз белн языла:
Ýëåê, 1927 нче елга хтле, Казан университетыны йљз еллык тарихында без бары биш-алты гына татар студенты кœрбез. (Г.Кутуй)
1941 í÷å åëíû èþëü àå èäå. Áåç љч åãåò — љч сугышчы — дошман тылында разведкада калдык. (А.Шамов)