- •Силлабус
- •Кафедра меңгерушісі_проф._______________________ Пичхадзе г.М.
- •1. Жалпы мәліметтер
- •1.1 С.Ж. Асфендияров атындағы Қазақ Ұлттық Медицина Университеті
- •1.2 Фармакология кафедрасы
- •1.3 Пәні : фармакология, пән коды Far 3209
- •1.8.Байланыс ақпараты: кафедраның орналасу орны:
- •2. Бағдарлама.
- •2.1 Кіріспе.Оқытудың мақсаты:
- •2.3 Оқыту міндеттері:
- •2.4 Оқытудың соңғы нәтижелері:
- •2.5 Пәннің реквизитке дейінгі және пәннің реквизиттен кейінгі.
- •2.6 Пәннің қысқаша мазмұны.
- •2.7 Дәрістердің, практикалық сабақтардың, сөж тақырыптың жоспары.
- •2.7.1 Стоматология факультетінің 3 курс «Стоматология» мамандығының студенттеріне арналған дәрістердің тақырыптың жоспары
- •2.7.2 Практикалық сабақтардың тақырыптың жоспары
- •2.7.2 Студенттің оқытушымен өзіндік жұмыстарының тақырыптың жоспары
- •2.7.3 Сөж тақырыптық жоспары:
- •Бағдарламалық препараттар тізімі
- •2.9 Ұсынылатын әдебиеттер
- •2.11. Студенттердің білімі мен дағдыларының критерийі және бағалау ережесі
- •26.08.2006 Ж. 5.03.06-2006 қр мжбс негізінде білімді бағалау критерийлері «Қазақстан республикасындағы білім жүйесі. Жоғары оқу орындарындағы білімді бақылау»
- •1. Тақырыбы: «Фармакологияға кіріспе». : Дәрілік заттардың фармакокинетикасы және фармакодинамикасы.
- •5. Әдебиеттер:
- •6.Бақылауға арналған сұрақтар (кері байланыс)
- •1.Тақырыбы: Холинергиялық заттар.
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтар:
- •1.Антихолинэстеразалық заттар. Қайтымды және қайтымсыз әсер ететін препараттардың салыстырмалы сипаттамасы. Антагонистер.
- •1. Тақырыбы: «Адренорецепторларға әсер ететін заттар».
- •3. Дәріс тезистері
- •5. Әдебиеттер
- •6.Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •1.Тақырып: Анальгетиктер.
- •3. Дәрістің тезистері
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтар (кері байланыс):
- •3. Дәріс тезисі
- •Қышқылдар мен сілтілер: бор қышқылы, аммиак ерітіндісі
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •3. Дәріс тезисі
- •5. Әдебиеттер:
- •6. Бақылау сұрақтары (кері байланыс)
- •1. Тақырып « Ауыз қуысы шырышты қабатына және тіс ұлпасына әсер ететін заттар».
- •3. Дәрістер тезистері
- •5. Әдебиеттер:
- •6.Бақылау сұрақтар (кері байланыс)
- •1.Тақырыбы: «Дәрілік заттармен улануды емдеудің жалпы принциптері»
- •3. Дәріс тезистері
- •6.Бақылау сұрақтар (кері байланыс)
- •1. Тақырыбы: «Жалпы рецептура. Қатты дәрілік қалыптар. Жұмсақ дәрілік қалыптар».
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет
- •Бақылау
- •1. Тақырыбы: «Жалпы рецептура. Жұмсақ дәрілік қалыптар. Инъекцияға арналған дәрілік қалыптар».
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет
- •7. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «Жалпы фармакология. Дәрілік заттардың фармакокинетикасы мен фармакодинамикасы».
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет
- •7. Бақылау:
- •Тесттік тапсырмалар:
- •Тест №6
- •Тест №9
- •Тест №10
- •1. Тақырыбы: «Жалпы рецептура. Жалпы фармакология» бөлімі бойынша аралық қорытынды бақылау.
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет
- •7. Бақылау:
- •Тест №38
- •Тест №39
- •№ 5 Сабақ
- •Афферентті иннервацияға әеср ететін заттар (жергілікті анестетиктер, қармаушы, қаптаушы, сорып алушы және тітіркендіруші заттар).
- •Оқытудың мақсаты:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет:
- •6. Бақылау (сұрақтар, тесттер, тапсырмалар т.Б.)
- •Тесттік тапсырмалар
- •1. Новокаин
- •1. Тақырыбы: «Эфферентті иннервацияға әсер ететін заттар: холиномиметиктер және холиноблокаторлар».
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау:
- •Ганглиоблокаторлардың қолдануға қарсы көрсеткіштері:
- •1. Тақырыбы: «Эфферентті иннервацияға әсер ететін заттар: адреномиметиктер және адреноблокаторлар».
- •3. Оқыту міндеттері:
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау:
- •1.Тақырыбы: «Шеткі жүйке жүйесіне әсер ететін заттар» бөлімі бойынша аралық бақылау.
- •3.Оқыту міндеттері:
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау
- •Ганглиоблокаторлардың қолдануға қарсы көрсеткіштері:
- •Анестезиннің қолдануға қарсы көрсеткіштері:
- •Сульфаниламидтік препараттардың антибактериалды белсенділігін төмендететін анестетик:
- •5. Новокаин, анестезин
- •Тест № 40
- •1.Тақырыбы: Наркоздық заттар. Этил спирті. Ұйықтатқыш заттар.
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4 Тақырыпың негізгі сұақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •1.Тақырып: Анальгетиктер
- •3.Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыпың негізгі сұақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •7. Бақылау
- •1. Тақырыбы: Психозға қарсы заттар. Транквилизаторлар. Тыныштандырғыш заттар.
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыпың негізгі сұақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •7. Бақылау
- •1. Тақырып: Антидепрессанттар. Психостимуляторлар.
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыпың негізгі сұақтары:
- •3. Оқыту міндеттері:
- •5. Тақырып бойынша тапсырмалар:
- •7. Әдебиеттер
- •8. Тексеру
- •Тест № 19.
- •Тест № 20.
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •7. Бақылау
- •1. Тақырыбы: Жүрек қан тамыр жүйесіне әсер ететін заттар: антигипертензивті және гипертензивті заттар
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •7. Бақылау
- •1. Тақырыбы: Бронхоспазм кезінде қолданылатын препараттар. Өкпе ісінуі.
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет:
- •7. Бақылау түрі:
- •Тест №1
- •Бронх демікпесінің ұстамасының алдын алуда қолданылатын препараттар
- •1.Тақырыбы: «Витаминдік және коферменттік препараттар»
- •3. Оқытудың міндеттері.
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет:
- •Бақылау
- •1.Тақырыбы «Гемостаз үрдістерін реттейтін заттар»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер
- •3. Оқытудың міндеттері.
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиет:
- •7. Бақылау
- •Тест №6
- •Стероидты құрылысты гормондарға жатады:
- •1. Тақырыбы «Қабынуға қарсы және аллергияға қарсы заттар»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиеттер:
- •1. Тақырыбы: «Жүрек қан тамыр жүйесіне, иммундық және зат алмасу үрдістеріне әсер ететін заттар» тақырыбы бойынша қорытынды сабақ.
- •3. Оқытудың міндеттері:
- •5. Тақырып бойынша тапсырма.
- •8. Бақылау:
- •Тест №9
- •Тест №10
- •Тест №13
- •1.Тақырыбы: Антисептиктер және дезинфекциялайтын заттар.
- •3. Оқытудың міндеттері:
- •5. Білім берудің және оқытудың әдістері
- •6. Әдебиеттер тізімі:
- •1. Тақырыбы: «Антибиотиктер (бета-лактамды құрылымды)»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиттер:
- •7. Бақылау:
- •Тест №10
- •1. Тақырыбы: «Антибиотиктер»
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиттер:
- •7. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «Сульфаниламидтік препараттар. Әртүрлі химиялық құрылысты синтетикалық микробқа қарсы заттар»
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиттер:
- •7. Бақылау:
- •Тест № 4
- •Тест № 5
- •Тест № 6
- •Тест № 7
- •Тест № 8
- •Тест №9
- •Тест № 10
- •1. Тақырыбы: «Туберкулезге және мерезге қарсы заттар»
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиттер:
- •7. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «Вирусқа және саңырауқұлаққа қарсы заттар»
- •4. Тақырыптың негізгі сұрақтары:
- •6. Әдебиттер:
- •7. Бақылау:
- •Тест № 9
- •Тест №10
- •1.Тақырыбы: “Микробқа қарсы заттар” тарауы бойынша аралық бақылау.
- •3. Оқыту міндеттері:
- •4. Өткізу формасы:
- •7. Әдебиттер:
- •8. Бақылау:
- •Тест тапсырмалары Тест №1
- •Тест №4
- •Тест №12
- •Тест №13
- •Солюсурьмин:
- •Тест №21
- •1. Тақырып «Ауыз қуысы шырышты қабатына және тіс ұлпасына әсер ететін заттар».
- •3. Оқытудың міндеттері:
- •4. Негізгі тақырыптың сұрақтары.
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау
- •Дереу дамитын аллергиялық реакцияларда қолданады:
- •Бауырдағы протромбиннің түзілуін ынталандыратын препарат:
- •1.Тақырыбы: Дәрілік заттармен жедел улануды емдеудің негізгі принциптері.
- •3. Оқытудың міндеттері:
- •4. Негізгі тақырыптың сұрақтары.
- •6. Әдебиеттер:
- •7. Бақылау
- •1. Тақырыбы «Дәрілік тәуелділік шақыратын заттар».
- •5. Орындау критерилері:
- •7. Бағалау критерийлері:
- •8. Әдебиет
- •9. Бақылау түрі:
- •1. Тақырып: «Тырысуға қарсы, эпилепсияға қарсы заттар».
- •3.Тапсырмалар:
- •5. Орындау критерийлері:
- •6.Тапсыру мерзімі: “ожж не әсер ететін заттар” бөлімі бойынша аралық бақылауды тапсырғанша дейін
- •7. Бағалау критерийлері:
- •8. Әдебиеттер
- •1. Тақырыбы: «Ноотропты заттар. Аналептиктер»
- •3.Тапсырма:
- •5. Орындау көрсеткіштері:
- •8. Әдебиеттер
- •9. Бақылау:
- •2. Мақсаты:
- •3. Тапсырмалар:
- •4. Орындалу түрлері:
- •5. Орындалу көрсеткіштері:
- •8. Әдебиет Негізгі:
- •8. Әдебиет Негізгі:
- •8.Әдебиеттер:
- •9.Бақылау:
- •1.Тақырыбы: Тыныс алу ағзаларының қызметіне әсер ететін заттар. Жөтелге қарсы заттар.
- •3.Тапсырма:
- •5. Орындау көрсеткіштері:
- •8. Әдебиеттер
- •9. Бақылау:
- •1.Тақырыбы: «Қақырық түсіретін заттар»
- •3. Міндеттері:
- •5. Орындау критерийлері:
- •8. Әдебиет
- •9. Бақылау түрі:
- •1.Тақырыбы: Асқазан бездеріне әсер ететін заттар.
- •5. Орындау критерийлері:
- •9. Бақылау:
- •1.Тақырыбы: Іш айдайтын заттар.
- •5. Орындау критерийлері:
- •9. Бақылау:
- •1.Тақырыбы: «Гастропротекторлар. Антацидті заттар.»
- •2. Сабақтың мақсаты:
- •3. Тапсырма:
- •5. Орындау критерийі:
- •7. Бағалау критерилері:
- •8. Эссе орындау және безендіру талаптары:
- •8. Әдебиеттер
- •1. Тақырыбы: «Гепатопротекторлар»
- •3. Тапсырмалар:
- •5.Орындау критерийлері:
- •8. Эссенің орындалуы мен безендіруіне қойылатын талаптар:
- •9. Әдебиеттер:
- •1. Тақырыбы: «Иммундық үрдістерге әсер ететін заттар»
- •3. Оқытудың мақсаты:
- •4.Орындалу түрі:
- •5. Орындалу көрсеткіштері:
- •6. Рефератты жұмыстың құрылымы:
- •7. Рефератты безендіруге және орындалуына қойылатын талаптар:
- •7. Бағалау көрсеткіштері:
- •8.Әдебиет
- •9. Бақылау:
- •1.Тақырып: «Кардиотоникалық заттар»
- •3.Тапсырма:
- •9. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: Қан түзуге әсер ететін заттар.
- •3. Тапсырма:
- •8. Әдебиет Негізгі:
- •9.Бақылау:
- •3. Тапсырма:
- •5. Орындау көрсеткіштері:
- •6. Презентация құрастыру талаптары:
- •7. Бағалау көрсеткіштері:
- •8.Әдебиеттер:
- •9. Бақылау:
- •1. Тақырыбы: «Құрттарға қарсы заттар»
- •3. Тапсырмалар:
- •9. Бақылау:
- •1.Тақырыбы: Ісіктерге қарсы заттар.
- •4. Орындалу түрі:
- •5.Орындалу белгілері:
- •8. Әдебиет
- •9. Бақылау (сұрақтар):
- •Тесттік тапсырмалар
- •201. Тубокурариннің мөлшері артық енгізілгенде қолданылады:
- •202. Ганглиоблокаторлар:
- •205. Параличте және парезде қолданылатын препараттар:
- •206. Ішек және қуық атониясының алдын алу және емдеу үшін қолданылатын препараттар:
- •Тест сұрақтарының жауаптары
- •Жағдайлық есептер Тақырыбы: «Жалпы фармакология»
- •Тақырыбы: «Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілік заттар»
- •Тақырыбы: « Холинергиялық заттар»
- •Тақырыбы: «Адренергиялық заттар»
- •Жағдайлық есептің жауаптары
- •Тақырыбы: « Наркоздық заттар. Этил спирті. Ұйықтатқыш заттар»
- •Тақырыбы: «Анальгетиктер»
- •Тақырыбы: «Антипсихотикалық заттар.Транквилизаторлар. Седативті заттар».
- •Тақырыбы: «Антиангинальді заттар».
- •Тақырыбы: «Антигипертензивті және гипертензивті заттар»
- •Тақырыбы: Витаминдік және коферментік препараттар»
- •Тақырыбы: «Гормоналдық заттар, орын басушы және синтетикалық аналогтары»
- •Тақырыбы: «Қабынуға және аллергияға қарсы заттар. Иммундық үрдістерге әсер ететін дәрілік заттар».
- •Тақырыбы: «Антисептиқалық және дезинфекциялаушы заттар»
- •Тақырыбы: «Антибиотиктер»
- •Тақырыбы: «Саңырауқұлақтарға қарсы заттар»
- •Тақырыбы: «Ауыз қуысының шырышты қабатына және тіс ұлпасына
- •Тақырыбы: «Дәрілік заттармен жедел улануды емдеудің негізгі принциптері.»
- •Емтихан сұрақтары
- •Фармакология пәні бойынша «Стоматология» факультетінің
- •3 Курс студенттеріне емтиханда берілетін рецепттер тізімі
- •Пәннің оқу -әдістемелік құралдармен қамтамасыз етілу кестесі
5. Әдебиеттер:
Негізгі:
Харкевич Д.А. Фармакология оқулығының мемлекеттік тілдегі аудармасы. Алматы, 2004. -608 б.
Харкевич Д.А. Фармакология: Учебник. – 9-е изд., перераб., доп. и испр. –М.: ГЭОТАР-Медиа, 2006. -Б.15-38.
Маркова И.В., Неженцев М.В. Фармакология. С-Петербург. 2001. -Б. 4-6.
Аляутдин Р.Н. Фармакология. Учебник. Москва. Изд. дом «ГЭОТАР-МЕД». 2004. - Б.12-25.
Қосымша:
Машковский М.Д. Лекарственные средства. Издание пятнадцатое. - М.: Новая волна, 2007. -1206 б.
Лекции по фармакологии для врачей и провизоров/ Венгеровский А.И. – 3-е издание, переработанное и дополненное: учебное пособие – М.:ИФ «Физико-математическая литература», 2006. -704 б.
Мирошниченко И.И. Основы фармакокинетики. – М.: ГЭОТАР. –Мед. 2002. -192 б.
Каркищенко Н.Н., Хоронько В.В., Сергеева С.А., Каркищенко В.Н. Фармакокинетика.-Ростов-на-Дону: Феникс, 2001. –384 б.
6.Бақылауға арналған сұрақтар (кері байланыс)
Фармакокинетика нені оқытады?
Фармакодинамиканың мақсатын атау.
Дәрілік заттардың мөлшері, концентрациясы.
Дәрілік заттарды қайталап енгізгенде байқалатын құбылыстар.
Дәрілік заттарды жұптастырып қолданғанда байқалатын құбылыстар.
№2 дәріс.
Афференттік иннервацияға әсер ететін заттар
№3 дәріс.
1.Тақырыбы: Холинергиялық заттар.
2.Мақсаты: Студенттерді холинергиялық заттардың жіктелуімен, әсер ету механизмдерімен және препараттардың сипаттамасымен таныстыру.
3.Дәріс тезистері:
Холинергиялық заттар – холинергиялық синапста импульстардың берілуіне әсер ететін дәрілік заттар. Холинергиялық синапстың медиаторы ацетилхолин болып табылады.
М - Н холинорецепторларға әсер ететін заттарға жатады: 1. М-, Н-холиномиметиктер; 2. М-, Н-холиноблокаторлар 3. Қайтымды және қайтымсыз әсер ететін антихолинэстеразалық заттар (ФОҚ) – армин.
Ацетилхолин, карбохолин негізінен глаукоманы емдеу үшін қолданылады. Антихолинэстеразалық заттар вегетативті және қозғалыс иннервацияны белсендіреді. Негізгі қолданылуы миастенияда, парез, параличтерде, ішек және қуық атониясында, глаукомада, антидеполяризациялаушы кураре тәрізді заттардың антагонисті ретінде, М-холиноблокаторлармен уланғанда. Армин препраты – тек глаукоманы емдеу үшін. Антагонистері – М-холиноблокаторлар, холинэстеразаның реактиваторлары. Циклодол паркинсонға қарсы зат ретінде қолданылады.
М-холинорецепторларға әсер ететін заттар жіктеледі: 1.М-холиномиметиктер; 2. М-холиноблокаторлар. М-холиномиметиктер парасимпатикалық жүйкелердің белсенуін имитациялайды. Негізгі қолданылуы – глаукома, ішек және қуық атониясы. Антагонистері – М-холиноблокаторлар. М-холиноблокаторлар – холинергиялық (парасимпатикалық) иннервацияның ішкі ағзаларға әсерін тежейді. Офтальмологиялық практикада қолданылады (көз түбін зерттеуінде қарашықты кеңейту, көзілдірік таңдағанда, аккомодацияның параличі), ас қорыту (гиперсаливация, асқазанның ойық жарасы), трахеобронхиалды (наркоздың алдында премедикация) бездердің секрециясын төмендету үшін, бронхоспазмды алдын алу және жою үшін, жүрекке вагустық әсерін азайту үшін, іш қуысының ағзаларының тегіс салалы бұлшық еттердің спазмында. Мөлшерден тыс қолданғанда – қайтымды әсерлі антихолинэстеразалық заттар енгізіледі.
Н-холинорецепторларға әсер ететін заттарға Н-холиномиметиктер мен Н-холиноблокаторлар жатады. Н-холиномиметиктер симпатоадреналды жүйені белсендіреді, тыныс және тамыр қозғалтқыш орталықтарын рефлекторлы ынталандырады. Осымен олардың негізгі қолданылуы түсіндіріледі. Н-холиноблокаторлар ганлиоблокаторларға және шеткі әсерлі миорелаксантарға бөлінеді. Ганглиоблокаторлар симпатикалық, сонымен қатар парасимпатикалық вегетативті ганглийлерде импульстардың өтуін тежейді. Негізгі қолданылуы – гипертониялық криз, басқарылатын гипотония, ми ісінуі, артериялық қысымының жоғарылауына байланысты өкпе ісінуі. Шеткі әсерлі миорелаксанттар жүйке–бұлшық еттік берілуін таңдамалы тежейді және барлық қаңқа бұлшық еттерді, соның ішінде тыныс бұлшық еттерін, босансытады. Негізгі қолданылуы хирургиялық операция кезінде, буынды орнына салғанда, сүйек сынықтардың репозициясында және т.б. Мөлшерден тыс қолданғанда: антидеполяризациялаушы миорелаксанттарды – қайтымды әсер ететін антихолинэстеразалық заттар, деполяризациялаушы миорелоксанттарды – жаңа цитратталған қан және электролиттік балансты коррекциялау.
4. Иллюстративті материал: мультимедиялық дәрістің электрондық нұсқасы (студент кафедрадан алады)